Segregatie in Nederland neemt toe, concluderen diverse onderzoeken. Ook de Onderwijsraad constateerde dat de sociaaleconomische status van leerlingen van invloed is op welke school een kind zit. Minister Slob vindt dit een zorgelijke ontwikkeling. De PO-Raad is het hiermee eens, maar vindt dat er verdergaande stappen genomen moeten worden om segregatie in het funderend onderwijs aan te pakken. 

Segregatie aanpakken in de voorschoolse periode 

De sectororganisatie pleit daarom in haar verkiezingsinbreng voor 16 uur toegangsrecht voor kwalitatief hoogwaardige kinderopvang voor alle kinderen van nul tot vier jaar. Kinderen van werkende ouders en niet-werkende ouders, en kinderen met en zonder achterstanden moeten samen naar een kwalitatief hoogwaardige kindvoorziening. Hier kunnen zij zich spelenderwijs ontwikkelen en ontstaan er ontmoetingen tussen kinderen en ouders met verschillende achtergronden.  

Het huidige stelsel van voorschoolse voorzieningen werkt segregatie in de hand. Minister Slob geeft in een brief aan de Kamer aan dat het kabinet een aantal scenario’s uitgewerkt heeft voor een toekomstig stelsel van kindvoorzieningen. Hierin is onder andere een scenario uitgewerkt met gratis toegangsrecht tot de kinderopvang voor alle kinderen en een scenario waarin toegewerkt wordt naar integratie van onderwijs en kinderopvang. Dit laatste scenario zou ertoe leiden dat ook in achterstandswijken meer samenwerking zou ontstaan tussen onderwijs en kinderopvangorganisaties. Dat vindt de PO-Raad het mooiste scenario, passend bij de lobby die zij met partners in kinderopvang, VNG en Sociaal Werk Nederland al jaren voert voor een basisvoorziening. Wij zien segregatie namelijk al ontstaan in de voorschoolse periode.  

Segregatie in het onderwijs monitoren 

Minister Slob introduceert daarnaast in een brief aan de Tweede Kamer een beleidsagenda om segregatie in het onderwijs aan te pakken. Zo komt er een monitor om segregatie en effectieve interventies in kaart te brengen en volgt er een aanscherping op toelatingsbeleid. Daarnaast wordt nog een aantal lokale maatregelen genomen, zo wordt lokaal centraal aanmeldbeleid gestimuleerd om segregatie tegen te gaan en wordt er geëxperimenteerd met vriendschapsscholen in wijken waar de leerlingpopulatie homogeen is. 
 
Een voorbeeld van lokale maatregelen uit de Kamerbrief is dat schoolbesturen in het vo kunnen afspreken om niet-doorstroomvakken, zoals beeldende vorming, lichamelijke opvoeding, burgerschap of levensbeschouwing gezamenlijk te organiseren over niveaus heen. Op deze wijze mengen kinderen op vakken waar hun cognitieve niveau niet doorslaggevend is. 

Vroegselectie werkt segregatie in de hand 

Scholen ervaren dat zij onder druk van onder meer vroegselectie en het diplomasysteem niet het beste uit studenten en leerlingen kunnen halen. Mede hierom pleiten diverse onderwijsorganisaties, waaronder de PO-Raad, in het visiestuk ‘Toekomst van ons onderwijs’ voor grondig onderhoud aan ons onderwijsstelsel. 

Toelatingsbeleid 

Het ministerie van OCW heeft onderzoek laten doen naar toelatingsbeleid in het onderwijs. Het onderzoeksrapport laat zien dat het toelatingsbeleid over het algemeen goed werkt. Er is echter nog ruimte voor verbetering: het toelatingsbeleid functioneert niet overal goed en daarmee wordt ook niet volledig aan de zorgplicht voldaan. Zo zijn niet alle ouders bekend met de regels omtrent het toelatingsbeleid van de school. Ook blijkt dat hoogopgeleide ouders zich minder laten afschrikken door bijvoorbeeld een vast aanmeldmoment of loting dan ouders met een lager opleidingsniveau. De kansengelijkheid wordt hiermee aangetast.  
 
Om scholen te helpen op een transparante, heldere en laagdrempelige manier te communiceren over toelating, de zorgplicht en de overgang van het po naar het vo, werkt het ministerie van OCW de komende tijd aan een handreiking over toelatingsbeleid. 

Download de Kamerbrief toelatingsbeleid en toegankelijkheid in het funderend onderwijs.