Woensdag 26 maart sprak de Tweede Kamer over de kansen van leerlingen in het onderwijs. Van links tot rechts was er aandacht voor de jonge leeftijd waarop we leerlingen binnen het Nederlandse stelsel selecteren voor een niveau in het voortgezet onderwijs. De aanwezige oppositiepartijen pleitten voor het uitstellen van het selectiemoment, terwijl de coalitie zich juist unaniem uitsprak voor het behouden van het huidige systeem van vroege selectie.  

Freddy Weima, voorzitter PO-Raad: ''De halsstarrige opstelling van de coalitie is teleurstellend. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt keer op keer dat verreweg de meeste leerlingen baat hebben bij een later selectiemoment. Zolang we hier geen werk van maken, ontnemen we kinderen de kans om zich optimaal te ontwikkelen.''

Deze kabinetsperiode geen stappen richting latere selectie 

Het pleidooi van de aanwezige oppositiepartijen om leerlingen pas op latere leeftijd te selecteren vond geen weerklank bij de vier coalitiepartijen. Hiermee ontbreekt het aan een politieke meerderheid die nodig is om deze kabinetsperiode al stappen te zetten richting latere selectie. Waar later selecteren volgens het oppositieblok voor nagenoeg alle leerlingen een gunstig effect heeft, plaatst de coalitie hier juist vraagtekens bij. 

Kamerlid Nico Uppelschoten (PVV) vatte de bezwaren van de coalitie tijdens het debat treffend samen: ''Het is een hardnekkig misverstand dat uitgestelde schooladviezen vanzelf leiden tot betere kansen. Voor praktisch ingestelde leerlingen betekent het vooral dat ze nog langer in een theoretische omgeving moeten verblijven waarin ze niet tot hun recht komen. En voor begaafde of hoogbegaafde leerlingen onderwijs op gemiddeld niveau en dus onderpresteren.'' 

Ook staatssecretaris Mariëlle Paul (funderend onderwijs) toonde zich geen voorstander. ''Ik ben er niet van overtuigd dat latere selectie voor alle kinderen gaat brengen wat ze nodig hebben. Wat voor mij voorop staat is dat ik geen stelselwijziging ga doorvoeren in deze periode, omdat ik vind dat het afleidt van de grote opgaven die er liggen.'' 

De PO-Raad stuurde voorafgaand aan het debat een brief waarin we de Kamer vroegen om kritisch te kijken naar het selectiemoment in het onderwijs. Ook boden we samen met andere partijen de petitie ‘Van selectiemaatschappij naar talentenmaatschappij’ aan. Hierin zeggen we dat het onderwijssysteem flexibeler moet worden, zodat leerlingen zich op hun eigen manier kunnen ontwikkelen.

Kamer herhaalt eensgezind noodzaak van één doorstroomtoets 

Tijdens het debat vroegen meerdere partijen aandacht voor het negatieve effect van de doorstroomtoets op de kansen van leerlingen. Volgens Kamerlid Anita Pijpelink (GroenLinks-PvdA) is er door de zes verschillende toetsen ongelijkheid ontstaan in de advisering. Onder druk van de onderwijssector nam de Tweede Kamer in december al een motie aan van Ilana Rooderkerk (D66) waarin het kabinet wordt verzocht om te verkennen wat ervoor nodig is om naar één doorstroomtoets te gaan.  

De BBB en SP vroegen eveneens aandacht voor de onverenigbare functies die de doorstroomtoets op dit moment vervult. Zij pleiten ervoor om de doorstroomtoets niet langer te gebruiken om de onderwijskwaliteit van scholen meten.  

De staatssecretaris benadrukte tijdens het debat dat ze de opties voor één doorstroomtoets verkent. ''Er zijn verschillende dingen die we daarin meenemen. Welke vorm heeft zo’n doorstroomtoets: op papier, digitaal of allebei? Wie ontwikkelt de toets: de overheid of de markt? En wat zijn de gevolgen van één toets voor kansengelijkheid en toegankelijkheid, bijvoorbeeld voor leerlingen met een ondersteuningsbehoefte?'' 

In het najaar van 2025 ontvangt de Kamer de uitgewerkte scenario’s. Ook het komende schooljaar krijgt het onderwijs dus nog te maken met meerdere doorstroomtoetsen.