Ze is verkozen tot leraar van het jaar voor het speciaal onderwijs. De jury prees haar voor haar zoektocht naar de ‘samenwerking tussen jeugdhulp en het reguliere onderwijs’. Dankzij haar ongelimiteerde inzet, geduld én een tikkeltje Vlaamse nuchterheid slaagt zij erin haar leerlingen kennis te laten maken met een wereld die ze daarvoor niet kenden. Een gesprek over drijfveren, kansen en toekomstplannen met Chantal Goedertier.  

Vertel eens iets meer over je achtergrond?

,,Ik heb zeventien jaar in de psychiatrie gewerkt. Eerst met ouderen en later in de forensische jeugdpsychologie. Na mijn zwangerschap heb ik een lerarenopleiding in Vlaanderen gevolgd. Mijn man kreeg een baan in het buitenland en via een omzwerving kwamen wij terecht in Amsterdam. Met mijn twee diploma’s op zak ben ik gaan solliciteren bij Altra en dat bleek een goede match. Nu ben ik docent van klas vijf, de forensische klas van Altra en De Bascule." 

Kun je wat meer vertellen over de leerlingen in jouw klas?

,,De leerlingen in mijn klas behoren tot de zogenoemde cluster 4 kinderen. Zij vertonen ernstige gedragsproblemen of er is sprake van ernstige psychiatrische problematiek. Zij zijn vaak getraumatiseerd en zitten al een hele tijd thuis. Kenmerkend voor deze leerlingen is dat zij het vertrouwen zijn kwijtgeraakt. Niet alleen in de mensen om hen heen maar vooral in zichzelf. En dat terwijl zij allemaal zo graag normaal willen meedraaien in de maatschappij. Zij willen zelfs terugkeren naar het regulier onderwijs. Door hun zware dossier is deze stap te groot om in een keer te zetten, maar met tussenstapjes misschien wel mogelijk. En daar maak ik mij hard voor."

Een belangrijke maar complexe opdracht lijkt me. Hoe pak jij dit aan?

,,Al mijn leerlingen krijgen een onderwijsprogramma op maat, dat aansluit op hun eigen leertempo en kwaliteiten. Maar ik begin met mijn leerlingen vooral tijd te geven. Ze moeten zich eerst veilig voelen. Dit is ontzettend belangrijk want door hun negatieve ervaringen hebben zij een laag zelfbeeld. Daarna geef ik hen opdrachten, op een niveau dat voor hen aanvaardbaar is. Zo probeer ik hun kwaliteiten boven water ter krijgen en laat ik ze inzien dat zij echt wel dingen kunnen. Dit geeft hen vertrouwen."

,,En bij de zoektocht naar het verder ontwikkelen van kwaliteiten moet je soms ook een beetje creatief zijn. Ik merkte bijvoorbeeld dat het vinden van stageplaatsen heel moeizaam verliep. Terwijl het juist zo belangrijk is dat zij zoveel mogelijk kennis maken met het ‘normale leven’. Nu benader ik de stageplaatsen en bied ze tegelijkertijd begeleiding en advies. Hierdoor is de drempel voor hen vele malen lager en krijgen mijn leerlingen toch een eerlijke kans."

Denken in mogelijkheden dus!

,,Absoluut. Zo had ik laatst vernomen dat het Rijksmuseum een wedstrijd had uitgeschreven over Rembrandt. De eerste reactie van mijn leerlingen was ‘maar Juf, hier kunnen wij toch niet aan mee doen?’ Vervolgens heb ik contact opgenomen met het Rijksmuseum om te kijken waar er mogelijkheden voor mijn leerlingen waren, met als gevolg dat wij een fantastisch schilderij hebben gemaakt en hier hopelijk een mooie prijs mee winnen. Het contact met de maatschappij is zo belangrijk voor hen. Daarom vertel ik ook vaak over hoe ik thuis met mijn kinderen omga, en wat wij als gezin samen doen. Je kunt het je misschien moeilijk voorstellen maar een normale gezinssituatie is voor deze leerlingen totaal anders dan zij gewend zijn."

Kun je een voorbeeld geven van een succesverhaal uit jouw klas?

,,Zeker. Een oud leerling was eigenlijk al door iedereen opgegeven voor ze in mijn klas kwam. Na anderhalf jaar begeleiding is ze doorgestroomd naar het speciaal onderwijs en nu gaat ze zelfs een mbo opleiding volgen op niveau 2. Een mooi succesverhaal vind je niet? Dit bewijst maar weer dat er ook mogelijkheden zijn voor de minst kansrijke leerlingen. En natuurlijk kost dit de nodige tijd, geduld en begeleiding, maar deze leerlingen zijn het meer dan waard. Over begeleiding gesproken…ik geef al mijn leerlingen nog een jaar nazorg. Op deze manier probeer ik de kans op uitval te beperken. Als de school van een van mijn voormalige leerlingen ergens tegenaan lopen dan geef ik advies of ga zelf in gesprek met de leerling."

Wat is volgens jou de grootste uitdaging voor het speciaal onderwijs?

,,Er zijn meerdere uitdagingen voor het onderwijs. Voor het speciaal onderwijs vind ik de verbinding met het regulier onderwijs een uitdaging. Alle leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte hebben recht op goed onderwijs en het ontwikkelen van kansen en talenten. Hiervoor hebben we ook het regulier onderwijs voor nodig zodat speciaal onderwijs zich niet gaat isoleren van de andere onderwijsvormen. Verder is er natuurlijk sprake van een lerarentekort en het aanzicht van het beroep. De acties hebben resultaat opgeleverd en nu is het belangrijk dat we uit de negatieve vicieuze cirkel stappen. Zo maken we ons beroep niet aantrekkelijk. Het is tijd dat leraren weer vol trots uitdragen dat ze juf of meester zijn."

Wat zijn voor jou de mooie kanten van het beroep leraar?

,,Iedere dag is weer anders. Met creatief denken en door dingen te durven doen kun je mooie resultaten behalen. Zo maak je echt het verschil voor je leerlingen."

Als leraar van het jaar ben je ook ambassadeur voor het onderwijs. Wat zijn je plannen voor de komende tijd?

,,Ik zet mij in voor een positief imago van het beroep en wil graag jongeren aanspreken om ook te kiezen voor dit prachtige beroep. Zo ga ik samen met de andere leraren van het jaar een campagne opzetten en spreek ik op hogescholen om meer te vertellen over ons beroep. Ook ben ik betrokken bij de ontwikkeling van een app voor leraren in het speciaal onderwijs. Met deze app kunnen leraren onderling ideeën voor lessen en projecten op een eenvoudige manier met elkaar delen. Op deze manier hoeven zij niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden. Dit zou kunnen helpen om werkdruk te verminderen."

Chantal Goedertier