Burgerschapsonderwijs: scholen vinden het belangrijk, maar samenhang ontbreekt

Het voorbereiden van leerlingen op de samenleving is een kernfunctie van het onderwijs en burgerschapsvorming draagt daaraan bij. Uit vandaag gepubliceerd onderzoek van de Onderwijsinspectie blijkt dat vrijwel alle leerkrachten burgerschapsvorming belangrijk vinden, maar dat dit lang niet altijd doelgericht en samenhangend gegeven wordt.

Evenals rekenen en taal vraagt burgerschapsonderwijs wat de PO-Raad betreft om een doelmatige aanpak. Het draagt immers bij aan de ontwikkeling van leerlingen in de basis. Het vandaag gepubliceerde onderzoek geeft een rijk beeld van burgerschapsonderwijs: scholen vinden het belangrijk (hoewel het niet altijd prioriteit krijgt naast andere basisvaardigheden) maar zoeken naar hoe ze een structureel aanbod vormgeven en grip krijgen op opbrengsten.

Het onderzoek maakt kortom de noodzaak zichtbaar van een gezamenlijke concretisering op de invulling van burgerschapsonderwijs en een passende ondersteuningsstructuur met geschikte partijen die het gehele veld bedienen.

Onderzoek Peil.Burgerschap

Met zogeheten onderzoek Peil.Burgerschap geeft de Inspectie meer inzicht in de uitvoering van burgerschapsonderwijs in de praktijk. Dat beeld ontbrak tot dit moment. De Inspectie voerde het onderzoek uit in voorjaar 2020. Ze deed een representatieve steekproef onder 94 basisscholen met 2.237 leerlingen.

De resultaten maken dus duidelijk dat scholen veel waarde hechten aan burgerschapsonderwijs. Er worden de nodige activiteiten ondernomen, maar de visie op burgerschap is beperkt uitgewerkt op scholen en er wordt weinig gemonitord. Op ongeveer een derde van de scholen is geen sprake van coördinatie van het burgerschapsonderwijs (daarmee is het aan de individuele leraren zelf). Burgerschapsonderwijs moet dus verder ontwikkeld worden, schoolleiders en leraren willen dat ook. 

School moet visie ontwikkelen

Om Burgerschapsonderwijs te versterken is van belang dat scholen hun visie op dit onderwijs ontwikkelen, opbrengsten formuleren en de resultaten volgen. De wettelijke burgerschapsopdracht, die deze zomer van kracht werd, verwacht van besturen en scholen dat die hun burgerschapsopdracht verduidelijken en steviger verankeren. Maar dat is niet genoeg: het meer samenhangend en doelgericht vormen van burgerschapsonderwijs vraagt een actieve(re) inspanning. Scholen hebben behoefte aan zowel monitorinstrumenten als toerusting/ondersteuning. 

Versterk jouw burgerschapsonderwijs

Aan de slag? Op onze pagina Burgerschap vind je instrumenten en handvatten voor scholen en schoolbesturen om met jouw (visie op) burgerschapsonderwijs aan de slag te gaan. Ook ben je van harte welkom op de landelijke conferentie Bestemming Burgerschap van 19 april. Daar vind je inspiratie, informatie en praktische handreikingen om samen met collega’s, leerlingen én ouders de reis naar goed burgerschapsonderwijs op jouw school te plannen. Je kunt er ook terecht op een sessie waarin de resultaten van Peil worden toegelicht.