Praktijkvoorbeeld

Hoe kunnen vakdocenten bijdragen aan beter onderwijs en minder werkdruk?

Een hogere onderwijskwaliteit en een lagere werkdruk. Twee vurige wensen van Meer Primair, een onderwijsstichting van zeventien basisscholen in en om Hoofddorp – een regio met een groot lerarentekort. Zou een andere organisatie van het onderwijs een deel van de oplossing kunnen zijn? Welke rol zouden vakdocenten daarbij kunnen spelen ? En wat betekent hun inzet voor de inrichting van de fysieke ruimten, het HR-beleid en het beroepsbeeld van de leraar? Daarover ging de innovatievraag van Meer Primair. En toen brak de coronapandemie uit, en verliep het traject opeens heel anders. 

Resultaat  

Meer Primair wilde onderzoeken hoe vakdocenten kunnen bijdragen aan een hogere onderwijskwaliteit en minder werkdruk. Door de coronacrisis verliep de innovatievraag anders dan van tevoren bedacht. Dat wil niet zeggen dat er niets is gebeurd: de innovatievraag, de coronacrisis en de gelden uit de prestatiebox bleken een sterke motor te zijn voor een cultuurtraject in de hele organisatie.  

  • Door corona ging er vooral energie naar de organisatie van afstandsonderwijs. Daarbij zijn wel stappen gezet in het licht van de innovatievraag: de vakdocenten bewegingsonderwijs hebben bijvoorbeeld meer ingezet op bewegend leren thuis. Vakdocenten van Sterk Techniekonderwijs gaven op afstand techniekles, ondersteund door de groepsleerkracht. 

  • Na de eerste lockdown, in de zomer van 2020, gingen diverse scholen zich richten op hybride onderwijs en gepersonaliseerd leren. Medewerkers hebben nieuwe vaardigheden ontwikkeld en ingezet. 

  • Om de nieuwe inzichten en successen te behouden voor de toekomst, startte Meer Primair het traject ‘Doordacht innoveren’. Margreet Vendel, lid van het College van Bestuur: “Doordacht innoveren houdt in dat we de prestatieboxmiddelen investeren in innovatieprojecten. Al onze scholen gaan de extra middelen inzetten om een boost te geven aan de schoolontwikkeling. Concreet betekent dat dat elke school een innovatieplan maakt voor de komende twee tot drie jaar, waarin staat hoe zij innovatie wil inzetten en borgen. En hoe dit bijdraagt aan het realiseren van de ambities uit de schoolplannen.” 

  • Het bestuur stelde een leidraad en beoordelingsformat op. Hiermee kan de school bijvoorbeeld toetsen of het innovatieplan past bij het schoolplan, en of het te maken heeft met de ontwikkeling van leerlingen of medewerkers en met onderwijsinnovatie. 

  • Een van de scholen van Meer Primair maakt de individuele kwaliteiten inzichtelijk met een visueel model voor het organogram, met cellen waarin kwaliteiten getoond worden.  

Tips 
  • Voor schooldirecteuren: ga kijken bij de innovaties op andere scholen binnen de organisatie, zodat je van elkaar blijft leren. 

  • Voor schoolbesturen: richt je op communicatie en innovatie en stel daar ruimte en expertise voor beschikbaar. 

  • Je hoeft niet altijd te denken in langdurige trajecten. 

  • Stel een projectleider aan; die kan helpen om een innovatieve beweging te laten ontstaan, te leiden en te ondersteunen.  

Achtergrond 

Meer Primair, een stichting met zeventien basisscholen in en om Hoofddorp, wil door het onderwijs anders te organiseren invulling geven aan de speerpunten uit haar strategisch beleidsplan. Belangrijke onderdelen zijn dat elk kind zich kan ontwikkelen tot een zelfbewuste volwassene, dat leraren ondersteund en gestimuleerd worden in hun veranderende rol en dat door meer samenwerking de dynamiek in de scholen versterkt wordt. 

Daarbij is Meer Primair bezig met innovatie en toekomstgericht onderwijs. In 2020 kwam daarbij de vraag naar voren: hoe kunnen we onze onderwijskwaliteit versterken? Is het zinvol om hiervoor meer vakdocenten in te zetten? Dragen zij bij aan een veelzijdige ontwikkeling van leerlingen? Bij beweging en muziek werd dat al gedaan, maar voor bijvoorbeeld techniek en beeldende vakken lagen er kansen.  

Naast deze kwalitatieve insteek, kon het anders organiseren mogelijk een alternatief bieden voor het tekort aan po-leraren in de scholen. Vakdocenten konden werkzaamheden en taken overnemen van de groepsleraren en dit zou voor minder werkdruk kunnen zorgen. Mogelijk zou dit wel consequenties hebben voor de indeling van de ruimten, de samenwerking, taakverdeling en het leiderschap.

Margreet Vendel, lid van het College van Bestuur: “Als je gaat werken met specialisten en die in hun kracht wilt zetten, dan kan een fysieke ruimte, zoals een medialab, een technieklokaal of atelierruimte een goed idee zijn.” Tijdens de innovatievraag die Meer Primair met de PO-Raad oppakte, wilde zij deze aspecten onderzoeken.  

Proces  

De inzet van meer vakdocenten, daarover ging de innovatievraag van Meer Primair. Dat is vanwege de coronaperiode minder van de grond gekomen dan gehoopt. Wel startte Meer Primair het traject ‘Doordacht innoveren’, waarbij alle scholen innovatieplannen maken.

Al snel werd duidelijk dat het tempo waarin de zeventien directeuren aan de slag gingen, varieerde. Er zijn koplopers die heel makkelijk stappen zetten als het gaat om innovatie. Anderen vinden het bijvoorbeeld lastiger om doelen te stellen of te faseren.  

Afgesproken is dat iedereen stappen gaat zetten in de schoolontwikkeling. Tijdens de scholing van directeuren is daar ook aandacht voor. Door veel te delen met elkaar, hoopt Meer Primair op een olievlekprincipe.  

Cultuurtraject 

Door de coronapandemie heeft Meer Primair de oorspronkelijke innovatievraag breder getrokken, naar een cultuurtraject in de hele organisatie. Jelle van Oosteroom, beleidsmedewerker Onderwijs, ICT & Innovatie en projectleider van de innovatievraag: “We hebben met elkaar afspraken gemaakt over de houding en cultuur die we belangrijk vinden. Het maken van een innovatieplan zorgt ervoor dat een schoolteam ook gaat kijken naar de schoolorganisatie, formatie en teamdiversiteit. Want als je bijvoorbeeld meer met ontdeklabs of gepersonaliseerd leren wilt gaan werken, kijk je ook naar wat dit betekent voor de organisatie van het team en het inzetten van talenten.”  

Het (meer) inzetten van talenten van medewerkers blijft een belangrijk speerpunt binnen Meer Primair. Om met innovatie en de plannen aan de slag te gaan, zijn verschillende vaardigheden nodig in de schoolteams. Bijvoorbeeld op het gebied van digitale geletterdheid, of onderzoekend en ontdekkend leren, legt Van Oosteroom uit: “Je bent als leraar niet alleen verantwoordelijk voor een klas, maar speelt ook een rol in je schoolteam. Daarbinnen zijn ieders kwaliteiten waardevol.”  

Projectleider 

Margreet Vendel, lid van het College van Bestuur, noemde de rol van Jelle van Oosteroom als projectleider van de innovatievraag cruciaal voor het proces: “Je hebt als organisatie iemand nodig die de verandering kan managen, erboven kan hangen en verbinding kan maken.” 

 

Muziekles jongen op gitaar
Verhalen bij dit praktijkvoorbeeld

Onze professionals staan voor je klaar

Stel je vraag of zoek een opleiding

Contact met de Juridische Helpdesk

Heb je een juridisch vraag? Als lid van de PO-Raad kun je via de pagina van de Juridische helpdesk je vraag stellen op Mijn PO-Raad (na het inloggen in het ledenportaal).

Voor dringende vragen bel met 030 - 31 00 933. We zijn bereikbaar op werkdagen tussen 09.00 – 12.00 uur.

Helpdesk 2 mensen praten