De samenwerking tussen scholen en bibliotheken op het gebied van het lezen intensiveert. Als gevolg van deze samenwerking verschuiven delen van de collecties en van de uitleningen van openbare bibliotheken naar de scholen. Als deze collecties eigendom zijn van de openbare bibliotheek vallen deze onder het wettelijke leenrecht. In de praktijk ontvangen de rechthebbenden (auteurs, vertalers, illustratoren, uitgevers) niet altijd een vergoeding voor het uitlenen van hun werken via scholen.   

In de situatie van uitlening vanuit een reguliere schoolbibliotheek, is de school vrijgesteld van de afdracht van leenrechtvergoeding. Het conflict dat hierdoor ontstaan is, werd in juli vorig jaar bij minister Van Engelshoven van OCW aangekaart door auteurs, illustratoren en uitgevers. Zij vroegen haar de regie te nemen en met een oplossing te komen voor dit groeiende probleem.

Uitgangspunten  

In het overleg tussen de betrokken partijen zijn de volgende uitgangspunten voor een oplossing geformuleerd:  

• Kinderen aan het lezen: Voor leesbevordering is het essentieel dat kinderen zoveel mogelijk lezen, ook thuis. Dat vereist dat kinderen de boeken uit de schoolbibliotheek mee naar huis kunnen nemen. 
• Schrijvers aan het schrijven: Kinderboekenauteurs zijn een essentiële schakel bij leesbevordering. Zij zorgen voor een rijke en actuele collectie kinder- en jeugdliteratuur. Het is van belang dat zij en andere rechthebbenden (zoals illustratoren en uitgevers) een billijke vergoeding krijgen voor hun werk, zodat het blijft lonen om kinderboeken te schrijven.
• Scholen werken aan leesbevordering: Een oplossing gaat voor scholen niet ten koste van de inzet op onderwijs (waaronder leesbevordering) en jaagt scholen niet onnodig op kosten of administratieve lasten voor het bijhouden van de uitleenadministratie. 

Toekomstig scenario

Om de leenrechtkwestie definitief op te lossen, is het van belang dat rechthebbenden een vergoeding ontvangen als hun werk via scholen worden uitgeleend, onafhankelijk van de structuur waaronder de uitlening plaats vindt: een schoolbibliotheek of een bibliotheek op school (dBos). Daarvoor is een wijziging van de Auteurswet nodig, waarbij de onderwijsvrijstelling komt te vervallen.  
 

• Er wordt een wettelijke grondslag in de Auteurswet gecreëerd waarmee schrijvers, illustratoren en uitgevers voortaan recht krijgen op een leenrechtvergoeding voor het uitlenen van hun boek door onderwijsinstellingen.

• De Auteurswet gewijzigd. In die zin, dat artikel 15e en 15f worden aangepast en een nieuw artikel wordt toegevoegd. Schrijvers, uitgevers en illustratoren krijgen daarmee voortaan recht op een leenrechtvergoeding voor het uitlenen van hun werken door onderwijsinstellingen.
• Er zijn geen extra financiële en/of administratieve lasten voor scholen, bibliotheken en gemeenten. Het ministerie van OCW neemt de financiering van deze vergoeding op zich.
  
  In het bestuurlijk overleg is overeengekomen dat er 6 miljoen euro compensatie voor de voorbije periode komt, een uitbreiding van de auteurswet en een jaarlijkse toevoeging van 3,5 miljoen euro (indicatief) voor uitleningen via bibliotheken op scholen. Het betreft voornamelijk uitleningen via vestigingen van de Bibliotheek op school in het primair onderwijs. Hierbij wordt uitgegaan van de periode vanaf 2013, omdat vanaf 2013 de Bibliotheek op school substantieel is gegroeid. 
  
  Meer informatie over dit onderwerp: https://auteursbond.nl/misgelopen-leenrecht-jeugdboekenmakers-gecompenseerd/