Leren van een frisse blik van buiten? Bestuurlijke visitatie helpt bij het reflecteren op onderwijskwaliteit

,,Bestuurlijke visitatie is dé manier om als schoolbestuur een spiegel voorgehouden te krijgen over het bestuurlijk handelen'', volgens vicevoorzitter Anko van Hoepen. In de Strategische Agenda van de PO-Raad is afgesproken dat elk schoolbestuur visitaties op bestuursniveau organiseert. Het bestuurlijk visitatietraject is een middel voor schoolbesturen om zich verder te professionaliseren. Vijf vragen aan Anko van Hoepen over bestuurlijke visitatie.

Waarom zou ik als schoolbestuur deelnemen aan een bestuurlijk visitatietraject?

,,Bestuurlijke visitatie is een fijne manier om als schoolbestuur samen met schoolleiders en stafmedewerkers te reflecteren op onderwijskwaliteit in de organisatie en de rol van het schoolbestuur. Het schoolbestuur dat gevisiteerd wordt, krijgt feedback van collega-bestuurders én van een expert van buiten de sector. Onderdeel van de visitatie is het werken aan een zelfevaluatie waarbij het schoolbestuur reflecteert op zijn visie op onderwijskwaliteit. Ook is het mooi om als bestuur het goede voorbeeld te geven. Net als voor schoolleiders en leerkrachten is het ook voor schoolbestuurders waardevol om een kijkje in de keuken te geven en om van elkaar te leren. Kortom: het is dé manier om als schoolbestuur een spiegel voorgehouden te krijgen over het bestuurlijk handelen. Leren van een frisse blik van buiten!’’

Hoe ziet het bestuurlijk visitatietraject eruit?

,,Na aanmelding voor het traject gaat het schoolbestuur aan de slag met de zelfevaluatie. Dit kan zelfstandig of samen met andere besturen in een Lerend Netwerk. De PO-Raad stelt een visitatiecommissie samen, bestaande uit een externe voorzitter, twee of drie collega-schoolbestuurders en een externe secretaris. Op de dag van de visitatie spreekt de commissie met het bestuur, intern toezicht, bestuurlijke staf, schoolleiders, ouders, leraren en soms ook met de kinderopvangorganisatie waar de school mee samenwerkt. Het visitatietraject wordt afgesloten met het rapport van de commissie. Het rapport bestaat uit conclusies uit de visitatie en tips voor het bestuur om in de toekomst aan te werken.’’

Nieuwsgierig naar hoe zo'n rapport er uitziet? Een voorbeeld van een visitatierapport kunt u hier vinden.

Hoeveel tijd kost het mijn schoolbestuur om mee te doen aan een bestuurlijk visitatietraject?

,,Uit ervaring weten we dat het een schoolbestuur tussen de dertig en veertig uur kost om zich voor te bereiden op de bestuurlijke visitatie. Het schrijven van de zelfevaluatie is best intensief, vooral ook als een bestuur zelf onderzoek doet bij schoolleiders en intern toezicht. In de zelfevaluatie kan het schoolbestuur reflecteren op de visie en het bestuurlijk handelen van de organisatie. Als de reflectie diepgaander is, krijgt het bestuur ook meer terug van de visitatiecommissie. Het bezoek van de visitatiecommissie duurt één dag. Dat is dus best een flinke tijdsinvestering, maar het levert ook veel op kan ik uit eigen ervaring vertellen.’’

Kun je iets meer vertellen over je eigen ervaring met bestuurlijke visitatie?

‘’Het bestuur waarvoor ik werkte, heb ik in de pilotfase van het bestuurlijk visitatietraject laten visiteren. Ook heb ik in de commissie gezeten, wat voor mij minstens zo verrijkend was. Het heeft mij destijds echt geholpen bij het vinden van mijn eigen blinde vlekken. Je moet je als schoolbestuurder kwetsbaar opstellen tijdens de bestuurlijke visitatie. Maar je leert er ontzettend veel van door het ontwikkelingsgerichte karakter van het bestuurlijk visitatietraject.’’

Wat is een handig moment om als schoolbestuur mee te doen aan een bestuurlijk visitatietraject?

,,Een bestuurlijke visitatie kan een mooi startpunt zijn voor het ontwikkelen van een nieuw strategisch beleid of een moment zijn om tussentijds te reflecteren op de uitvoering van het beleid. Ook kan een bestuurlijk visitatietraject door de reflectie een meerwaarde zijn ter voorbereiding op het bezoek van de Onderwijsinspectie. Door aan te slag te gaan met de zelfevaluatie heb je als bestuur nagedacht over de sterke punten en ontwikkelpunten van de organisatie. Bovendien kan de feedback van de visitatiecommissie ook meer inzicht bieden in bestuurlijk handelen van het bestuur. Deze reflectie kan van pas komen in het gesprek met de Inspectie van het Onderwijs. Voor besturen waar de afgelopen jaren veel veranderingen hebben plaatsgevonden kan bestuurlijke visitatie een moment zijn om pas op de plaats te maken en na te denken over de focus voor de komende tijd.’’

Ook meedoen aan een bestuurlijk visitatietraject? Voor aanmeldingen of vragen over bestuurlijke visitatie kunt u terecht bij Noelle Steeghs of Laura Thiescheffer. Zij neemt contact met u op om een traject vorm te geven dat past bij uw schoolbestuur. In de toolbox bestuurlijke visitatie kunt u alle antwoorden vinden op veelgestelde vragen in de Q&A Bestuurlijke visitatie. 

Eerder schreef Anko van Hoepen een blog over bestuurlijke visitatie: ‘Gun het jezelf, gun het de sector.’