Leraren en schoolleiders gaan curriculum ontwikkelen

Onder de naam Curriculum.nu buigen leraren, schoolleiders en scholen zich in 2018 over de vraag wat leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs moeten kennen en kunnen. Dit gebeurt voor negen thema’s of vakgebieden, zoals Nederlands, rekenen en wiskunde en digitale geletterdheid. Eind 2018 presenteren de teams hun resultaten, die de basis leggen voor nieuwe kerndoelen en eindtermen. Dit staat in de brief die staatssecretaris Dekker vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

In april debatteerde de Tweede Kamer over een plan van aanpak voor een eigentijds onderwijsaanbod. Met een aantal moties heeft de Kamer verzocht om het plan aan te passen. Na intensief overleg met vakverenigingen, stichting platform vmbo’s, het vervolgonderwijs en lerarenopleidingen heeft de Coördinatiegroep (CG) het plan aangescherpt. De CG is een brede coalitie in het onderwijs waaraan de Onderwijscoöperatie, de VO-Raad, de PO-Raad, LAKS en Ouders & Onderwijs deelnemen.

Meer samenhang

Na het Kamerdebat in april hebben vrijwel alle vakverenigingen het belang onderstreept dat het curriculum van hun vak of leergebied tegen het licht wordt gehouden. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om naar de onderlinge samenhang tussen leergebieden te kijken en keuzes te maken over wat tot de vaste kern gaat behoren. Deze kern beschrijft de kennis en vaardigheden die relevant zijn voor elke leerling in het primair onderwijs (po) en voortgezet onderwijs (vo). Zo ontstaat er (meer) ruimte voor scholen om onderwijs te geven dat aansluit op hun visie, leerlingen en omgeving.

In de ontwikkelfase staan de volgende leergebieden centraal: Nederlands, Engels, wiskunde/rekenen en Digitale geletterdheid, Burgerschap, Bewegen en sport, Kunst en Cultuur, Mens en Maatschappij, en Mens en Natuur, waar techniek onderdeel van wordt. Voor elk leergebied komt er een ontwikkelteam. Voor persoonsvorming wordt weliswaar geen apart kerndoel ontwikkeld, maar het blijft onlosmakelijk deel uitmaken van de opdracht aan het primair en voortgezet onderwijs. Scholen leren leerlingen bijvoorbeeld verantwoordelijkheid te nemen voor (de gevolgen van hun) eigen handelen. Ze geven hier vanuit hun eigen visie en in samenspraak met ouders en leerlingen invulling aan. Hier moeten geen kerndoelen voor geformuleerd worden, terwijl wel helder moet zijn dat elke school actief aan persoonsvorming werkt. In de komende fase zullen scholen over dit hoofddoel van het onderwijs in gesprek blijven en dit naar hun eigen visie vormgeven.

Verouderde eindtermen en kerndoelen

De Tweede Kamer stelt op landelijk niveau vast wat leerlingen minimaal moeten kennen en kunnen. Dit is elf jaar geleden voor het laatst gebeurd. Smartphones en sociale media moesten nog doorbreken. Ondertussen dreigt het onderwijsprogramma en behoeft (voor sommige leergebieden) de overgang van po naar vo en van het vo naar het vervolgonderwijs verbetering. Het herijken van kerndoelen en eindtermen moet deze knelpunten wegnemen.

Het proces

Voor de PO-Raad is het cruciaal dat hierbij integraal naar het onderwijsaanbod wordt gekeken. Alleen dan is daadwerkelijk iets te doen aan de overladenheid van het programma en daarmee ook aan de werkdruk van leerkrachten. Van groot belang is ook dat er een doorgaande lijn ontstaat naar het voortgezet onderwijs.
Deze uitgangspunten heeft de PO-Raad gedurende het hele voortraject en in alle gesprekken met betrokkenen steeds voor ogen gehad. De moties van de Kamer maakten het even spannend omdat het erop leek dat deze uitgangspunten onder druk kwamen te staan. Vicevoorzitter Anko van Hoepen: ,,We zijn blij dat dit niet het geval is gebleken en dat het veld voortvarend door kan met het ontwikkelen van modern onderwijs.’’

De PO-Raad hoopt dat veel scholen de komende jaren enthousiast verder kunnen werken aan een nieuw curriculum. Een proces waarin ook voor schoolbesturen een belangrijke rol is weggelegd. Binnenkort start de werving voor leraren, schoolleiders en scholen om in een van de ontwikkelteams mee te werken. Iets om vast in de zomervakantie over na te denken: hoe kan ik mijn personeel stimuleren mee te doen? (Zie kader)

Vervolg

Onder de vlag curriculum.nu wordt de volgende stap gezet naar een eigentijds curriculum. Dit traject is een vervolg op Onderwijs2032. In 2019 debatteert de Tweede Kamer en het Kabinet hierover en bepalen zij het vervolg van dit traject.

Aan de slag met ontwerpen. Doet u mee?

De expertise van leraren is essentieel bij het herijken van de kerndoelen en eindtermen. Leraren krijgen daarom een belangrijke rol in de ontwikkelfase. In elk ontwikkelteam zitten circa zes leraren uit het po, zes leraren uit het vo en twee schoolleiders. Na de zomervakantie start de werving van leraren en scholen. Op de website curriculum.nu kunnen leraren, schoolleiders en scholen hun interesse kenbaar maken voor deelname aan de ontwikkelfase.

De negen ontwikkelteams starten in maart 2018 met hun opdracht en komen vier keer bij elkaar in meerdaagse sessies. De opgedane ideeën toetsen de ontwikkelteams in de praktijk bij diverse scholen in het land onder leraren en leerlingen, maar ook bij lerarennetwerken, ouders, experts en het bedrijfsleven. Ervaringen en kennis worden gedeeld op curriculum.nu. Voor advies kunnen de ontwikkelteams terecht bij curriculumexperts. Eind 2018 ronden de teams de ontwikkeling van bouwstenen af. Daarmee eindigt hun opdracht.