Freddy Weima en Anko van Hoepen: ‘Langetermijnkoers voor de sector hard nodig’

De koers uitzetten voor de lange termijn, daar gaat het dit schooljaar om wat Freddy Weima en Anko van Hoepen betreft. En daarmee doelt het dagelijks bestuur van de PO-Raad niet alleen op de nieuwe strategische agenda voor de eigen vereniging; ze verwachten van een nieuw kabinet dat het het lef heeft structureel in onderwijs te investeren om een basis te leggen voor blijvende verbetering in de toekomst. 

Elke dag voor elk kind 

Ze startten het nieuwe schooljaar met bezoeken aan leden. En dat geeft energie. ,,Het enthousiasme van medewerkers, het feit dat iedereen vol overtuiging werkt met een hart voor kinderen, dat stimuleert enorm”, zegt voorzitter Weima. Ook Van Hoepen noemt de geestkracht die hij telkens opnieuw ervaart in schoolorganisaties: ,,Altijd zijn er nieuwe ideeën. Onderwijsmensen zijn positief ingesteld: van leraar tot conciërge en schoolbestuurder, iedereen staat op met als doel vandaag elk kind goed onderwijs te geven. Er zijn problemen en tegelijkertijd zie ik een Can do-mentaliteit. Het gebouw mag lek zijn, personeel niet te krijgen… de motivatie is altijd: het goed doen voor de kinderen. Maar ja, dat is dus ook meteen een valkuil…” 

Tijdelijke investeringen 

Want de problemen die de vicevoorzitter opsomt zijn niet van vandaag of gisteren. En ze zijn ook niet morgen opgelost. Het is wel zo dat de coronaperiode structurele problemen rond huisvesting, personeelstekort en onderwijskwaliteit pregnanter naar voren bracht. Weima wijst erop dat het inmiddels demissionaire kabinet hoofdzakelijk tijdelijke investeringen in het onderwijs deed. ,,Het Nationaal Programma Onderwijs: een heel groot bedrag, maar het moet wel allemaal in twee jaar rond zijn. De arbeidsmarkttoelage: die kan helpen, maar nu is het een ‘alles of niets’-regeling geworden die lokaal ongelukkig uit kan pakken. De SUVIS-regeling: het is goed om te investeren in de ventilatie van scholen, maar wat is dat waard in gebouwen die eigenlijk vervangen moeten worden?” 

De bouwstenen zijn er 

Iedereen ín het onderwijs is het erover eens dat je langjarig moet investeren in deze sector, zegt Van Hoepen. Hij wijst op Toekomst van ons onderwijs: een langjarige agenda waaraan onderwijsorganisaties in de volle breedte samenwerkten. ,,Het gaat niet per definitie om alleen maar meer geld”, legt hij uit. ,,Het gaat er ook om dat we dingen anders aanpakken. Een nieuwe onderwijsminister hoeft daar niet eerst nieuwe onderzoeken naar te doen, maar kan putten uit bestaande rapporten: in IBO Onderwijshuisvesting, IBO deeltijd, Commissie Borstlap en natuurlijk McKinsey worden de bouwstenen zó aangeleverd. Als PO-Raad kwamen we op basis daarvan ook met voorstellen voor duurzame verbetering: opleidingen en arbeidsmarkt anders organiseren om het personeelstekort aan te pakken bijvoorbeeld. En doorlopende leerlijnen voor 0-13-jarigen om kansengelijkheid te vergroten.”  

“Dit jas je er niet even in een paar jaar doorheen”, valt voorzitter Weima hem bij. ,,Voor structurele verbeteringen moet je de tijd nemen. En er moet ook geld bij. Voor salarissen en huisvesting. Dat staat ook in onze brief aan de informatietafel. Maar we zien er nog te weinig van terug in de aanzet voor het regeerakkoord van D66 en VVD.” 

Minister met lef 

Kortom: wat het onderwijs nodig heeft is een gedeelde langetermijnvisie waar zowel sector als politiek achter staat. Een nieuw regeerakkoord moet aanknopingspunten daarvoor bevatten. Weima: ,,De volgende onderwijsminister moet kunnen zeggen: Ik heb een goede start gemaakt met een structurele verbetering. Maar het verbeterprogramma zelf vergt meer tijd dan één kabinetsperiode.”  

Verantwoordelijkheid van de sector 

De PO-Raad zelf werkt intussen ook aan langetermijnplannen: in juni 2022 moet er een nieuwe strategische agenda liggen. Natuurlijk worden leden en andere stakeholders gevraagd daarover mee te denken. Weima: ,,De missie blijft dezelfde: Samen voor goed onderwijs voor alle kinderen. Om dat te bereiken zullen we echt scherpe keuzes moeten maken.” Van Hoepen: ,,‘Samen’ betekent ook: andere organisaties in positie brengen als die iets beter kunnen dan wijzelf. ICT en digitalisering bijvoorbeeld vinden we enorm belangrijk, maar SIVON is daarvoor de aangewezen partij. De kracht van de vorige strategische agenda vond ik dat die duidelijk onderscheid maakte tussen wat de sector zelf kan doen en wat we van anderen verwachten.” 

Samen met zijn leden heeft de PO-Raad de verantwoordelijkheid genomen om transparant over de hele sector te verantwoorden hoe investeringen in onderwijs terechtkomen, vult Weima aan. ,,Begin oktober presenteren we onze eerste sectorrapportage. Die geeft inzicht in hoe het primair onderwijs ervoor staat. In één oogopslag zie je de ontwikkelingen en uitdagingen van onze sector. En ook waar structurele investeringen noodzakelijk zijn. Gericht investeren in onderwijs loont.”