De Algemene Rekenkamer benadrukt het belang van heldere doelstellingen en gedegen monitoring van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). De PO-Raad onderschrijft dit. Scholen hebben hard gewerkt om vertragingen van de leerlingen in te lopen, maar uit onderzoek van het Nationaal Cohortonderzoek Onderwijs blijkt dat structurele investeringen nodig blijven.

In het verantwoordingsonderzoek over 2021 reflecteert de Algemene Rekenkamer onder ander op het beleid van de overheid ten aanzien het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). “De ministers hebben de doelen van het NP Onderwijs onvoldoende duidelijk gemaakt. Daarom zal na afloop van het programma niet kunnen worden beoordeeld of deze grote investering in het onderwijs het gewenste effect heeft gehad.” Het impactteam Corona en Onderwijskwaliteit heeft hier eerder ook al voor gewaarschuwd.

De Rekenkamer geeft ook aan dat andere factoren, zoals het lerarentekort, een grote rol spelen. In zijn reactie op het onderzoek van de Rekenkamer onderschrijft minister Robbert Dijkgraaf dat het lerarentekort wat hem betreft de belangrijkste factor is die het behalen van doelstellingen bemoeilijkt. Specifiek voor het Nationaal Programma Onderwijs is het belangrijk om deze en andere contextfactoren mee te nemen bij de duiding van de resultaten en ervan te leren.

Met zijn masterplan Basisvaardigheden wil minister Dennis Wiersma op de langere termijn extra tijd en ruimte creëren voor leraren en ook in het recente onderwijsakkoord tussen de minister, PO-Raad, VO-raad en de vakbonden worden vergelijkbare maatregelen aangekondigd. Deze investeringen zijn noodzakelijk om de voor en door het onderwijs gestelde doelen te behalen.

Tot op heden hadden de verschillende geldstromen een tijdelijk karakter, maar met het regeerakkoord komt structureel geld vrij. De PO-Raad pleit er in aansluiting bij het eerdere advies van de Onderwijsraad voor om deze middelen zo veel mogelijk via de lumpsum beschikbaar te stellen. Als dit om specifieke redenen tijdelijk geen optie is, dan pleit de sectororganisatie ervoor om te zoeken naar een bekostigingswijze die het doel van de middelen centraal stelt, waardoor monitoring van resultaten mogelijk is, maar ruimte geeft aan scholen om keuzes te maken die passen bij de visie en context.

Leervertraging deels ingehaald

Het Nationaal Cohortonderzoek Onderwijs (NCO) toont aan dat de scholen hard hebben gewerkt om de vertragingen van leerlingen in te lopen. Begrijpend lezen lijkt terug op het niveau van voor de crisis. Er is geen significante vertraging meer, terwijl na één jaar COVID-19-crisis de vertraging in leergroei op dit domein het hoogst was. De leervertraging voor spelling leek vorig jaar ingelopen, maar er blijkt nu toch opnieuw vertraging te zijn. Voor spelling en rekenen-wiskunde hebben leerlingen in alle leerjaren (groep 3 t/m 7) significante vertraging in de leergroei opgelopen, blijkt uit deze nieuwe cijfers. Scholen die hebben deelgenomen aan het onderzoek kunnen medio juni hun schoolrapportage verwachten.

Uit het cohortonderzoek blijkt niet wat de gevolgen zijn van de COVID-19-crisis op de sociaal emotionele ontwikkeling van leerlingen. Met het NPO hebben scholen daar ook veel op ingezet. Met name in het gespecialiseerd onderwijs is de aandacht voor sociaal emotionele ontwikkeling te allen tijde van belang, ook na de coronacrisis.