Help kinderen en jongeren digitaal weerbaar en vaardig te maken
Op 17 juni publiceerde de Rijksoverheid nieuwe richtlijnen voor het gebruik van sociale media, gebaseerd op het rapport Richtlijn Gezond schermgebruik van jeugdonderzoekers bij de VU en UU. Het advies van de overheid is duidelijk, ouders wees terughoudend met het geven van een smartphone en laat kinderen pas op latere leeftijd toe op sociale media. Hoewel de richtlijn zich primair richt tot ouders, zien de PO-Raad en VO-raad een gezamenlijke verantwoordelijkheid: ook het onderwijs speelt een essentiële rol in het begeleiden van kinderen en jongeren in hun digitale leven.
Kinderen en jongeren besteden steeds meer van hun tijd online. Apps als TikTok, Snapchat en Instagram zijn gemaakt om aandacht van gebruikers vast te houden.
Daarnaast is veel online content niet geschikt voor kinderen onder de 15 jaar (zoals gewelddadig, fake news, seksueel getinte berichten). Veelvuldig gebruik van sociale media en blootstelling aan schadelijke content kan leiden tot concentratieproblemen, slechtere schoolprestaties, mentale problemen en een onveilig gevoel – online én op school.
Gezamenlijke opgave voor ouders en onderwijs
Hoewel de richtlijn in de eerste plaats is bedoeld voor ouders, zien de PO-Raad en VO-raad ook een belangrijke rol weggelegd voor het onderwijs. Scholen spelen een cruciale rol in het weerbaar maken van jongeren tegen online risico’s én in het aanleren van vaardigheden om verstandig om te gaan met digitale technologieën. Samen met hun leden zetten de raden zich daarom in voor het opnemen van digitale geletterdheid in het curriculum. Zo leren kinderen en jongeren niet alleen rekenen en taal, maar ook hoe zij veilig en slim online kunnen zijn. .
Momenteel werkt de themacommissie Digitalisering van de sectorraden aan een adviesnota voor digitale geletterdheid. In het rapport roepen de raden het onderwijs op om zelf aan de slag te gaan en geven ze concrete suggesties hoe scholen aan de slag kunnen met digitale geletterdheid.
Steeds vaker bekijken scholen hoe zij om kunnen gaan met bewust gebruik van smartphones en sociale media. In dat kader formuleerden de raden vijf aandachtspunten voor een bewuster en beter gebruik van smartphones en sociale media in het onderwijs.
- Geen smartphone in de klas
Sinds de PO-Raad is aangesloten bij de landelijke afspraak mobieltjes in de klas kiezen steeds meer scholen voor smartphonevrij leren. Dat geeft meer rust in de klas en zorgt voor betere concentratie en meer contact tussen leerlingen. - Digitale geletterdheid in het curriculum
Met het vakgebied Digitale Geletterdheid leren leerlingen o.a. hoe sociale media werken, wat de risico’s zijn van een smartphone en hoe ze online goede keuzes maken. De PO-Raad en VO-raad willen dat digitale geletterdheid een vast onderdeel wordt van het curriculum. De concept-kerndoelen digitale geletterdheid zijn hierin een belangrijke stap. De sectorraden zelf werken in de Themacommissie Digitalisering momenteel aan het advies Digitale geletterdheid, dat na de zomervakantie wordt gepubliceerd. Hierin worden concrete aanbevelingen gedaan voor schoolorganisaties om zelf aan de slag te gaan met digitale geletterdheid. - Samen afspraken maken met ouders
Scholen kunnen in gesprek gaan met ouders en leerlingen over schermtijd. De Richtlijn Gezond Schermgebruik kan hierbij een bruikbaar middel zijn. In deze overleggen ontstaan duidelijke regels die passen bij de school én hun leerlingen. - Let op veiligheid, ook online
Pesten gebeurt niet alleen op het schoolplein, maar ook online. Scholen besteden hier extra aandacht aan, met duidelijke regels en goed toezicht om een veilige (digitale) wereld voor leerlingen in het primair onderwijs te waarborgen. Bekijk het stappenplan omgaan met online incidenten van Stichting school en veiligheid. - Geef zelf het goede voorbeeld
Tot slot adviseren we scholen om terughoudend te zijn met het gebruik van sociale media. Zo blijft de privacy van leerlingen en medewerkers het beste beschermd. De raden werken samen met Stichting school en veiligheid aan gezond sociale media beleid.
Lees hier meer over de inzet van de PO-Raad op digitale geletterdheid.
