Openbare basisschool De Broekheurne ligt in Enschede-Zuid, in de wijk Wesselerbrink. Het gros van de kinderen is van niet-Nederlandse afkomst en heeft een taalontwikkelingsachterstand. In schooljaar 2020-2021 wil De Broekheurne onderzoeken of een andere organisatie van de groepen bijdraagt aan betere taalontwikkeling. Ook gaat de school meer vakoverstijgend werken en taal koppelen aan beweging. “Leraren zijn ontzettend gedreven om kinderen verder te helpen.”

Obs De Broekheurne (Consent) vormt samen met kinderopvang De Peuterpost (Humanitas) en Christelijke basisschool Mecklenburg (VCO) het Integraal kindcentrum De Posten. De organisaties werken nauw samen. Anja Brinkhuis, directeur van De Broekheurne: “In deze wijk wonen veel mensen met een niet-Nederlandse afkomst. De twee scholen van ons kindcentrum hebben elk hun eigen doelgroep: zo kiezen de Syrisch orthodoxe ouders voor Mecklenburg, de andere kinderen komen naar De Broekheurne. Bijna alle leerlingen hebben echter een indicatie voor voor- en vroegschoolse educatie (VVE) omdat zij een taalontwikkelingsachterstand hebben. Onze scholen werken nauw samen, vooral rondom projecten, en willen leren van elkaar. We hebben immers een gezamenlijke verantwoordelijkheid om goed onderwijs te bieden in de wijk.”

Starten met combinatiegroepen

Op Obs De Broekheurne blijkt het lastig om te voorzien in de verschillende onderwijsbehoeften die kinderen hebben. Brinkhuis: “Naast een taalontwikkelingsachterstand hebben diverse kinderen gedragsproblemen. Als we beter in hun behoeften kunnen voorzien, dan zal ongewenst  gedrag  afnemen. Dat geldt zowel voor kinderen die overvraagd worden, als voor kinderen die ondervraagd worden. Vanuit dit gegeven ontstond de innovatievraag: hoe kunnen we het onderwijs zo organiseren dat we beter tegemoet kunnen komen aan de uiteenlopende behoeften van de leerlingen?"

"Een van de zaken waar we mee starten, is de samenwerking in de bouwen. We gaan dus meer groepsoverstijgend werken. We krijgen een onderbouw met groep 1-2, een middenbouw met groep 3-4 en 4-5, en een bovenbouw met groep 6-7 en 8. Dit is ook een logische stap, gezien de dalende leerlingenaantallen. We willen daarnaast onderzoeken of werken met leerpleinen of met units goede opties zijn voor onze school. Deze omslag meteen al maken, gaat iets te hard. Door de ervaringen die we komend jaar met de combinatiegroepen opdoen, zien we vanzelf wat bij ons past en wat dit bijvoorbeeld betekent voor het inrichten van ruimten.”

Vakoverstijgend en bewegend leren

Om beter tegemoet te komen aan de taalbehoeften van leerlingen, starten Obs De Broekheurne en Cbs Mecklenburg met een pilot ‘Taal en bewegend leren’. Brinkhuis: “Aangetoond is dat kinderen beter leren rekenen als zij tegelijkertijd bewegen. We gaan zelf monitoren en onderzoeken wat de effecten van beweging zijn op de taalontwikkeling en kijken hoe we dit in het hele onderwijscurriculum kunnen toepassen. Verder willen we taal meer vakoverstijgend  inzetten en koppelen aan de zaakvakken, die we in de middag geven. Bijvoorbeeld door thema’s en woorden centraal te zetten. Hoe we dit precies gaan doen, weten we nog niet. We kijken  in ieder geval bij good practices elders in het land om daarvan te leren.”

Ervaringen uitwisselen

Obs De Broekheurne en Cbs Mecklenburg trekken veel samen op, ook als het gaat om de innovatievraag en het bewegend leren project. Brinkhuis: “Waar we elkaar vinden. is dat we constant op zoek zijn naar good practices en manieren om het onderwijs en de taalontwikkeling beter vorm te geven. We hebben immers dezelfde uitdagingen. Cbs Mecklenburg heeft in de onderbouw het taalonderwijs sterker weggezet, daar willen wij van leren. Andersom gaan wij onze ervaringen delen met het anders organiseren van onderwijs. Tussen de intern begeleiders en het MT is er al veel overleg. Wat we nu overwegen, is dat medewerkers van Mecklenburg deelnemen in de werkgroep van De Broekheurne.”

Samenwerking met ouders en team

Hoe zorg je ervoor dat ouders betrokken zijn bij de taalontwikkeling van hun kinderen? Richard Spaan, interim directeur bij Cbs Mecklenburg: “We zien dat ouders heel ambitieus zijn. Belangrijk is uiteraard dat we goed uitleggen wat we doen en waarom en hen daarin meenemen. We voeren driehoeksgesprekken met het kind en zijn  of haar ouder om de relatie met ouders goed te houden.”

In het jaarplan van Obs De Broekheurne zijn studiedagen en bijeenkomsten opgenomen waarin het thema ‘anders organiseren’ op de agenda staat. Datzelfde geldt voor de teamvergaderingen. Brinkhuis: “Het team is ontzettend betrokken. Medewerkers willen kinderen met een taalachterstand echt verder helpen en uitvogelen wat er beter kan. Voor mij is de innovatievraag succesvol als leraren meer tevreden naar huis gaan, omdat ze het gevoel hebben dat ze beter aan de onderwijsbehoeften van de leerlingen hebben kunnen voorzien. Dat zit enerzijds in de taalontwikkeling en het uitstroomniveau, en anderzijds in het beter kunnen aansluiten bij talenten. Maar het onderwijs is altijd in ontwikkeling, dus in die zin zijn we nooit helemaal klaar.”