Het kabinet gaat aan de slag met een herstelplan voor het verbeteren van de onderwijskwaliteit en het bieden van consistente sturing en structurele financiering voor schoolorganisaties. De PO-Raad vindt het goed dat het kabinet hier werk van maakt, maar verwacht wel dat dit een plan mét de sector is. Daarnaast maakt ze zich zorgen over de bezuinigingen rond kansengelijkheid. 

De bewindslieden gaan met het Herstelplan stoppen ‘met losse maatregelen en geven meerjarig en samenhangend richting’. Het kabinet wil het volledige Herstelplan kwaliteit onderwijs in het voorjaar van 2025 delen met de Tweede Kamer.  

PO-Raadvoorzitter Freddy Weima: “De dalende onderwijsresultaten dwingen de overheid om samen met de sector alles uit te kast te halen. Ik ben blij dat de roep om een Deltaplan vanuit het funderend onderwijs gehoord is door het nieuwe kabinet. Wij zijn wel heel benieuwd hoe het kabinet het Herstelplan gaat betalen, want de afgelopen jaren waren er vooral veel losse subsidies. Daarnaast is het cruciaal dat het Herstelplan niet van de overheid alleen is, maar van de sector en de overheid samen. Er is een gezamenlijke aanpak nodig van minstens tien jaar, gericht op de basisvaardigheden én de bredere ontwikkeling van kinderen, mét structurele financiering. Alleen zo maken we op de langere termijn het verschil.”

“De aanpak van het lerarentekort moet ook een belangrijk onderdeel zijn van het Herstelplan. Er gebeurt al veel in het onderwijs, maar er is meer nodig om het tij te keren. Zo weten we dat zij-instromers een goede aanvulling zijn op de sector, maar dat er tijdens hun opleiding en begeleiding als onderwijsstarter nog veel te verbeteren is. Bovendien werkt een wet die scholen tot in detail voorschrijft hoe ze hun personeelsbeleid moeten voeren averechts.”

Consistente sturing en structurele financiering

Het kabinet wil duidelijkheid bieden aan leraren, schoolleiders en schoolbestuurders met ‘langetermijndoelen, consistente sturing en structurele financiering voor structurele taken’. Daarbij moet geld volgens het kabinet ‘zoveel mogelijk landen in de klas, door heldere normen te stellen voor onderwijspersoneel en overhead’. 

Weima: “Het is voor het primair onderwijs van essentieel belang dat er een einde komt aan de subsidieconfetti en dat het kabinet snel werk maakt van structurele financiering. Zo kunnen we meer onderwijsprofessionals een vast contract bieden en structureel de onderwijskwaliteit versterken. We horen graag wat deze plannen concreet betekenen voor de bekostiging, want op dit moment is zo’n vijftien procent van de inkomsten van een gemiddelde basisschool incidenteel. Daar moet snel verandering in komen.” 

Compensatie voor btw-verhoging en dunbevolktheidstoeslag 

Scholen in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs krijgen voor jongeren jonger dan achttien jaar een compensatie voor de btw-verhoging op leermiddelen. Het onderwijsveld riep hier het kabinet al eerder toe op. Hoe deze compensatie eruit gaat zien is nog niet bekend. 

Het kabinet is daarnaast van plan om de kleinescholentoeslag om te vormen naar een dunbevolktheidstoeslag. Hierdoor blijft er extra bekostiging beschikbaar voor kleine scholen in dunbevolkte gebieden en regio’s waar de laatste school van een richting dreigt te verdwijnen. De PO-Raad pleitte hier onder meer in de verkiezingsinzet van 2023 voor, maar is alert op de uitwerking: zo zou deze maatregel niet ten koste van scholen in grotere steden moeten gaan.  

Bezuinigingen kansengelijkheid gaan door 

Uit het regeerakkoord blijkt wel dat de bezuinigingen op het gebied van kansengelijkheid definitief doorgaan. Dit betekent dat er flink minder geld is voor het programma School en Omgeving en dat het subsidieprogramma voor brede brugklassen volledig verdwijnt. 

Al eerder bleek dat het kabinet ook van plan is om in 2026 de maximum uurprijs voor kinderopvang niet te indexeren, terwijl de kosten naar verwachting wel stijgen. Ouders moeten de kosten voor de kinderopvang boven het uurtarief dat de overheid vergoedt zelf betalen. Door niet te indexeren gaan de laagste inkomens verhoudingsgewijs meer betalen en verslechtert de toegankelijkheid van kinderopvang.

“De afgelopen jaren hebben veel scholen met deze programma’s gewerkt aan het vergroten van de kansen van leerlingen en wordt er in de kinderopvang gewerkt aan een gelijke start en een goede voorbereiding op de basisschool“, stelt Weima. 

“Dat het kabinet doorgaat met deze bezuinigingen is dan ook uiterst pijnlijk: op korte termijn kunnen er met deze maatregelen minder kinderen leren op een rijke schooldag of naar de kinderopvang. Wij vragen het kabinet er in ieder geval voor te zorgen dat de scholen die al meedoen aan School en Omgeving de komende jaren niet buiten de boot vallen en de maximum uurprijs voor kinderopvang wel te indexeren.” 

Kabinet zet in op verbeteren passend en gespecialiseerd onderwijs 

Het kabinet is daarnaast van plan om passend onderwijs en het speciaal onderwijs te verbeteren. Zo willen de bewindslieden ervoor zorgen dat ‘onderwijs en jeugdzorg beter met elkaar samenwerken ten behoeve van het kind’ en maatwerk mogelijk maken. Op deze manier werkt het kabinet toe naar inclusief onderwijs. 

Weima: “De PO-Raad vindt het belangrijk om de verbinding tussen jeugdzorg en onderwijs te versterken en wil hier samen met kabinet mee aan de slag. De groei van het aantal kinderen in het gespecialiseerd onderwijs en het aantal thuiszittende kinderen vraagt wel om concretere maatregelen voor het versterken van het passend en gespecialiseerd onderwijs. De kabinetsplannen bieden hier nu te weinig duidelijkheid over, terwijl veel scholen en kinderen staan te springen om extra hulp. Bovendien is het de vraag hoe je kan zorgen voor inclusief onderwijs als je tegelijkertijd zo hard bezuinigt op kansengelijkheid.”

Lees de onderwijsplannen van het kabinet