Huisacademies: dé beweging voor professionalisering en onderwijsontwikkeling
Het opleiden en professionaliseren van leraren, schoolleiders en andere medewerkers kan op verschillende manieren. De afgelopen jaren zijn er steeds meer schoolbesturen die ervoor kiezen om dit in ‘eigen huis’ vorm te geven. In deze zogenoemde huisacademies speelt - naast professionalisering - ook het stimuleren van onderlinge kennisdeling een belangrijke rol. Maar hoeveel huisacademies zijn er, hoe zijn zij georganiseerd en met wie werken zij samen? Het Kohnstamm instituut bracht dit in opdracht van de PO-Raad en VO-raad in kaart.
Netwerk huisacademies
De resultaten uit het onderzoek zijn op 13 februari 2019 gepresenteerd op de bijeenkomst van het netwerk huisacademies. De PO-Raad en VO-raad ondersteunen dit netwerk omdat zij het belangrijk vinden dat er ook kennisuitwisseling tussen de academies plaatsvindt. Huisacademies passen binnen de ontwikkeling van de laatste jaren waarbij schoolorganisaties en besturen zelf meer verantwoordelijkheid nemen om activiteiten op te zetten om de professionalisering van medewerkers te ondersteunen en stimuleren.
Huisacademie?
Onder een huisacademie verstaan we een interne academie, expertise-, kennis- of opleidingscentrum behorend bij een school, scholengroep of bestuur, die voor de eigen medewerkers professionaliseringsactiviteiten organiseert.
Uit het onderzoek blijkt dat de huisacademies verschillend zijn georganiseerd. Er zijn zowel kleine als grote schoolbesturen die een huisacademie hebben, sommigen zijn net gestart, anderen lopen meer dan vijf of zelfs tien jaar, sommigen zijn uitsluitend voor het eigen personeel en anderen stellen hun aanbod ook aan externen beschikbaar. Ook blijkt dat de 75 huisacademies die deel hebben genomen aan het onderzoek ruim 1900 scholen bedienen.
Over cultuur, ambities en externe samenwerking
Op de bijeenkomst werden de circa tachtig aanwezigen uitgenodigd om in groepen met elkaar in gesprek te gaan over onderwerpen als externe samenwerking, ambities en hoe academies bijdragen aan onderwijsontwikkeling. En dit leverde levendige gesprekken op: ,,Een huisacademie gaat verder dan het aanbieden van trainingen en workshops. Het gaat over de inrichting van professionele leergemeenschappen, waarbij het samen leren en reflecteren op de eigen professionaliteit centraal staan” aldus een van de deelnemers. Ook ging het gesprek over hoe een verbetercultuur gecreëerd kan worden: ,,Door kennis van buiten naar binnen te halen en intern te verbinden. Zo faciliteren we dat onze professionals hun werk morgen beter uit willen voeren dan vandaag”, aldus een bestuurder.
Hierop reageerde een andere bestuurder ,,De basisvoorwaarde voor een verbetercultuur is een gezamenlijke mindset tussen bestuur, schoolleiders en HRM. Je moet heel goed weten wat je wilt met professionalisering en op welke manier je dit wilt aanbieden.”
Een andere deelnemer geeft aan: ,,Wij organiseren inspiratiebijeenkomsten op onze scholen, de behoefte vanuit de werkvloer vertalen wij naar ons opleidingsaanbod. Ook voeren wij nu ontwikkelingsgesprekken in plaats van beoordelingsgesprekken. Hierbij staat centraal waar de medewerkers staan en wat zij nodig hebben”.
PO-Raad zeer positief
Anko van Hoepen, vicevoorzitter PO-Raad is zeer positief over de huisacademies en het netwerk: ,,Huisacademies zijn een middel om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en tegelijkertijd het beroep aantrekkelijker te maken. Van Hoepen roept bestuurders dan ook op om ,,de huisacademies onderling te verbinden en open te stellen voor medewerkers van andere schoolbesturen.”
Tot slot gaf Van Hoepen de aanwezige bestuurders mee: ,,De verschillende opleidingsroutes naar het beroep leraar zorgen voor diversiteit in de teams. Dit betekent ook iets voor de huisacademies en de koppeling met HR beleid. Welke visie heb je als bestuurder? Welke rol pak je ten opzichte van de opleidingen? Deze vragen zullen altijd blijven spelen, en niet alleen in tijden van een lerarentekort.”
De bijeenkomst werd afgesloten door René Vermeer, lid van de agendacommissie van het netwerk, hij riep de aanwezigen vooral op om van elkaar te blijven leren en oog te blijven hebben voor de volgende stap en kwaliteit van de academie. ,,Hoe mooi zou het zijn als we de huisacademies tot een structuur kunnen ontwikkelen en onze eigen maat kunnen nemen.” aldus Vermeer.
Enkele conclusies uit het onderzoek
De meeste huisacademies vallen onder een schoolbestuur, Middelen worden veelal ter beschikking gesteld door het bestuur, daarnaast vanuit het professionaliseringsbudget van leraren en de schoolfinanciën. Voor het goed functioneren van de huisacademie is de steun vanuit het bestuur en de schoolleiding onontbeerlijk. Activiteiten worden vormgegeven door de behoeften van medewerkers te vertalen naar aanbod. Daarin worden ook de visie en onderwijsambitie, van de organisatie waar de huisacademie onder valt, in ogenschouw genomen. De activiteiten zijn vooral gericht op leraren – zowel starters als ervaren leraren – en daarnaast op schoolleiders, intern begeleiders en OOP. Bijna de helft van de huisacademies stelt activiteiten ook open voor medewerkers van andere organisaties. Een groot deel van de huisacademies werkt samen met opleidingsscholen, andere scholen, organisaties en/of lerarenopleidingen in hun regio. Een dergelijke samenwerking in de regio kan kennisdeling stimuleren en zorgen voor een gezamenlijk aanbod. Een klein deel van de huisacademies is intern gericht en werkt niet samen met een partner in de regio.