Passend onderwijs is nog niet passend. Dat is de conclusie van een vandaag verschenen rapport van de Kinderombudsman. Het rapport bevestigt de geluiden die vorige week in diverse media klonken: scholen slagen er nog niet in om voor ieder kind een passende plek te regelen. Daarmee maakt de wet zijn belofte nog niet waar. Wel worden de principes van passend onderwijs breed gedragen en kijken scholen beter naar wat ze zelf kunnen. 

De PO-Raad is zich bewust van de problemen en neemt de zorgen uiterst serieus. Vooral in gebieden waar scholen moeten bezuinigen door de verevening en tegelijkertijd geconfronteerd worden met krimp, is het risico aanwezig dat leerlingen niet centraal staan in genomen beslissingen. Dat mogen we niet laten gebeuren, vindt de PO-Raad. Het is de kern van passend onderwijs.

Afhankelijk van lef

Volgens de Kinderombudsman is maatwerk nu afhankelijk van de betrokkenheid en lef van de individuele professional; in hoeverre die zijn nek wil uitsteken voor het kind. Daarom beveelt de Kinderombudsman aan om in uitzonderingsgevallen maatwerkoplossingen mogelijk te maken met behulp van particuliere instellingen, bijvoorbeeld voor een tijdelijke adempauze. Staatssecretaris Sander Dekker gaf tot nu toe steeds aan dat er voldoende mogelijkheden voor maatwerk zijn, maar dat ze onvoldoende benut worden. De PO-Raad is in dit verband benieuwd naar de uitkomsten van de enquête ’Onderwijs op een andere locatie’, waarin de staatssecretaris de huidige mogelijkheden heeft geïnventariseerd.

Doorzettingsmacht bij plaatsingsproblemen

Verder is de Kinderombudsman voorstander van het wettelijk verankeren van doorzettingsmacht bij een lokaal deskundige, maar onafhankelijke persoon. De PO-Raad vindt het goed dat de Kinderombudsman dit onder de aandacht brengt. Zij ziet de oplossing echter niet zozeer in een wettelijke verankering, maar vindt het aan de samenwerkingsverbanden zelf om dit op hun eigen manier te regelen.

Een groot zorgpunt in het rapport is ten slotte de informatievoorziening naar ouders. Dit is een belangrijke taak van scholen, maar ook de overheid zou volgens de Kinderombudsman moeten zorgen voor meer bekendheid van bijvoorbeeld de kosteloze inzet van een Onderwijsconsulent die ouders helpt bij plaatsingsproblemen. De PO-Raad is het hiermee eens, maar denkt dat een grotere winst te behalen is in de communicatie van scholen met ouders in preventieve sfeer.

Realistische verwachtingen

Zoals eerder aangegeven blijft de PO-Raad echter ook van mening dat het onrealistisch is om te verwachten dat een jaar na de invoering alle problemen opgelost zouden zijn. De PO-Raad is daarom nog altijd voorzichtig optimistisch en ziet dat de principes van passend onderwijs breed gedragen worden. Passend onderwijs heeft haar belofte nog niet waargemaakt, maar dat was ook niet de verwachting gezien de omvang van de stelselwijziging. Alle partijen moeten wennen aan hun nieuwe verantwoordelijkheden. Het is nog te vroeg voor conclusies over effecten. Er zijn bovendien nog maar weinig leerlingen van school veranderd.  

Problemen die er vóór de invoering van passend onderwijs waren, zijn inderdaad nog niet door passend onderwijs opgelost. Veel situaties waarin leerlingen thuiszitten zijn bijvoorbeeld zó complex dat er meer nodig is, zoals duidelijke afspraken, goede communicatie met ouders en lef.  

Handreiking voor scholen en samenwerkingsverbanden

De Kinderombudsman heeft een handreiking opgesteld om scholen en samenwerkingsverbanden handvatten te geven om voor zoveel mogelijk kinderen een passende vorm van onderwijs mogelijk te maken. Zie ook het nieuwsbericht over bovenstaand onderzoek op de site van de Kinderombudsman.