Een opvallend gelijkgestemde Tweede Kamer riep staatssecretaris Mariëlle Paul (Funderend Onderwijs) gisteren in stevige bewoordingen op om in te grijpen op de leermiddelenmarkt. Kamerleden maken zich zorgen over de dominantie positie van een beperkt aantal commerciële aanbieders, het gebrek aan transparantie over gehanteerde tarieven en de kwaliteit van leermiddelen. Met de oproep om in te grijpen geeft de Tweede Kamer gehoor aan de zorgen uit het onderwijs.

Tijdens het debat werd duidelijk dat niet één partij tevreden is over de werking van de leermiddelenmarkt. De kritiek van de Kamer richt zich voor een belangrijk deel op de concentratie van de macht bij drie grote marktpartijen. ''Deze partijen maken met elkaar de dienst uit'', aldus D66-Kamerlid Ilana Rooderkerk.

Ook VVD-Kamerlid Arend Kisteman uitte zijn zorgen: ''De VVD is groot voorstander van de vrije markt en groot voorstander dat bedrijven winst maken, maar hier gaat iets goed mis. Een paar bedrijven controleren de hele markt en zijn helemaal vergeten dat de leerling op één moet staan.''

Stevige kritiek op houding van marktpartijen

Kamerleden kijken met name kritisch naar de opstelling van de grote marktpartijen. ''Scholen worden gedwongen tot het afnemen van dure en inflexibele lespakketten'', aldus Kamerlid Anita Pijpelink (GL-PvdA). Hierdoor verdwijnt er onnodig veel publiek geld in commerciële bedrijven en wordt de keuzevrijheid van scholen en lerarenteams ingeperkt.

Om excessieve winstmarges te voorkomen pleitte NSC-Kamerlid Aant Jelle Soepboer voor een maximumprijs voor leermiddelen of een vaste prijsafspraak voor een volledige methode. Ook moet er volgens hem worden gestopt met de standaard inzet van wegwerpboeken en worden ingezet op tekstboeken die minimaal vier jaar meegaan.

Staatssecretaris legt de bal terug bij de sector

Tot onvrede van de Kamer gaf de staatssecretaris er geen blijk van iets aan de huidige situatie te willen doen. In plaats daarvan legde ze de bal terug bij het onderwijs: ''Het is van groot belang dat schoolbesturen hun krachten bundelen, bewustere keuzes maken bij hun inkopen en gerichter sturen met het geld dat zij besteden aan leermiddelen. Via SIVON kunnen scholen hun onderhandelingspositie versterken.''

Een deel van de Kamer constateert dat de staatssecretaris kritischer kijkt naar de scholen dan naar de grote uitgeverijen en vraagt zich af waarom zij niet wil ingrijpen. Na aandringen van een behoorlijk eensgezinde Kamer zei de staatssecretaris uiteindelijk toch toe om in kaart te brengen welke maatregelen het kabinet kan nemen. De uitkomsten hiervan worden voorafgaand aan de behandeling van de onderwijsbegroting gedeeld in een brief aan de Kamer.

Landelijke kwaliteitseisen voor leermiddelen

Naast de werking van de markt stond de Kamer ook uitgebreid stil bij de kwaliteit van leermiddelen. Kamerlid Nico Uppelschoten (PVV) vindt het zorgelijk dat lesmethodes in Nederland niet worden getoetst op inhoudelijke kwaliteit: ''Ze hoeven niet aan te tonen dat ze de kerndoelen of referentieniveaus dekken, er zijn geen eisen, geen normen, geen onafhankelijke controle.'' Hij pleit voor wettelijke kwaliteitseisen gebaseerd op bewezen effectieve didactiek. D66’er Rooderkerk opperde vervolgens het idee van een keurmerk. 

De staatssecretaris liet tijdens het debat weten voor de zomer terug te komen op de in november aangekondigde kwaliteitsalliantie voor leermiddelen. Deze alliantie, bestaande uit onder andere leraren, schoolleiders en uitgevers, moet een kwaliteitskader gaan opleveren. De Kamer moedigde de bewindspersoon aan om meer tempo te maken, zodat het kwaliteitskader gelijk opgaat met de invoering van de nieuwe kerndoelen.

Normenkader IBP voor het funderend onderwijs

Tijdens het debat is ook gesproken over digitalisering in het onderwijs. Kamerleden Arend Kisteman (VVD) en Anita Pijpelink (GL-PvdA) pleitten voor het samengaan van Kennisnet en SIVON in een sterke SURF-achtige organisatie die het funderend onderwijs kan ondersteunen in de digitaliseringsslag. De staatssecretaris heeft toegezegd dit aan te moedigen.