Na de lockdown: Eerst toetsen afnemen, dan actie
Leerachterstand, dat woord vindt schoolleider Els Groot Roessink van CBS Arcade in Warnsveld niet passen bij de resultaten van haar leerlingen op de LVS-toetsen. “Het was een heel onrustig jaar. Terugkijkend denk ik: een heleboel dingen zijn toch doorgelopen. Ik constateer wel een leerstofachterstand.” Daarmee is de school nu aan de slag.
Nieuwe beginsituatie
Vorig schooljaar, juni. Alle kinderen van CBS Arcade waren terug op school na de eerste lockdown. In de periode van les op afstand noteerden hun leraren wie zij in een ‘risicogroep’ vonden vallen: degenen die lastig aan leren toekwamen of qua welzijn onderuit gingen. Het team koos ervoor snel na terugkomst toetsen af te nemen. ”We wilden de nieuwe beginsituatie van onze leerlingen in beeld krijgen”, legt Groot Roessink uit. De resultaten stemden wel positief: “Eigenlijk scoorden leerlingen op het verwachte niveau. De leraren bleken goed te hebben ingeschat wie onder de lockdown leden. Begrijpend lezen en spelling vielen wat op, maar ’t was niet heel erg onder de maat.”
Nu zijn de leerlingen opnieuw terug uit een lockdown. Degenen die in de eerste lockdown in een risicocategorie bleken te vallen, werden uitgenodigd om in januari wel naar school toe te komen. Intussen heeft CBS Arcade weer een toetsronde achter de rug en de resultaten geven meer reden tot zorg dan die van vorig jaar: begrijpend lezen en spelling zijn achteruit gegaan. “Ik constateer een leerstofachterstand”, zegt de directeur. ,,Er zitten hiaten in. De methodegebonden toetsen laten bijvoorbeeld zien dat de groepen 7/8 de opdrachten over leenwoorden minder goed maakten: Ze missen een categorie. Hebben te weinig kunnen oefenen.” Tijd dus voor actie.
Extra aandacht en pas op de plaats
Die actie, beschrijft Groot Roessink, bestaat uit twee zaken: extra aandacht aan de ene kant, en aan de andere kant even wachten met de stap naar het volgende niveau. Haar leerkrachten pasten hun groepsplannen aan naar aanleiding van de LVS-toetsresultaten. “In groep 3 bijvoorbeeld blijkt een aantal leerlingen de stap naar het automatiseren van lezen gemist te hebben. Daarvoor is besloten met twee groepjes te gaan Ralfilezen”, schetst de directeur. “In de bovenbouw zaten we al in een traject van close reading. Daar zouden we nu starten met groepsdoorbroken werken. Maar naar aanleiding van de toetsresultaten wachten we daar nog mee.”
Een ander voorbeeld: Groep 4 kreeg de instructie voor begrijpend lezen op AA-niveau en zou na de kerstvakantie eigenlijk instructie op A-niveau krijgen. Dat schuift de leraar door tot na de meivakantie. Wie daaraan toe is, kan de verwerking overigens wel al op een volgend niveau doen. Groot Roessink: “We zoeken meer de gemene deler dan dat we alle kinderen op niveau bedienen. Het moet maar even zo.”
Juist in deze periode, na de tweede lockdown, is het belangrijk dat je niet alleen de methode verder volgt waar je gebleven bent, zegt Emila Bijl van HELDER Onderwijsadvies. “Kijk vanuit de cruciale leerdoelen uit de leerlijnen: wat vinden de leerlingen moeilijk en wat kunnen ze al? Dan kun je het lesprogramma meer naar jouw hand zetten. Dat is wat ze op CBS Arcade dus concreet doen.”
De LVS-toetsen zijn op de meeste scholen afgenomen voor de vakgebieden Begrijpend lezen (Lezen), Spelling (Taalverzorging) en Rekenen. Deze vakgebieden maken ook deel uit van het onderwijsresultatenmodel dat de behaalde referentieniveaus als uitgangspunt heeft. De referentieniveaus zijn voor de leerlingen van belang: beheersen zij aan het einde van groep 8 de basisvaardigheden op het niveau dat zij nodig hebben voor een goede aansluiting bij de start van het vo? Welke leerlingen moeten dan zeker het streefniveau 1S of 2F beheersen en welke leerlingen mogen ook op 1F uitstromen?
“De referentieniveaus zijn ook op schoolniveau van belang om eigen schoolambities te stellen en te bepalen of de leerresultaten op orde zijn”, zegt Bijl. “Het is dan ook goed om bij het analyseren en interpreteren van de resultaten op de LVS-toetsen te kijken naar de ontwikkeling op de referentieniveaus taal en rekenen. En vervolgens te bepalen hoe je het onderwijsaanbod voor je leerlingen op die ontwikkeling en jouw beoogde ambities kunt afstemmen.”
Hiervoor is nodig dat je goed zicht hebt op de cruciale leerdoelen die deel uitmaken van de leerlijnen naar de referentieniveaus. “Met de kennis van de cruciale leerdoelen en met de kennis over de beheersing ervan door de leerlingen kan je als leerkracht goede keuzes maken in het lesmateriaal dat je tot je beschikking hebt om je leerlingen een stap verder te helpen in hun groeilijn.’’
Lees hier hoe jij aan de slag kunt met het Onderwijsresultatenmodel
