Maatregelen tegen lerarentekort blijven keihard nodig
Het primair onderwijs heeft in 2027 een tekort van 11.000 leraren. Dat blijkt uit nieuwe ramingen bij de rapportages over de aanpak van het lerarentekort en de voortgang van de lerarenagenda. De mix van maatregelen die is ingezet tegen het lerarentekort, is dus nog steeds keihard nodig. Daarbij staan voor de PO-Raad het verbeteren van het salaris en het verminderen van de werkdruk met stip op één.
Ministers Arie Slob en Ingrid van van Engelshoven (beide OCW) hebben op 28 november brieven naar de Tweede Kamer gestuurd over de lerarenagenda, de arbeidsmarkt en het lerarentekort (zie Kamerbrief over lerarentekort en Kamerbrief over voortgang Lerarenagenda 2013-2020). Uit de nieuwe ramingen van het lerarentekort in het primair onderwijs blijkt dat in vergelijking tot het beeld van een jaar geleden voor het primair onderwijs nog dezelfde tekorten worden geraamd. In de nieuwe raming wordt in 2022 een tekort verwacht van ruim 4.100 fte (voorheen 4.000 fte in 2020) en in 2027 een tekort van 11.000 (voorheen 10.000 fte in 2025). Dat betekent dat de mix van maatregelen die ingezet is, nog steeds keihard nodig zijn. De 270 miljoen die dit kabinet beschikbaar stelt voor de verbetering van salarissen is daarbij helaas te weinig om het gat met het voortgezet onderwijs te dichten en de 430 miljoen voor de aanpak van de werkdruk komt pas in 2021 volledig beschikbaar voor de sector.
In de Kamerbrieven komen veel maatregelen terug die aansluiten bij de nieuwe strategische agenda van de PO-Raad. Zo staat in de brief over de lerarenagenda: ‘om modern onderwijs te kunnen verzorgen en leerlingen goed op hun toekomst voor te bereiden, is het zaak dat het onderwijs aansluit bij de ontwikkelingen. Innoveren om het onderwijs te verbeteren, blijkt voor scholen geen gemakkelijke opgave. In een visie op de arbeidsmarkt van de toekomst, onderzoeken we samen met onze partners welke professionals in de toekomst op school, nodig zijn.’ De PO-Raad zet zich er voor in dat de lerarenopleidingen hierop aansluiten. Daar horen ook academische opleidingsroutes bij en aantrekkelijke routes voor zij-instromers uit andere sectoren.
Samen opleiden en professionaliseren
De samenwerking met de opleidingen is de afgelopen jaren geïntensiveerd, zowel op landelijk als op regionaal niveau. Inmiddels zijn er 35 regionale samenwerkingsverbanden PO en wordt er gewerkt aan een landelijke toekomstvisie op het “samen opleiden en professionaliseren” van leraren. De PO-Raad onderkent het belang van de samenwerking. Ze werkt aan een onderbouwd verhaal voor een duurzame opleidingsinfrastructuur in de scholen en een model van partnerschap en duurzame bekostiging van de samenwerking met de opleidingen.
In de brieven wordt ook het belang van carrièreperspectieven onderschreven. Voorop staat dat alle partijen het belang van het ontwikkelen en faciliteren van loopbaanpaden voor leraren onderkennen. Het belang van carrièreperspectieven speelt op twee niveaus. Allereerst wordt het beste onderwijs gegeven door divers samengestelde onderwijsteams die verschillende vormen van expertise in huis hebben. Carrièreperspectieven komen daarmee in relatie te staan met de ontwikkeling van de school. Ten tweede zijn loopbaanpaden belangrijk vanuit het perspectief van de individuele leraar. Meer loopbaanpaden - waar ook ruimte is voor professionele ontwikkeling - vergroten de aantrekkelijkheid van het beroep. Schoolbesturen en schoolleiders moeten in staat gesteld worden om leraren een uitdagend carrièreperspectief met meer handelingsruimte te bieden. Een uitdaging hierbij is om loopbaanpaden te ontwikkelen die dicht bij het lesgeven (het primaire proces) blijven liggen.
Startende leraren
De begeleiding van starters is een onderwerp dat veel aandacht verdient – en gelukkig ook krijgt. De voortgangsrapportage omschrijft een positieve ontwikkeling die de PO-Raad herkent. De publicatie ‘goede condities voor startende leraren’ is een bundeling van best practices waaruit blijkt dat veel besturen, al dan niet in samenwerking met lerarenopleidingen, invulling geven aan de begeleiding van starters. De PO-Raad onderschrijft ook dat verdere ontwikkeling nog nodig is en pakt daarin haar rol door goede voorbeelden en de juiste kennis te ontsluiten.
Over het lerarentekort
De PO-Raad heeft een aantal ideeën en suggesties bekeken die regelmatig opduiken als oplossing voor het lerarentekort. Ze zijn niet allemaal zaligmakend en het blijft zaak steeds kritisch te kijken wat we wel en niet omarmen. De analyses van deze ideeen zijn nu verzameld in een bundel. Hoewel dit overzicht niet uitputtend is, biedt de bundel inzicht in de problematiek en aan welke knoppen we wel en niet moeten draaien om het lerarentekort het hoofd te bieden.