In de Staat van het Onderwijs 2021 roept de Onderwijsinspectie op tot een renovatie van het onderwijs: het niveau van de basisvaardigheden moet omhoog. ‘Terug naar de situatie van voor de crisis’ is onvoldoende. De sector primair onderwijs onderschrijft dit en ziet professionalisering als sleutel. Structurele middelen zijn een voorwaarde. 

Onderwijsestafette 

In het kader van de Onderwijsestafette (een serie bijeenkomsten die onderwijsorganisaties organiseren tussen publicatie van de Staat op 14 april en de conferentie over de Staat op 11 mei) hield de PO-Raad op 21 april een webinar over Evidence-informed werken aan duurzame onderwijskwaliteit. Prof. Inge de Wolf praatte de deelnemers bij over uitkomsten van recent onderzoek naar de effecten van het Corona-jaar op de leergroei van leerlingen en wat kansrijke aanpakken zijn om onderwijsresultaten duurzaam te versterken. Daarnaast vertelde SAAM-bestuurder Edith van Montfort over haar ervaring met het evidence-informed werken aan onderwijskwaliteit en hoe je dat kunt organiseren in je schoolorganisatie. Dat leverde een mooie dialoog op over hoe je wetenschappelijke inzichten vertaalt naar wat werkt voor jouw leerlingen en hun brede ontwikkeling. 

Crisis leidt tot scherpere keuzes 

Als deze bijeenkomst iets duidelijk maakte, dan is het dat de coronacrisis de behoefte aan inzicht in kansrijke interventies heeft doen toenemen. Scholen en besturen hechten veel waarde aan de analysefase waarin ze nu zitten om vervolgens doelen te bepalen en passende interventies te kiezen. De zorg om de basisvaardigheden is groot. Tegelijkertijd kijken onderwijsprofessionals op dit moment niet alleen naar de toetsresultaten: ze kijken en luisteren naar hun kinderen om hun brede ontwikkeling in beeld te krijgen. Scholen brachten altijd al veel data in kaart en investeren nu meer tijd en aandacht in het duiden en interpreteren daarvan. Daarbij wachten teams niet op bijvoorbeeld de menukaart van OCW, ze zijn al aan de slag.  

Je doet het als team 

Welke interventie een school kiest voor het inlopen van vertragingen en ophalen van het niveau van de basisvaardigheden, verschilt. Wat werkt hangt af van de populatie, de omgeving, het team. Bestuurders moedigen hun scholen aan niet te snel in ‘brave’ of voor hen bekende oplossingen te schieten en zien tegelijkertijd de waarde van aansluiten op de bestaande expertise binnen het eigen team. Zo worden er reken- en taalspecialisten ingezet, geïnvesteerd in professionalisering van leerkrachten en coachen collega’s elkaar. 

Personeel en tijd 

Professionalisering, kortom, is dé duurzame oplossing. Leraren moeten in teams doelen kunnen stellen en kennis en vaardigheden ontwikkelen om tot onderbouwde keuzes te komen en elkaar ondersteunen. Daarover is iedereen het eens. Maar scholen en besturen zien ook dezelfde twee obstakels: personeel en tijd. 

Waar halen we op dit moment de extra handen vandaan? Het onderwijs wordt platgebeld en -geLinkedInd door commerciële bureaus die hun tijdelijke, duurbetaalde hulp aanbieden. Verdere professionalisering van leraren, in hun teams, is alleen duurzaam als er voldoende mensen zijn waarin met structurele middelen geïnvesteerd kan worden. Als professionals tijd en ruimte hebben hun werk goed te doen. Aan beiden ontbreekt het nu.  

Focus  

De huidige tijd van lerarentekort en werken aan basisvaardigheden vraagt sowieso om keuzes, zoals ook de Onderwijsinspectie constateert in de Staat van het Onderwijs. Focus op onderwijskwaliteit dus en op wat leerlingen nu nodig om hebben voor hun leergroei, geen extra opdrachten, vergaderingen en administratieve klussen.