Leraren en schoolleiders leggen basis voor herziening onderwijsdoelen

Laat voorstellen van de leraren en schoolleiders de basis vormen voor het herziene curriculum, zorg voor voldoende tijd en middelen voor het onderwijsveld en veranker Digitale geletterdheid en Burgerschap in het curriculum. Dit zijn de belangrijkste adviezen van de Coördinatiegroep van Curriculum.nu bij de overhandiging van de voorstellen voor de basis van de herziening van de kerndoelen en eindtermen. Minister Arie Slob (onderwijs) nam die donderdag in ontvangst.
Deze curriculumherziening moet ervoor zorgen dat de landelijk vastgelegde onderwijsdoelen leerlingen nog beter voorbereiden op hun persoonlijke, maatschappelijke en werkende leven.

De aanleiding voor de curriculumherziening is een breed gevoelde noodzaak om het curriculum integraal en samenhangend te actualiseren. Het curriculum is dertien jaar oud en is op onderdelen wel vernieuwd, maar ad hoc en versnipperd, naar aanleiding van incidenten en van buiten- of bovenaf. Bovendien is het onderwijsprogramma nu overladen en ontbreekt een goede aansluiting van primair op voortgezet onderwijs. Bij de huidige herziening zijn voor het eerst leraren en schoolleiders zelf aan zet.

De PO-Raad is blij dat de voorstellen er zijn. ,,Ik ben al die leraren en schoolleiders enorm dankbaar voor de bergen werk die zij hebben verzet’’, zegt Anko van Hoepen, vicevoorzitter van de PO-Raad en namens de PO-Raad lid van de Coördinatiegroep. ,,Zij hebben hiermee een enorm belangrijke bijdrage geleverd aan het onderwijs want het is broodnodig dat de kerndoelen worden herzien. Alle leerlingen profiteren hiervan.’’

Duizenden mensen dachten mee

In de periode maart 2018 tot oktober 2019 hebben 125 leraren en 18 schoolleiders uit het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs, (voortgezet) speciaal onderwijs en het voortgezet onderwijs in ontwikkelteams de benodigde kennis en vaardigheden vastgelegd voor negen leergebieden. In vijf consultatierondes hebben ze daarbij feedback opgehaald bij collega-leraren en –schoolleiders, wetenschappers, lerarenopleiders, vervolgonderwijs en vakverenigingen. Ook haalden zij feedback op bij leerlingen, ouders, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. Gemiddeld dachten per ronde zo’n zesduizend mensen mee. Niet eerder was er zo’n brede betrokkenheid bij het ontwikkelen van de basis voor kerndoelen en eindtermen. Vanuit de politiek werd het belang aangegeven voor twee nieuwe leergebieden: Digitale geletterdheid en Burgerschap.

Presentatie voorstellen

Bij de presentatie van de voorstellen lichtten leraren van alle negen leergebieden hun voorstellen toe. Kirsten Keij, vakleerkracht bewegingsonderwijs, vertelt hoe zij en haar collega's bewegen in en buiten de school met ekaar hebben proberen te verbinden. Op haar school in Voorschoten kregen leerlingen van groep 6 op school korfbalvaardigheden aangeleerd. Vervolgens organiseerde de plaatselijke korfbalvereniging twee trainingen en een scholentoernooi. Zo'n samenwerking draagt bij aan een leven lang met plezier bewegen, stelt Keij.

,,Ik hoor scholieren nu vaak zeggen dat ze vooral voor toetsen leren, niet voor de lesstof, reageerde Pieter Lossie, voorzitter van het Landelijk Actie Komitee Scholieren. ,,Dankzij deze voorstellen wordt dat anders en krijgen we betekenisvol onderwijs.''

Kern en keuze

De leraren en schoolleiders hebben duidelijke keuzes gemaakt in wat belangrijk is voor alle leerlingen, ze hebben dit zo uitgewerkt dat de overgang van basis- naar voortgezet onderwijs soepeler voor leerlingen verloopt en ze hebben verbindingen gelegd tussen vakken en leergebieden. De leraren en schoolleiders beschrijven alleen de kern zodat lerarenteams meer eigen keuzes in de leerstof kunnen maken. ,,Vanuit politiek en maatschappij komen er steeds meer eisen en verwachtingen bij waardoor het onderwijsprogramma overladen is geworden. Door scherper te kiezen wat wel en niet moet en waar keuzevrijheid is, wordt dit probleem opgelost’’, aldus Van Hoepen. Hij hoopt dat met het traject Curriculum.nu de basis is gelegd voor een continu gesprek over wat leerlingen moeten kennen en kunnen zodat de kerndoelen en eindtermen toekomstbestendig blijven en niet iedere tien jaar een grote herziening nodig is.

Hij benadrukt dat ook in dagblad Trouw: ,,Het is bijzonder dat leraren en schoolleiders nu het voortouw nemen bij het ontwerpen van een nieuw lesprogramma. De status van het beroep heeft alles te maken met hoeveel zeggenschap je hebt over wat er in de klas gebeurt. Er werd in het verleden steeds een klein beetje door de politiek gesleuteld per leergebied. Nu is het groots aangepakt door leraren zelf. Daar moeten we in de toekomst een continu proces van maken”, aldus van Hoepen.

Advies voor het vervolg

De opbrengsten van de ontwikkelteams zijn geen concreet lesmateriaal voor in de klas maar vormen de basis voor de herziening van de kerndoelen. Minister Slob draagt de bouwstenen nu over aan de Tweede Kamer. Die moet formeel opdracht geven om de bouwstenen uit te werken in kerndoelen en eindtermen. Als de Kamer instemt met de voorstellen, is het nieuwe curriculum over twee jaar een feit. In de tussentijd kunnen scholen al wel met de bouwstenen aan de slag. De PO-Raad ondersteunt haar leden hierbij. 

Bij het ontvangen van de voorstellen bedankte de bewindsman alle leraren. Hij benadrukte het belang van hun harde werken. ,,De leerlingen van nu en de toekomst gunnen we een goede onderwijsinhoud.'' Half november verwacht Slob zijn reactie op de voorstellen te geven.

De Coördinatiegroep vindt het essentieel dat het onderwijsveld ook in het vervolgtraject actief betrokken blijft bij de herziening van het curriculum. Het moet immers in het onderwijsveld uitgevoerd worden. Leraren, schoolleiders en leerlingen hebben als geen ander een beeld van wat nodig is voor hun leerlingen. De Coördinatiegroep adviseert daarbij dat de bovenbouw volgens dezelfde werkwijze wordt uitgewerkt.

Webinars

De Coördinatiegroep organiseert de komende tijd diverse webinars waarin je vragen kunt stellen over de herziening. In een webinar op 30 november kun je over het proces vragen stellen, in november inhoudelijke vragen per leergebied. Houd de website van cirruculum.nu in de gaten voor de data in november, de tijden en om te weten hoe je kunt deelnemen.