De subsidieregeling voor onderwijsregio’s voor 2025 is op maandag 10 juni door het ministerie van OCW gepubliceerd. Voor gebruik van deze subsidieregeling moet een plan van aanpak worden opgesteld dat voldoet aan de voorwaarden. De aanvraag van de onderwijsregio dient uiterlijk 15 oktober 2024 om 16 uur aangeleverd te zijn bij de Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen (DUS-i).    

In onderwijsregio’s werken schoolorganisaties samen op het gebied van werven, matchen, opleiden, begeleiden en professionaliseren. Het doel is de onderwijsarbeidsmarkt te optimaliseren en het personeelstekort terug te dringen. Hierbij wordt voortgebouwd op initiatieven zoals de regionale aanpak van de tekorten (RAP) en Samen opleiden en professionaliseren (SO&P).  

Nieuwe regeling onderwijsregio’s werkt toe naar landelijk dekkend netwerk

Met de subsidieregeling voor 2025 werkt OCW toe naar een landelijk dekkend netwerk van onderwijsregio's, als onderdeel van de aanpak van het personeelstekort. Anders dan in voorgaande jaren is er in 2025 alleen de mogelijkheid om als onderwijsregio subsidie aan te vragen en niet meer apart voor RAP-regio’s en/of voor partnerschappen SO&P. Daarnaast is in deze regeling 50% van de PBSS-middelen (regeling bijzondere bekostiging Professionalisering en Begeleiding Starters en Schoolleiders) overgeheveld naar de middelen voor de onderwijsregio’s. De resterende 50% van de PBSS-middelen gaat in 2025 nog direct naar de scholen, maar wat op termijn met dit deel van de middelen gebeurt is nog niet bekend. Onderwijsorganisaties moeten binnen hun onderwijsregio bespreken hoe zij deze middelen kunnen inzetten voor het versterken van de professionalisering en begeleiding van starters en schoolleiders.  

We zijn voorstander van regionale samenwerking, maar kritisch op werkwijze OCW

De PO-Raad is voorstander van een versterking van regionale samenwerking op het gebied van arbeidsmarkt en opleiden. De nieuwe regeling kan bijdragen aan een samenhangender en structurelere financiering van de aanpak van het personeelstekort, in plaats van de huidige situatie met tijdelijke, versnipperde en overlappende initiatieven en middelen.  

Tegelijkertijd zijn we kritisch op de inhoud van de regeling. Het ministerie wil te snel, biedt te weinig ruimte voor een lerende aanpak en betrekt onderwijspartners onvoldoende bij de vorming van de onderwijsregio’s. Ondanks frequent overleg met het ministerie is de regeling voor publicatie slechts ter inzage voorgelegd aan de onderwijspartners en daarna ongewijzigd gepubliceerd. Hierdoor kan de PO-Raad zich niet volledig verbinden aan de inhoud van de regeling. Wij betreuren dat ten zeerste.

Wij zullen op bestuurlijk niveau – tezamen met de collega-sectororganisaties, de beroepsgroep en de opleiders – het gesprek met het ministerie vervolgen over de gewenste wijze van samenwerken, zoals we vorige week bespraken tijdens onze eigen ALV.  

Zorgpunten in de regeling

• Bovenbestuurlijke inzet personeel: De regeling vereist een beschrijving van de activiteiten voor de bovenbestuurlijke inzet van onderwijspersoneel, zoals het inrichten van een invalpool. Hoewel in de toelichting staat dat dit ook een verkenning mag betreffen en niet per se over onderwijsgevend personeel hoeft te gaan, vinden wij dat dit artikel een dwingender toon heeft dan de keuzevrijheid op dit punt die eerder voor regio’s is afgesproken. De PO-Raad benadrukt daarom: bovenbestuurlijke inzet van personeel is een eigen en vrijwillige keuze van onderwijsregio’s.  
• Betrokkenheid beroepsgroep: De beroepsgroep leraren dient betrokken te worden bij de onderwijsregio's. In de regeling wordt de beroepsgroep genoemd, maar de gehanteerde definitie is te nauw en beperkter dan in de vorige regeling. Het lijkt alsof dit alleen de georganiseerde beroepsgroep (vakbond) kan zijn, waarbij dit in eerdere toelichting ook om medezeggenschapsraden zou kunnen gaan.
  
  De PO-Raad houdt -net als de andere betrokken partijen, waaronder de vak- en beroepsorganisaties- vast aan de bredere definitie uit de toelichting van 2024.
• Nieuwe activiteiten als onderdeel van plan van aanpak: In de regeling voor 2025 zijn ten opzichte van de vorige regelingen activiteiten voor onderwijsregio’s toegevoegd gericht op het begeleiden van startende leraren en schoolleiders en hun verdere professionele ontwikkeling (artikel 8.1G), activiteiten gericht op (voortgezet)speciaal onderwijs (artikel 8.1i) en activiteiten voor een aanpak van de tekortvakken (artikel 8.1J). Wat de PO-Raad betreft staan de betreffende activiteiten niet los van de vijf thema’s die centraal staan in de onderwijsregio’s (werven, matchen, opleiden, begeleiden en professionaliseren) en kunnen deze activiteiten worden meegenomen bij de uitwerking van de 5 thema’s onder artikel 8.1b.  
• Ondersteuning door PO-Raad: In de toelichting op de regeling wordt genoemd dat schoolorganisaties die in 2025 nog niet kunnen aansluiten bij een onderwijsregio door de Realisatie-Eenheid en de PO-Raad ondersteund zullen worden om dit per 1 januari 2026 wel te kunnen. Uiteraard zullen wij als PO-Raad onze verantwoordelijkheid nemen naar onze leden en ondersteunen waar mogelijk. Wij doen dit echter niet in opdracht van het ministerie. De primaire verantwoordelijkheid voor de ondersteuning van de (te vormen) onderwijsregio’s ligt in onze ogen bij de Realisatie-Eenheid, in opdracht van het Bestuurlijk Overleg waarin alle onderwijspartners gezamenlijk aan tafel zitten.  

Positieve wijzigingen in nieuwe regeling

De PO-Raad is positief over enkele wijzigingen in deze regeling ten opzichte van de subsidieregeling van 2024. Bijvoorbeeld hoe de werkwijze van de ontwikkelingsgerichte en beoordelingsgerichte peer review een plek heeft gekregen in de regeling en de verhoging van het bedrag per student als vervanging voor de vaste voet van partnerschappen samen opleiden.  

Twee aanvullende subsidieregelingen volgen later

De subsidieregeling voor 2025 biedt een basis voor onderwijsregio’s om hun regionale opgaven aan te pakken. Later worden nog twee aanvullende subsidieregelingen voor 2025 verwacht. Eén voor de onderwijsregio's die een stap verder willen gaan in hun aanpak (plusregeling) en één voor besturen die meer tijd nodig hebben om onderdeel van een onderwijsregio te kunnen gaan worden (volgersregeling). Zodra we hier meer informatie over hebben, zullen we die delen.  

Verdere uitleg en ondersteuning

• Voor verdere uitleg van de regeling kun je gebruik maken van de voorlichtingsbijeenkomst van OCW en de Realisatie-Eenheid op dinsdag 18 juni. In de middag (15.30-17.00) volgt een interactief webinar over de subsidieregeling 2025 (aanmelden via website Onderwijsregio). 
• De recent gelanceerde website www.onderwijsregio.nl bevat allerlei relevante informatie en biedt de mogelijkheid om vragen te stellen aan de Realisatie-Eenheid.  
• Indien je in contact wilt komen met de PO-Raad over onderwijsregio’s dan kun je contact opnemen met onze beleidsadviseur Dennis van den Berg.  
• De PO-Raad biedt ondersteuning aan onderwijsregio's om vorm en inhoud aan de samenwerking te geven. Meer informatie vind je op onze website.