De afgelopen dagen hadden diverse media aandacht voor een onderzoek van het AD en Duo Onderwijsonderzoek, waarin leraren aangeven hun leerlingen niet genoeg aandacht te kunnen geven. Hoewel leerkrachten het idee van passend onderwijs - meer speciale leerlingen in het regulier onderwijs - sympathiek vinden, vinden zij dat ze het niet naar tevredenheid uit kunnen voeren. De Telegraaf meldt zelfs dat scholen hun zorgplicht vermijden, door zorgleerlingen naar elkaar door te schuiven.

De PO-Raad herkent de signalen van hoge werkdruk in het basisonderwijs, maar vraagt zich af in hoeverre het verband met passend onderwijs op zijn plaats is. Leerlingen zijn immers nog niet in grote getale van het speciaal naar het regulier onderwijs gegaan, zo blijkt uit cijfers van het ministerie van Onderwijs. De klassengrootte is de laatste jaren evenmin veranderd. 

Denken over zorgleerlingen

Het Kohnstamm instituut suggereert dat vooral het dénken over zorgleerlingen is veranderd. ‘Leraren kijken veel meer naar wat een kind individueel nodig heeft. En ze zouden liefst nog meer willen bieden’, zo werd Kohnstamm onderzoeker Guuske Ledoux gisteren geciteerd in Trouw. Eerder al toonden Ledoux en collega's van de Radboud Universiteit Nijmegen aan dat leerkrachten capabel genoeg zijn voor het bieden van passend onderwijs. Bovendien blijkt in haar onderzoek een groter aandeel zorgleerlingen geen invloed te hebben op de prestaties van een klas. ‘Leerkrachten zullen zich moeten blijven ontwikkelen, maar er zijn bewijzen dat ze dat heel goed kunnen. Nu moeten ze dat alleen nog zelf gaan geloven,’ zegt ze in Trouw.

Tijd en ruimte

Zelf volgt de PO-Raad de invoering van passend onderwijs nauwgezet, maar is tegelijkertijd voorzichtig optimistisch. Onderzoek van vakbonden, sectorraden en Ministerie van OCW van juni 2015 wijst immers uit dat er veel voortgang wordt geboekt met de invoering van passend onderwijs. De sectorraad vroeg de politiek eerder dit jaar dan ook per brief om tijd en ruimte om mensen te laten wennen aan de nieuwe situatie.

Zorgplicht negeren

De zorgplicht is één van die grote veranderingen. ,,Maar zorgplicht betekent niet dat een school alle leerlingen die worden aangemeld op de eigen school moet plaatsen,’’ legt voorzitter Rinda den Besten uit. ,,Wel moet de school altijd eerst onderzoeken of zij de leerling een passend onderwijsprogramma kan bieden. Als blijkt dat plaatsing een onevenredige belasting is voor de school, moet het schoolbestuur een andere school vinden die het wél kan en die plek heeft. Dat kan ook een school voor speciaal (basis)onderwijs zijn.'' 

Reactie staatssecretaris

Staatssecretaris Dekker van OCW erkende in zijn antwoorden op Kamervragen van de SP naar aanleiding van het onderzoek van AD dat er 'veel werk aan de winkel' is om passend onderwijs tot een succes te maken. Volgens hem is er nog sprake van koudwatervrees, maar hij ziet ook dat de uitgangspunten van passend onderwijs ‘breed worden gedeeld’. Verder wil hij regelen dat scholen die er bewust voor kiezen om meer zorgleerlingen aan te nemen, meer geld krijgen voor ondersteuning, klassenverkleining en mogelijkheden om iets buiten de klas te doen.

Eerder waarschuwde de staatssecretaris al dat de zorgplicht wat hem betreft heilig is, en dat scholen die de zorgplicht ontwijken weldra inspectiebezoek kunnen verwachten. Hij kende echter geen situaties waarin feitelijk sprake zou zijn van negeren van de zorgplicht.

PO-Raad houdt vinger aan de pols

De PO-Raad ziet dat er in het eerste jaar van passend onderwijs hard gewerkt is door leraren, schoolleiders, besturen en vele anderen. Den Besten: ,,Passend onderwijs vraagt een omslag in denken en doen en dat is niet in één jaar te realiseren.’’ De PO-Raad deelt echter ook de zorgen van de sector, houdt de vinger aan de pols en stelt daarbij de kwaliteit van het onderwijs voorop, voor alle kinderen.