Gezamenlijke aanpak digitalisering PO-Raad en VO-raad

Goede inzet van technologie verrijkt het onderwijs en kan een bijdrage leveren aan complexe onderwijsvraagstukken. Tegelijkertijd worden privacy- en veiligheidsissues steeds groter en neemt onze afhankelijkheid van technologie en de partijen achter de technologie toe. Alleen door samen te werken kan het onderwijs, vanuit publieke waarden, sturing geven aan deze ontwikkelingen. Onder andere door op sectorniveau eisen te stellen aan producten die de markt voor het onderwijs ontwikkelt en op bestuurs- en schoolniveau te zorgen voor een professionele en veilige inzet van ICT. 

Technologische mogelijkheden volgen elkaar snel op en het is complex om regie te nemen op de richting van deze ontwikkelingen. Daarom werken de PO-Raad en VO-raad samen op de thema’s digitalisering, privacy- en informatiemanagement. Samen investeren we in kennis, slagkracht en een gezamenlijke visie vanuit het onderwijs. Hiermee brengen we het onderwijs in positie als stevige gesprekspartner voor private partijen.

Balans tussen mens en technologie

Het gebruik van digitale middelen in het onderwijs neemt toe:

• Leerlingen oefenen lesstof via adaptieve programma’s op hun laptop
• Leraren monitoren de ontwikkeling van hun leerlingen in digitale portfolio’s
• Schoolleiders maken jaarplanningen via online planningtools
• Bestuurders gebruiken beschikbare online data voor evaluaties en verantwoording

Dat zijn slechts enkele voorbeelden van hoe technologie het onderwijs kan ondersteunen of verrijken. We zijn ons ook steeds bewuster van de rol die technologie in de toekomst van leerlingen zal spelen en zoeken scholen naar manieren om digitale geletterdheid structureel op te nemen in het onderwijs.

Maar aan de inzet van technologie zijn ook risico’s verbonden. Vooral als ICT leidend wordt, in plaats van ondersteunend. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer de autonomie van leraren bij het vormgeven van hun lessen onder druk staat. Of wanneer leerlingen hun eigen werk niet meer kritisch nakijken omdat de oefensoftware hen direct vertelt of hun antwoord goed of fout is. Ook kan data in verkeerde handen terecht komen. Een goede inzet van technologie is ondersteunend aan het onderwijs en zet de onderwijsprofessional aan het roer.

Gezamenlijke ambitie en aanpak

De PO-Raad en VO-raad werken samen aan technologie die aansluit bij de behoeftes van het onderwijs en bijdraagt aan de kwaliteit van het funderend onderwijs. 

Onze aanpak is gericht op drie strategische lijnen:

• Publieke regie op technologie 
• Professionele ICT-organisatie 
• Professionele onderwijsteams  

Publieke regie op technologie 

De groeiende digitalisering in het onderwijs maakt het onderwijs afhankelijker van technologie én van de bedrijven achter die technologie. Daarom werken we aan een sterkere vraagmacht vanuit het onderwijs en betere marktcondities. Zodat het onderwijs vanuit zijn eigen visie en waarden in gesprek kan gaan en eisen kan stellen aan technologie en aan de markt. Eerste prioriteit daarbij is de verbetering van de wijze waarop het aanbod van digitale leermiddelen tot stand komt - kort gezegd de leermiddelenketen - waarbij scholen en besturen meer sturing kunnen geven op de markt van (digitale) leermiddelen.

• Met verschillende partijen uit de educatieve keten maken we binnen Edu-K afspraken voor een beter werkende leermiddelenketen. 
• We agenderen bij onderwijsorganisaties het belang van werken vanuit publieke waarden.
• We stimuleren het onderwijs om zich te verenigen in SIVON en zo vraagbundeling, samenwerking en kennisuitwisseling te organiseren.

Professionele ICT-organisatie 

Om technologie goed en veilig te kunnen gebruiken moeten de randvoorwaarden in scholen op orde zijn. Dat geldt voor de infrastructuur, zoals devices en veilig internet, maar ook voor de omgang met data en privacy. Besturen hebben de verantwoordelijkheid om een omgeving te creëren waarin de (digitale) veiligheid van leerlingen en medewerkers gewaarborgd is. En waar scholen op basis van onderwijskundige keuzes de kansen van technologie kunnen benutten. Met landelijke afspraken en standaarden ondersteunen we deze verantwoordelijkheid. 

• We onderhouden de afspraken in het Privacyconvenant met private partijen en ondersteunen de sector met een model verwerkersovereenkomst. 
• We brengen de bestuurlijke verantwoordelijkheden en streefniveaus ten aanzien van (professionele omgang met) digitalisering in kaart en maken hierover sectorafspraken.
• We stimuleren de ontwikkeling van gestandaardiseerde modellen (OSI, FORA en ICT-voorwaarden) en jagen het gebruik ervan aan. 
• We stimuleren kennisontwikkeling en samenwerking in de sector middels het Netwerk IBP, de Aanpak IBP en andere werk- en kennisgroepen.

Professionele onderwijsteams

Een goede inzet van digitale leermiddelen vergt meer dan vraaggestuurd aanbod en goede randvoorwaarden. Alleen als digitale leermiddelen in de klas op professionele en doordachte wijze worden ingezet dragen ze bij aan de kwaliteit van het onderwijs. Dit vraagt van leraren, stafmedewerkers, schoolleiders en bestuurders dat ze de kansen en risico’s van ICT kennen en over de benodigde vaardigheden beschikken. Doorlopende professionalisering, op basis van onderzoek en data, draagt hieraan bij. 

• We delen tools voor het in kaart brengen van ontwikkelbehoeftes van onderwijsprofessionals, zodat schoolteams bewust en doordacht kunnen professionaliseren. 
• We delen kennis en onderzoek, faciliteren netwerken en organiseren trainingen en webinars op het gebied van technologie en onderwijs.
• We dragen eraan bij dat leraren de vaardigheden kunnen ontwikkelen die nodig zijn om ICT doordacht in te zetten en maken hierover afspraken met bestuurders, schoolleiders, opleidingen, opleidingsscholen en OCW. 

Wat kun je als bestuurder, schoolleider, ICT-coördinator of leraar zelf doen?

• Maak bewuste keuzes bij de inzet van technologie.  
• Zorg dat je ict-organisatie (waaronder privacy, informatiebeveiliging en informatiemanagement) goed geregeld is en ondersteunend is aan het onderwijs. 
• Vergroot de kennis en vaardigheden van jezelf en je team.

De raden maken op sectorniveau afspraken en voorzieningen. Deze zijn ondersteunend aan wat er op bestuurs- en schoolniveau nodig is voor een professionele inzet van ICT. Heb je ideeën over wat de raden op het vlak van technologie kunnen betekenen? Of heb je suggesties over hoe we jou nog beter kunnen ondersteunen bij een goede inzet van technologie? Neem contact op met onze beleidsadviseur Janny Kappert.