De rol van de intern begeleider is veranderd door de komst van passend onderwijs. Op sommige scholen is de naam van de functie zelfs al aangepast, bijvoorbeeld in coördinator passend onderwijs. Binnenkort start bij Inschool Academie de gelijknamige opleidingsmodule, waaraan de Landelijke Beroepsvereniging voor Begeleiders in het Onderwijs (LBBO) meewerkte. Vijf vragen aan Engelien Houben-Feddema, ib’er op De Wegwijzer in Soest en als vrijwilliger actief betrokken bij de LBBO, over de veranderingen in haar vak.

Waarom is deze opleiding nodig?

,,Passend onderwijs vraagt van de ib’er andere vaardigheden dan enkel het begeleiden van leerlingen en leerkrachten. Vóór passend onderwijs deed de ib’er weliswaar ook al meer dan dat -de ib’er was vaak degene die een aanvraag voor extra ondersteuning verzorgde, de diagnostiek regelde, de roosters voor de RT en AB maakte en samen met de leerkracht de gesprekken met de ouders voerde, maar nu ben je daarnaast veel meer coördinerend bezig. Afstemmen met ouders, het jeugd- of wijkteam en samenwerkingsverband. Daarnaast wordt het contact met kinderopvang en peuterspeelzaal intensiever, omdat ook in de voorschoolse periode sprake kan zijn van extra ondersteuning voor het kind. Het is dan wenselijk dat deze ondersteuning binnen het basisonderwijs wordt voortgezet. Dit alles in samenspraak met de ouders en het samenwerkingsverband. “

Zitten ib’ers te wachten op al deze extra taken?

,,Of je het nu wel of niet eens bent met de principes van passend onderwijs: het is logisch dat de coördinatie van speciale ondersteuning op school bij de ib’er wordt ondergebracht. Het moet iemand zijn die zowel de school, de kinderen, de regels als de sociale kaart goed kent en ook beschikt over de nodige kennis van speciale onderwijs- en ondersteuningsmogelijkheden. Werkdruk is wel een issue. Het is een baan met veel verantwoordelijkheid. IB’ers zijn absoluut onmisbaar, wil je passend onderwijs laten werken. In landen om ons heen heeft de ib’er vaak administratieve ondersteuning. Dat geeft toch te denken?!

Maar wanneer je het geluk hebt in een samenwerkingsverband te werken dat goede afspraken heeft met de gemeente en het jeugd- of wijkteam, dan kom je in deze ‘nieuwe functie’ goed tot je recht. Het werk is er namelijk ook interessanter op geworden. Het is nu niet alleen de aanvraag verzorgen voor de Leerling Gebonden Financiering, zodat de ambulant begeleider ingezet kan worden. Nu ga je samen met de ouders na en formuleer je precies wat dit specifieke kind in zijn specifieke context nodig heeft en daar zoek je met het samenwerkingsverband en/of het jeugd- of wijkteam, de best mogelijke ondersteuning voor.”

Is dat voor alle ib’ers hetzelfde?

,,Nee, het verschilt natuurlijk per school en per samenwerkingsverband welke afspraken er zijn gemaakt. Feit is wel dat het werkveld complexer is geworden, doordat er meerdere nieuwe wetten in korte tijd zijn ingevoerd. Daar heeft iedere ib’er mee te maken. Netwerken is belangrijk, of je nu op een grote of een kleine school werkt. Dat knelt wel eens, omdat het aantal uren interne begeleiding samenhangt met het aantal leerlingen op de school en je dan gewoon niet genoeg tijd hebt om alles geregeld te krijgen en te netwerken.”

Welke talenten heb je, behalve kunnen netwerken, nog meer nodig als ib’er in passend onderwijs?

,,Kijk op de leerling in de context, doorzettingsvermogen, empathie, soms ook lef en ook een meer strategische vaardigheid als kunnen onderhandelen. Je moet kunnen en willen vechten voor een kind en ook kunnen samenwerken. Niet alles in eigen hand willen houden, samen nagaan wat kan , welke mogelijkheden er zijn en ook verantwoordelijkheden laten bij degene waar dat bij hoort. Bijvoorbeeld bij de leerkracht en de ouder.

Je moet ook goed voor jezelf zorgen. Zelf de regie nemen in je nascholing bijvoorbeeld. Maar ook grenzen aangeven wanneer iets niet kan. Soms moet je durven afwijken van het gebaande pad. Je moet  kennis van zaken hebben, weten waar je het over hebt.”

Wat wil je meegeven aan collega ib’ers?

,,Zorg dat je een kort lijntje hebt met je directeur. Als je directeur en bestuurder goed zicht hebben op jouw werk en het nut daarvan, krijg je de ruimte om het werk als ib’er te kunnen doen. En verder: Neem de tijd om de hoogte te blijven van de nieuwste inzichten en ontwikkelingen, voor nascholing en netwerken, dat is echt belangrijk en geen overbodige luxe.”