5 adviezen voor organisaties die werk willen maken van de Banenafspraak
Steeds meer organisaties willen actief bijdragen aan een inclusieve arbeidsmarkt. Maar hoe zorg je ervoor dat de Banenafspraak meer wordt dan alleen een goed voornemen? In dit artikel delen Mirjam Pruiksma (College van Bestuur) en Nienke Wolda (P&O) van SO Fryslân vijf lessen die zij in de praktijk hebben geleerd.
De Banenafspraak is een afspraak tussen de Nederlandse overheid en werkgevers om extra banen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Het doel is om meer mensen met een ziekte of handicap aan het werk te helpen bij reguliere werkgevers, eventueel met extra ondersteuning. De afspraak houdt in dat werkgevers een bepaald percentage banen moeten reserveren voor deze doelgroep, en dat er een quotumregeling is om dit te stimuleren.
5 adviezen voor bestuurders
Wat is er nodig om de Banenafspraak tot een succes te maken? Pruiksma en Wolda zijn hier met Stichting Speciaal Onderwijs Fryslân (SO Fryslân) al sinds 2019 mee bezig en hebben inmiddels goed door wat wel en niet werkt. Zij delen vijf adviezen.
1. Veranker het beleid bestuurlijk
De Banenafspraak op de agenda zetten, gebeurt niet zomaar. Essentieel is volgens Pruiksma en Wolda structureel beleid. Pruiksma: “Als je het ad hoc aan de scholen laat, dan verdwijnt het als degene die ermee bezig was uitstroomt. Je ziet ook vaak dat de bestuurlijke agenda toch uit andere dingen bestaat.”
Om dit te voorkomen, heeft SO Fryslân de Banenafspraak bestuurlijk vastgelegd. “In de praktijk betekent dit dat er jaarlijks bij de formatiebesprekingen een vakje is met ‘formatie voor de participatiebanen’. Hierdoor wordt het echt een blijvend iets waarvoor we ons allemaal inzetten.”
2. Zie de meerwaarde
De participatiemedewerkers kunnen in je organisatie op verschillende plekken terechtkomen, bijvoorbeeld in de schoonmaak, in het groen, bij de administratie of achter de balie. Wolda en Pruiksma merken dat participatiemedewerkers vaak werkzaamheden oppakken die anders blijven liggen, waardoor ze echt een waardevolle bijdrage leveren. Wolda: “Het is mooi om te zien dat er door de Banenafspraak eindelijk tijd voor is voor deze zaken.”
3. Begin klein en denk in realistisch maatwerk
Wat wel van groot belang is, is dat het werk goed aansluit op de individuele medewerker. “Het is echt maatwerk. Het zijn kwetsbare medewerkers en je moet voorkomen dat je te veel van ze vraagt, want dat kan uitval tot gevolg hebben,” zegt Wolda. “Tegelijkertijd moet er wel genoeg werk liggen, want ook participatiemedewerkers willen zich nuttig voelen. Net als andere medewerkers.”
Maatwerk is dus belangrijk. Dit geldt zowel voor de medewerkers als voor de school waar zij gaan werken. Is er tijd en ruimte voor de begeleiding en ondersteuning? Wolda en Pruiksma kijken hier bij hun stichting nauw naar. Pruiksma: “Past het binnen het team? Spelen er op dit moment andere dingen die aandacht vragen? En bedenk dat je ook klein kunt beginnen, bijvoorbeeld door iemand aan te nemen voor één dag in de week.”
4. Zorg voor externe begeleiding
Omdat het kwetsbare collega's zijn, is de dagelijkse begeleiding op de werkvloer intensiever. Dit moet je kunnen regelen. SO Fryslân heeft daarom besloten om een externe jobcoach in te schakelen die hun participatiemedewerkers gedurende het hele traject, dat bij hen standaard drie jaar duurt, begeleidt.
“Hierdoor zien de medewerkers drie jaar lang hetzelfde gezicht en dat is belangrijk. De jobcoach fungeert zo echt als een mentor die de hele tijd dichtbij staat. Daar zou normaal misschien geen tijd voor zijn,” zegt Wolda. Bovendien blijft de jobcoach ook na het traject bij SO Fryslân betrokken. “Wij hebben geen arbeidsmarktconnecties, de jobcoach wel. Zij kunnen ook actief meedenken over vervolgstappen.”
Pruiksma: “En sinds we samenwerken met een jobcoachorganisatie, komen er ook mensen uit de doelgroep naar óns toe. Zo hoeven we niet alleen te putten uit onze eigen vijver.”
5. Werk samen en deel vacatures binnen netwerken of regio’s
Zoek samenwerking met andere besturen of samenwerkingsverbanden. Deel vacatures en ervaringen om schaalvoordeel te benutten en meer jongeren een kans te geven. Alleen opereren maakt het moeilijker om voldoende plekken te realiseren.
De Banenafspraak in de praktijk
Een van de medewerkers van SO Fryslân is erg enthousiast. “Het leukste aan deze baan vind ik de variatie,” zegt ze. “En de sfeer: het is gewoon een fijne werkplek met fijne collega’s.”
Ze werkt als receptioniste op een school voor speciaal onderwijs en heeft uiteenlopende werkzaamheden, van het opnemen van de telefoon tot het beheren van de mailbox. Haar functie is ontstaan via een re-integratietraject en inmiddels is ze niet meer weg te denken uit het team. “Ze hebben deze baan eigenlijk voor mij gecreëerd. In het begin was het zoeken, maar op een gegeven moment ging het rollen en bleek dat ik mijn werk goed deed. Toen kwam er steeds meer bij.”
Een warm welkom, duidelijke begeleiding en een beetje geduld maakten voor haar het verschil. Inmiddels zit ze hier helemaal op haar plek. “En het blijft gewoon leuk als dingen goed gaan en je aan het einde van de dag denkt: ha, dat heb ik mooi gefikst vandaag.”
