Hoe zorg je als schoolorganisatie voor continue verbetering en professionele groei? Bestuurlijke visitatie is een krachtig instrument om te reflecteren en te leren van collega-bestuurders. Ben Roeten, bestuurder van Stichting Cambium, en Freddy Weima, voorzitter van de PO-Raad, delen hun inzichten. Zij blikken terug op de visitatie van Stichting Cambium: waarom is bestuurlijke visitatie zo waardevol, en hoe helpt het bij de ontwikkeling van een lerende organisatie?

Hoewel een visitatie doorgaans zonder Freddy Weima plaatsvindt, was hij deze keer aanwezig om extra inzicht te krijgen in het proces en de impact ervan. Volgens Ben Roeten is bestuurlijke visitatie een krachtig instrument voor zelfreflectie en continue verbetering. “Er valt altijd iets te leren,” benadrukt hij. “Je krijgt niet alleen inzicht in hoe andere schoolorganisaties werken, maar het biedt ook een unieke gelegenheid om collega-bestuurders met een frisse blik naar je eigen organisatie te laten kijken.” Transparantie en professionaliteit vormen daarbij de kern van het proces.

Het is een kans om als bestuur echt te reflecteren, om jezelf en je organisatie te verbeteren, en om van elkaar te leren. Het is een investering in je eigen ontwikkeling en die van je organisatie.” - Ben Roeten

Het belang van blinde vlekken ontdekken

“Een visitatie biedt de kans om een kritische blik te werpen op de eigen organisatie: “Wat doen we goed? Waar zitten de verbeterpunten en blinde vlekken? Die zoektocht is ontzettend waardevol,” deelt Roeten. “Je krijgt vragen die je normaal niet aan jezelf stelt. Tijdens de voorbereiding op de visitatie namen we de tijd voor het zelfevaluatieproces. Die dialoog is onmisbaar.”

Reflectie vraagt ook om kwetsbaarheid. “De uitdaging: heb ik de mentale ruimte om eerlijk naar mijn organisatie te kijken? Durf ik mijn verbeterpunten onder ogen te zien? Dat is spannend, maar essentieel voor groei. Je moet het lef hebben om ook je eigen verbeterpunten onder ogen te zien.”

Een onverwachte confrontatie

Tijdens de visitatie werd Roeten geconfronteerd met een observatie die hij niet herkende. “Mijn eerste reactie was: hoe kunnen ze dit zeggen? Maar uiteindelijk leidde het tot een prachtig gesprek en een open dialoog.” 

Freddy Weima erkent het belang van bestuurlijke visitatie: “Je krijgt een diepgaand inzicht in de dynamiek, dilemma’s en kansen van een organisatie. Dat maakt visitatie zo’n waardevol instrument.”

Onze sector draait om leren. Dan is het essentieel dat onze organisaties ook lerende organisaties zijn. Bestuurlijke visitatie draagt bij aan die ontwikkeling en helpt om de cultuur te versterken.”  - Freddy Weima

Bestuurlijke visitatie versterkt het primair onderwijs

Volgens Roeten en Weima draagt bestuurlijke visitatie bij aan de professionalisering van de hele sector. “We werken samen aan beter onderwijs en worden steeds verfijnder in dat proces,” zegt Roeten.

Weima vult aan: “Onze sector draait om leren. Dan is het essentieel dat onze organisaties ook lerende organisaties zijn. Bestuurlijke visitatie draagt bij aan die ontwikkeling en versterkt de kwaliteitscultuur.”

“Met ruim 800 leden is de organisatie van een bestuurlijke visitatie complex, daarom is het belangrijk dat de visitatie voldoet aan een aantal vereisten, als onderdeel van onze kwaliteitsagenda,” deelt Weima. Tijdens de laatste algemene ledenvergadering (alv) heeft de PO-Raad daarom een standaard vastgesteld, zodat andere organisaties ook een bestuurlijke visitatie kunnen uitvoeren. 

Waardevolle leerervaringen

Weima blikt terug op de visitatie bij Stichting Cambium. “Ik vind het opvallend dat veel thema’s waar ik dagelijks mee te maken heb, ook uitdagingen zijn waar bestuurders tegenaan lopen. Denk aan inclusief onderwijs, personeelstekorten, de subsidieconfetti, goed bestuur of huisvesting. Tijdens de visitatie kwamen deze onderwerpen één voor één aan bod. Dit geeft mijn eigen werk meer diepgang en beïnvloedt de manier waarop ik de standpunten van de PO-Raad naar buiten breng.  

De reis is belangrijker dan het eindpunt

Voor Roeten is het traject zelf minstens net zo waardevol als het eindresultaat. “Het is als Santiago de Compostella: het gaat niet alleen om de bestemming, het doel, maar ook de weg ernaartoe. De gesprekken, de reflectie en de nieuwe inzichten – dat is de echte winst.”

Hij moedigt alle schoolorganisaties aan om zich te laten visiteren. “Het is een kans om echt te reflecteren, jezelf en je organisatie te verbeteren en van elkaar te leren. Bestuurlijke visitatie is een investering in de toekomst van je organisatie.” 

De inzichten uit het visitatietraject zijn inmiddels verwerkt in het strategisch plan van Cambium. “We blijven continu verbeteren. Want uiteindelijk draait alles om één ding: reflecteren, leren en samen het onderwijs naar een hoger niveau tillen.”

Roeten bestuurt naast Stichting Cambium ook VPCO Hasselt, dat onlangs ook gevisiteerd is.