De PO-Raad heeft vorige week een uitgebreide reactie op de OCW-begroting van komend jaar naar de Tweede Kamer gestuurd. Daar wordt komende week de begroting behandeld. De boodschap op het punt van de financiën is best eenvoudig: maak de incidentele middelen structureel en verhoog de rijksbijdrage voor schoolgebouwen fors, dan komen we financieel een eind.

Rutte IV heeft namelijk stappen gezet in de beteugeling van de financieringsachterstand in het funderend onderwijs, zoals die eind 2020 werd blootgelegd in een rapport van McKinsey: er is meer geld beschikbaar voor het primaire proces en de loonkloof werd na een jarenlang offensief vanuit de sector gedicht. 

Maar er moet nog wel een slag worden gemaakt, weet ook PO-Raadvoorzitter Freddy Weima. “Departementen willen graag sturen en dat doen ze door voorwaarden te stellen aan subsidies. Als je er wat afstand van neemt, kun je daar begrip voor opbrengen: een minister wil snel de vruchten van zijn of haar inspanningen kunnen plukken. Maar het nadeel is ook evident: tijdelijk geld zorgt voor tijdelijke banen. Scholen staan voor een welhaast onmogelijke opdracht hun personeelsbestand op orde te krijgen. Eigenlijk is dat de basisvoorwaarde om de kwaliteit in onze sector op te krikken. Personeel werven voor een baan met een duidelijk perspectief gaat beter dan werven voor functies waarin je vaag moet blijven over de toekomst.”

De broodnodige financiële injectie in loonruimte en onderwijskwaliteit dreigt voor een deel teniet te worden gedaan door de effecten die de sterk verouderde ‘gebouwenvoorraad’ heeft op het primair onderwijs. Onafhankelijk onderzoek uit 2019 toonde aan dat het rijk jaarlijks 730 miljoen euro te weinig investeert in schoolgebouwen, maar ook Rutte IV heeft de handschoen niet opgepakt. “Een groot deel van onze leerlingen krijgt onderwijs in gebouwen die allang niet meer geschikt zijn voor de eisen die we stellen. Waar we tot halverwege de jaren ’80 gewend waren aan klassikaal les met een leraar voor een krijtbord, hebben we tegenwoordig inclusief onderwijs met individuele leertrajecten en opdrachten die leerlingen individueel uitvoeren, of in kleine groepjes. Alleen: de panden waarin dat moet zijn gebouwd voor dat klassikale onderwijs en voldoen niet meer. Dat gaat echt ten koste van de prestaties.”

Nog even los van de bijkomende problemen. Oude schoolgebouwen blijken immers slecht bestand tegen crises van buiten. Weima: “In een schoolgebouw van meer dan 40 jaar oud met haperende ventilatie is het risico op een covid-uitbraak groter. Dus gaan de ramen open. En als je daar tegenop moet stoken in tijden van een energiecrisis, dan lopen we in het onderwijs tegen onnodig hoge kosten aan. Het verzoek aan het kabinet en de Kamer is dan ook: doe er iets aan. En dat zeggen wij niet alleen: we hebben een manifest opgesteld waaronder de handtekeningen van 24 partijen staan. Van de VO-Raad tot de GGD en AOb tot Bouwend Nederland. “

Bekijk onze volledige reactie op de begroting