CPB adviseert: maak eindtoets onderdeel van schooladvies

Amper twee weken voordat de eerste leerlingen zich buigen over de eindtoets, adviseert het Centraal Plan Bureau (CPB) om die toets een belangrijkere rol te geven ín het schooladvies. Het CPB schaart zich daarmee achter de PO-Raad en diverse politieke partijen.

Het CPB concludeert vandaag in een rapport dat de plaatsing van leerlingen op de middelbare school beter wordt als de informatie uit de eindtoets wordt benut. Dat kan door die toets weer vóór het schooladvies af te nemen.

Op dit moment wordt de toets pas ná het schooladvies afgenomen en geldt deze als een soort second opinion. Scoort een leerling op de toets hoger dan op basis van zijn schooladvies wordt verwacht, dan moet de school in overleg met de ouders van de leerling het schooladvies heroverwegen. Volgens het CPB profiteren leerlingen hier niet in gelijke mate van. Het schooladvies van kinderen van ouders met lagere inkomens wordt relatief minder vaak bijgesteld dan het advies van kinderen van ouders die meer verdienen. Als de eindtoets eerder in het jaar wordt afgenomen en onderdeel wordt van het schooladvies, draagt dat bij aan kansengelijkheid, stelt het CPB.

Standpunt PO-Raad

Het advies sluit daarmee aan op het standpunt van de PO-Raad. Dat kwam eind november 2018 tot stand na uitvoerige gesprekken met ouders, leraren, schoolleiders, bestuurders, wetenschappers, de Inspectie van het Onderwijs, de VO-raad en andere betrokkenen in zowel primair als voortgezet onderwijs. Ook de PO-Raad vindt dat de eindtoets onderdeel van het schooladvies moet worden. Zoals een röntgenfoto een arts helpt een diagnose te stellen, zo wordt de eindtoets een objectief oordeel dat het professionele oordeel van de school kan staven. Het schooladvies blijft zo leidend terwijl de negatieve effecten van een latere eindtoets verdwijnen. Ook VVD, CDA en D66 en partijen als de VO-raad onderschrijven dit standpunt. 

Onderzoekers van de Universiteit Utrecht concludeerden dinsdag eveneens dat voor het beste middelbareschooladvies het advies van de basisschool en eindtoets gecombineerd zouden moeten worden. 

Veel belangrijker nog is een fundamentelere discussie over het onderwijssysteem, vindt de PO-Raad. Want de toekomst van een kind wordt op veel te jonge leeftijd bepaald en de eindtoets en het schooladvies spelen daarbij een te grote rol. Ze vindt het daarom belangrijk dat er een doorgaande lijn is voor alle kinderen van 0 tot 18 jaar, dat er meer brede brugklassen komen, meer mogelijkheden om gedurende je hele middelbare schooltijd van niveau te wisselen en mogelijkheden om diploma’s te stapelen.

Vergelijkbare eindtoetsen

In navolging van de PO-Raad pleit het CPB er in zijn rapport ook voor de eindtoetsen vergelijkbaar te maken. Scholen kunnen kiezen uit verschillende eindtoetsen, maar ‘de toetsadviezen die leerlingen krijgen blijken deels af te hangen van welke toets ze gemaakt hebben’, aldus het CPB.

Eindtoetsen worden weer gemaakt

Tussen 15 april en 15 mei maken zo’n 180.000 leerlingen van groep 8 weer de eindtoets. Later dit jaar wordt de wet formeel geëvalueerd en volgt een besluit over het afnamemoment van de eindtoets en de rol van de toets en het schooladvies in de schoolcarrière van een kind.