Nog geen structurele oplossingen voor VOG-belemmeringen
Om het gebruik van de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) in het onderwijs te optimaliseren, loopt er een verkenning naar mogelijke verbeteringen. Minister Mariëlle Paul (Primair en Voortgezet Onderwijs) schetst in een brief aan de Tweede Kamer een enkele oplossing voor de belemmeringen, maar het is nog wachten op structurele oplossingen.
De minister gaat de huidige dubbele VOG-verplichting voor personeel dat zowel in de kinderopvang als in het primair onderwijs werkt, aanpassen. Werknemers in het primair onderwijs kunnen vanaf 1 juli 2024 volstaan met een VOG-kinderopvang. Voor het toestaan van een VOG-onderwijs in de kinderopvang is niet gekozen, omdat er in de kinderopvang op onderdelen sprake is van een strenger screeningsregiem.
De nieuwe maatregel scheelt voor de schoolorganisaties geld en administratieve lasten, maar beide sectoren zijn beter geholpen als de VOG-systematiek in het primair en voortgezet onderwijs net zo wordt ingericht als die in de kinderopvang. De Tweede Kamer heeft daar op 15 december 2022 al om gevraagd. De voortgang van een verkenning hierop is onduidelijk.
Klassen naar huis gestuurd
Schoolorganisaties lopen in de praktijk tegen verschillende belemmeringen aan bij het gebruik van de VOG. Er kan een probleem ontstaan als een school met spoed een invaller nodig heeft en de persoon in kwestie niet over een geldige VOG beschikt. Het afgeven van de verplichte VOG duurt minimaal enkele dagen, wat betekent dat er mogelijk klassen naar huis gestuurd worden.
De minister blijf echter scherp op de huidige VOG-verplichting. Zij staat niet toe dat er soepel met de regels wordt omgegaan bij tijdelijke (inval)krachten. De PO-Raad begrijpt dat de veiligheid van de leerlingen voorop staat, maar vindt dat de minister weinig voortgang maakt met structurele oplossingen voor dit probleem.
De minister noemt in haar brief wel een aantal lapmiddelen. In de praktijk zijn die echter geen realistische oplossing voor de belemmeringen. De minister noemt het inrichten van een invalpool als mogelijke oplossing. In tijden van structurele personeelstekorten beschikken de meeste schoolorganisaties echter niet meer over een gevulde invalpool. Het gebruik maken van een recente VOG voor een andere invalfunctie werkt alleen als de invalbeurt binnen een half jaar na het afgeven van de verklaring plaatsvindt.
Periodieke of continue screening
De minister meldt dat in de verkenning wordt gekeken naar de mogelijkheden van periodieke en continue VOG-screening. Ze meldt dat periodieke screening relatief gemakkelijk is in te voeren. Het betekent dat werknemers regelmatig een VOG moeten aanvragen. Dat geeft structureel echter juist meer administratieve lasten en kosten voor werkgevers en werknemers.
Continue screening betekent dat werknemers dagelijks gecontroleerd worden op nieuwe strafbare feiten. Dat heeft belangrijke voordelen. Risico’s worden sneller zichtbaar dan in het huidige systeem of bij periodieke screening. Bijkomende voordelen zijn dat leraren, ook invallers, geen nieuwe VOG nodig hebben als ze van baan wisselen en dat er minder administratieve lasten zijn voor werkgevers. De PO-Raad blijft aandringen op concrete stappen naar een dergelijke definitieve oplossing.