Het funderend onderwijs moet meer regie pakken op de kwaliteit van leermiddelen en een stevige positie innemen richting marktpartijen, dit en meer blijkt uit een peiling onder ruim 2500 leraren, schoolleiders, schoolbestuurders en andere onderwijsprofessionals. Met het manifest ‘Meer grip op kwaliteit leermiddelen’ pleiten vakbonden, sectorraden en partners voor meer publieke regie, een eerlijkere leermiddelenmarkt én het wegnemen van zorgen over stijgende kosten. 

Aanleiding voor deze peiling waren de signalen uit het veld over de kwaliteit van leermiddelen en de marktwerking in de leermiddelenmarkt. Hiertoe hebben de AOb, CNV, AVS, FvOv, Stichting Platforms VMBO (SPV), Sectorraad Praktijkonderwijs, Sectorraad GO, Platform-TL, VO-raad en PO-Raad de handen ineengeslagen en een vragenlijst onder hun achterbannen verspreid.

Zorgen

De respondenten vinden dat de leermiddelen niet voldoen aan de verwachting uit het onderwijsveld. Zo geeft ongeveer de helft aan (veel) zorgen te hebben over de grote hoeveelheid lesstof en het gebrek aan zicht op wat bijdraagt aan het behalen van kerndoelen/eindtermen. Zo’n 60 procent van de respondenten geeft aan dat niet duidelijk is op basis van welke wetenschappelijke kennis de keuzes zijn gemaakt. Tot slot is er werk aan de winkel bij het verbeteren van het aanbod en de toegankelijkheid voor leerlingen met een beperking.

“Methodes verouderen snel. Er wordt veel materiaal aangeboden of didactiek in methodes gehanteerd waarbij de wetenschap al heeft aangetoond dat het niet werkt. Doodzonde.” Leraar uit het primair onderwijs

“Wij moeten betalen voor de hele school terwijl we dit niet voor alle leerlingen inzetten. Het aanbod past vaak niet bij leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte. Bovendien worden ze altijd afgezet tegen gemiddeldes. Dit werkt demotiverend voor de leerlingen én hun ouders.” Leraar uit het speciaal onderwijs

Grip op kwaliteit

Het verbeteren van de onderwijskwaliteit is een grote opdracht. Het helpt dan niet dat onderwijsprofessionals onvoldoende grip hebben op de kwaliteit van leermiddelen. 86 procent van de respondenten vindt dat het onderwijsveld de regie moet krijgen bij het ontwikkelen van betere leermiddelen. Dit hoeven overigens niet altijd de onderwijsprofessionals zelf te zijn volgens de respondenten. Zij geven aan dat dit ook de vertegenwoordigers van onderwijsprofessionals kunnen zijn.  

Ruim driekwart is van mening dat leermiddelen pas de markt op mogen komen als zij voldoen aan de criteria uit het onderwijs. De initiatiefnemers pleiten voor het opstellen van kwaliteitscriteria door onderwijsprofessionals.

Freddy Weima, voorzitter PO-Raad: ,,Met deze peiling geven leraren, onderwijsondersteuners, stafmedewerkers, schoolleiders én schoolbestuurders een klip en klaar signaal af: het moet anders. Een mooie uitnodiging aan marktpartijen en overheid om, samen met de sector, tot betere leermiddelen te komen. Daar hebben de leerlingen en de onderwijsprofessionals baat bij. Ook zijn er duidelijk zorgen over de leermiddelenmarkt waar veel publiek geld in omgaat. Met dit manifest is een eerste stap gezet om het tij te keren."

Weima ziet dit initiatief als vervolgactie op een van de afspraken uit de Kwaliteitsagenda van de PO-Raad. ,,In deze agenda hebben we afgesproken dat we de discussie over curriculum, leermiddelen en andere aspecten van de onderwijsinhoud initiëren, waarbij we de onderwijsprofessionals zelf goed in positie brengen. Dit manifest sluit hier naadloos op aan.”

Sector wil meer keuzevrijheid in een eerlijkere markt 

De respondenten richten de meeste pijlen op het functioneren van de marktwerking. Ruim 81 procent van de respondenten geeft aan zich (veel) zorgen te maken over de verplichte afname van verschillende leermiddelen, die niet afzonderlijk ingekocht kunnen worden. Ook de stijgende kosten van leermiddelen zijn een doorn in het oog, volgens ruim driekwart van de respondenten. Saillant detail is dat deze peiling is uitgezet vóór de bekendmaking van de btw-verhoging op leermiddelen. De voorgenomen btw- verhoging van 9 naar 21 procent zet de leermiddelenmarkt op scherp.

“Uitgeverijen bieden leerwerkboeken niet meer los aan maar alleen als pakket. Dit zorgt voor een extreme stijging in kosten. De keuze voor uitsluitend een boek wordt niet meer aangeboden door de meeste partijen. Zo word je verplicht om ook een digitale licentie aan te schaffen." Directeur-bestuurder uit het primair onderwijs

Manifest ‘Meer grip op kwaliteit leermiddelen’ 

De uitkomsten van de peiling onder de achterbannen hebben geleid tot het manifest ‘Meer grip op kwaliteit leermiddelen’ dat vandaag aan de Kamer wordt aangeboden. Met dit manifest zetten de initiatiefnemers een eerste stap naar passende leermiddelen en een eerlijkere leermiddelenmarkt. Als vertegenwoordigers van de onderwijsprofessionals roepen wij de marktpartijen en politiek op om samen met de onderwijssector aan de slag te gaan. Dit is hét moment, aan de vooravond van de invoering van de nieuwe, geactualiseerde kerndoelen. Door de inzichten, kennis en ervaring van de onderwijsprofessional beter te benutten, meer te luisteren naar de wensen vanuit de sector en de kosten beheersbaar te houden, dragen we gezamenlijk bij aan het versterken van de onderwijskwaliteit. En daar plukken de leerlingen van vandaag én morgen de vruchten van.  

Meer info?

Download het manifest ‘Meer grip op kwaliteit leermiddelen’.