Het lerarentekort daalt dit jaar iets, maar zal over twee jaar weer fors toenemen. Dat blijkt uit de brief van staatssecretaris Mariëlle Paul en minister Eppo Bruins (beiden van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) aan de Tweede Kamer over de lerarenstrategie. De PO-Raad vindt dat de bestaande gezamenlijke aanpak versterkt moet worden.

In de brief over de lerarenstrategie zetten de minister en staatssecretaris een aantal lopende maatregelen op een rij die gericht zijn op het zorgen voor voldoende en (blijvend) goed opgeleid onderwijspersoneel. Bij deze brief verschijnen ook de resultaten van de peiling naar de personeelstekorten in het primair en voortgezet onderwijs.

Freddy Weima, voorzitter PO-Raad: "Deze nieuwe cijfers bevestigen opnieuw dat het lerarentekort een complex en structureel probleem is. Het primair onderwijs staat onder druk en snakt naar een duurzame, langetermijnaanpak. De huidige maatregelen dragen nog onvoldoende bij aan effectieve omgang met de tekorten.  Vooral kwetsbare leerlingen lopen meer risico op leerachterstanden en uitval. Daarom werken we aan een gezamenlijke strategie van de sector en overheid voor het onderwijs. Structurele financiering is hierbij onontbeerlijk.”

Personeelstekort tijdelijk gedaald

De laatste meting laat zien dat in het primair onderwijs 8,1 procent van de totale werkgelegenheid van leraren (dat komt overeen met circa 7700 voltijdsbanen) niet ingevuld kan worden. Dit is een daling ten opzichte van vorig jaar, toen het om 9,7% en 9800 fte ging. Het tekort aan schoolleiders is nu 10% (850 voltijdsbanen). Dit is ook een daling; in 2023 was het 14,9% en 1300 fte. De onderzoekers geven aan dat de daling van het lerarentekort mogelijk deels samen kan hangen met het aflopen van het Nationaal Programma Onderwijs.  

Ondanks de tijdelijke daling dit jaar blijft het tekort bestaan en wordt het vooral in stedelijke gebieden en scholen met een hoog schoolgewicht alleen maar nijpender. Daarbij geldt algemeen gesproken dat hoe groter de complexiteit van de leerlingenpopulatie van een school, hoe hoger ook het tekort aan leraren op een school is.

Het actuele personeelstekort in het primair onderwijs wordt sinds 2021 jaarlijks door onderzoeksbureau Centerdata op landelijke schaal in kaart gebracht. De tekorten worden daarbij inclusief de verborgen tekorten op een eenduidige manier geregistreerd.

Meer vaste contracten

Uit de Trendrapportage Arbeidsmarkt onderwijs blijkt dat 89% van de leraren in het primair onderwijs een vast contract heeft. Dat aandeel is de laatste jaren iets gedaald omdat met nieuwe leraren vaak eerst een tijdelijk contract wordt afgesloten, meestal met uitzicht op een vast contract. Pas-afgestudeerde leraren krijgen de afgelopen jaren in het primair onderwijs vaker dan voorheen een grote aanstelling (0,8 fte of meer) en ook vaker (uitzicht op) een vast contract.

Andere ontwikkelingen

In de Kamerbrief zetten Bruins en Paul verder verschillende ontwikkelingen in de lerarenstrategie van het kabinet op een rij. In het Opleidingsberaad leraren wordt gewerkt aan meer eenduidigheid en scherpte in de landelijke eisen die we aan lerarenopleidingen stellen. Het ministerie komt binnenkort met een hoofdlijnenbrief over gespecialiseerde opleidingen voor het jonge en oudere kind naast de bestaande brede pabo-opleiding. De sector is kritisch op aparte bevoegdheden omdat de betreffende leraar daarmee minder kennis heeft van de doorlopende leerlijnen en minder breed inzetbaar is. Dit kan in de praktijk van de scholen problemen geven.

Op andere punten uit de lerarenstrategie komen de minister en staatssecretaris de komende tijd ook met concrete uitwerkingen. De PO-Raad volgt de ontwikkelingen en houdt je op de hoogte. De komende tijd analyseren we de verschillende rapporten die bij deze brief zijn verschenen verder. Zo nodig vullen we dit bericht aan of komen met nadere berichtgeving.