Hoe de Montessorischool Capelle de eindtoets gebruikt om het onderwijsaanbod aan te scherpen
Als de eindtoetsresultaten binnenkomen denkt directeur Evelyne Derks niet ‘Hoe hebben de kinderen het gedaan?’, maar ‘Hoe hebben wij het gedaan?’. De Montessorischool Capelle wil onderwijs laten aansluiten bij de ambitie die ze ziet bij een kind. En de eindtoetsresultaten kunnen daarvoor gebruikt worden.
IJkpunt
De Montessorischool in Capelle aan den IJssel neemt bij groep 8 de centrale eindtoets af en gebruikt ook de LVS-toetsen van Cito in de andere leerjaren. Al in groep 1/2 kijken leraren: hoe is het leervermogen van een kind? Is het kind gemiddeld leervaardig of hoger dan gemiddeld leervaardig? "Je kunt dit uitleggen als: Oh, gaan we nu al een label aan jou hangen?”, realiseert Derks zich. "Maar we doen dit om te zorgen dat de hoogvaardige kinderen vrij vlot in beeld zijn. We willen elk kind recht doen en het juiste onderwijsaanbod geven. Daarmee groeit de motivatie, betrokkenheid, gezien worden, uitgedaagd worden voor elk kind.”
Eind groep 6 spreken de leraren op basis van observaties, toetsen en oudergesprekken een ambitie uit. Eind groep 7 volgt een voorlopig advies en eind groep 8 een definitief schooladvies. "Wat ik mooi vind aan onze manier van werken is dat we een ijkpunt hebben”, zegt Derks. "Je kunt jezelf daardoor de vraag stellen of je onderwijs hebt gegeven conform de ambitie die we zien bij dit kind.”
Goed in beeld
En dan, aan het einde van de basisschool, liggen daar de eindtoetsresultaten en stellen Derks en haar team zich de vraag: Hebben wij de juiste dingen gedaan? Die resultaten worden geanalyseerd op zowel kindniveau als schoolniveau. Conclusie dit jaar: Ze zijn op de goede weg. Derks: "We hebben de kinderen echt goed in beeld. Daardoor lukt het ons het onderwijs gerichter in te richten en niet meer gewoon de methode te volgen. De bevestiging daarvan zien we in de eindresultaten.”
Een voorbeeld: het ging niet zo lekker met de rekenresultaten. Daarom implementeerde de Montessorischool vorig jaar een nieuwe rekenmethode die beter aansluit bij de cruciale leerdoelen naar niveau 1S waarmee de leraren werken. "Groep 8 heeft daar nog niet van kunnen profiteren, maar in de E-toetsen van de overige klassen zien we een positieve kentering”, vertelt Derks. "Dus we zijn tevreden.”
Onderwijsaanbod aanpassen
Afstandsonderwijs heeft dit jaar overigens wel degelijk tot vertraging geleid, bijvoorbeeld bij technisch lezen in de groepen 3 en 4 en begrijpend lezen in de hogere groepen. De M-toetsen gaven daar nog geen helder beeld van. Die werden immers later dan normaal afgenomen. De periode tussen de M- en de E-toetsen was dit jaar daardoor heel kort. ,,De eindtoetsen geven een beter beeld van de impact, zegt de directeur. "We zien successen aan de bovenkant maar ook verrassende dipjes dit jaar. Het LVS gebruiken we om per kind, per vakgebied te beoordelen of we ons onderwijsaanbod moeten aanpassen en wat we moeten doen om het kind weer bij zijn ambitielijn te krijgen.”
De toetsresultaten worden zo gebruikt om naar elk kind individueel te kijken. "En om de te successen vieren met elkaar!”, sluit Derks af. "Data is absoluut belangrijk, maar het kind, de leraar en ouders, daar mee vieren we wat er bereikt is.”
Ook al beoordeelt de Onderwijsinspectie dit schooljaar de eindresultaten (OR1) niet, het is wel degelijk van belang om de behaalde eindtoetsresultaten mee te nemen in de evaluatie, zegt onderwijsadviseur Emila Bijl. Wat gaat goed en kunnen we borgen? En wat kan of moet beter?
De leerlingen van groep 8 krijgen op basis van de eindtoets een schooladvies (toetsadvies). Daarnaast krijgen zij ook teruggekoppeld op welk referentieniveau zij de vakgebieden Lezen, Taalverzorging en Rekenen beheersen. Een belangrijk gegeven, want het is voor een goede aansluiting bij de start van het VO nodig om over de juiste taal- en rekenvaardigheid te beschikken.
Op schoolniveau is het ook raadzaam om naar de behaalde referentieniveaus te kijken. En deze te vergelijken met de eisen die de Onderwijsinspectie stelt (de signaleringswaarden voor 1F en 1S/2F), de landelijk gemiddelden de schoolcategorie (hoe doen vergelijkbare scholen het?) en de uitstroom van de leerlingen naar het VO. Bijl: ,,Op basis hiervan kan de school nagaan of de leerresultaten die behaald worden passend zijn bij de schoolpopulatie. En ook kan de school vaststellen of de eigen ambities behaald zijn of wat er voor nodig is dat in de toekomst te kunnen realiseren.’’
Bij het evalueren van de eindtoetsresultaten en het stellen van schoolambities kan de Handreiking Stap voor stap naar schooleigen doelen van de PO-Raad worden gebruikt. Deze handreiking bevat 7 stappen die uiteindelijk uitkomen bij de vraag welke acties op school nodig zijn om wat goed gaat te borgen en wat beter moet ook aan te pakken.
