,,Een bijzonder cadeautje”. Dat dacht ib’er Marla de Groot van IKC De Werf in Zaandijk toen het Nationaal Programma Onderwijs werd bekendgemaakt. Samen met het team maakte ze een ontwerp voor herstel, ontwikkeling en vernieuwing van hun onderwijs. De school gaat de plannen uitvoeren die al vóór coronatijd leefden. ”Maar ik dacht ook: dit gaat de échte problemen niet oplossen.”

Ze wist meteen wat ze wilde: de NPO-middelen duurzaam inzetten, zodat de kinderen er op de lange termijn van kunnen profiteren. ,,Extra leerkrachten gaan we dus niet inzetten”, legt De Groot uit. ,,Die “boost” kun je namelijk niet op langere termijn blijven bieden. Dus de resultaten die je daarmee behaalt geven geen reëel beeld. Wij investeren vooral in het professionaliseren van ons team en het ontwikkelen en verbeteren van de kwaliteit van ons onderwijs, door kennis en expertise in huis te halen.”

IKC De Werf is een éénpitter. Dat geeft vrijheid en je kunt snelheid maken, zegt directeur Maaike Daalman. ,,Maar je bent met z’n tweeën ook het bestuurskantoor.” De Groot had alle data paraat en bovendien lagen er al wensen waar tot nog toe geen geld voor was. Zij nam onderwijsadviseur Suzanne Unck in de arm die hielp ‘trechteren’. Op basis van de analyses ging ze met het team, leerlingen en MR in gesprek: Waar moeten we op inzetten?

Herstel, ontwikkeling, vernieuwing

Op de infographic die De Groot van het NPO-plan liet maken, worden de interventies in de kleuren van het logo van de school op een tijdlijn geplaatst: rood (herstel), groen (ontwikkeling) en oranje (vernieuwing). Herstel vereist de meest acute zorg. Ontwikkeling geldt voor wat er al is maar beter moet en met vernieuwing wil de school met haar tijd meegaan. Aan elk element is een kwaliteitsteam van teamleden gekoppeld. Iedereen is betrokken in het proces en gezamenlijk werken ze aan de inhoud, implementatie en borging.
 

Problemen uitvergroot

De periodes van schoolsluiting brachten wat er al speelde aan de oppervlakte of versterkten de problematieken die er al waren, zeggen alle collega’s. “Maar de grootste zorg”, zegt Daalman, “zit ‘m in het feit dat de kinderen die al kwetsbaar waren of geen stabiele thuissituatie hebben, extra benadeeld zijn. Zij hebben het zwaarder gehad. Of er thuis al langer problemen speelden of dat die onder druk ontstaan zijn, dat weet je als school niet.” De Groot: ,,En dat heeft niets te maken met een bepaald sociaal milieu, maar met stabiliteit, vermogen en persoonlijke omstandigheden. Want ook de ouders ervaarden stress om alle ballen in de lucht te houden en is het niet voor iedereen mogelijk geweest om hun kind op schools gebied te ondersteunen.”

Mogelijkheden en ruimte om bij te stellen

IKC De Werf wilde bijvoorbeeld al een nieuwe rekenmethode en de NPO-middelen maken nu de aanschaf van meer rekenmaterialen en het uitvoeren van een primoraat mogelijk. Een primoraat is een expertiseplatform geleid door een primor, in dit geval een academisch geschoolde collega. Zij gaat door praktijkgericht onderzoek nieuwe inzichten verkennen en ontwikkelen met als uiteindelijk doel de kwaliteit van het rekenonderwijs op De Werf te verbeteren. Een waardevolle en duurzame investering, zegt De Groot. Zo ook de aanschaf van bijvoorbeeld buitenspeelmaterialen en muziekinstrumenten.

Al bestaande plannen worden dus uitgevoerd. Je moet namelijk uitkijken om in de kansen die deze zak met NPO-geld biedt, teveel te willen. ,,Wat we willen moet haalbaar zijn”, weet Careline van der Lippe die per augustus Daalman opvolgt als directeur van IKC De Werf. ,,Leerkrachten moeten ook gewoon hun groep draaien. Het is belangrijk dat we nog kunnen bijstellen volgend jaar.”

Flexibiliteit is er: aan de gelden voor het tweede NPO-jaar is de school nog niet geweest. Want onder het enthousiasme klinkt ook voorzichtigheid door. De Groot zag het NPO meteen als een kans, maar realiseerde zich direct dat dit de échte problemen van het onderwijs niet gaat oplossen. ,,Daarvoor moeten er heel veel andere dingen gebeuren: de PABO’s moeten verbeterd, de klassen kleiner… Er is structureel geld nodig.” Bij Careline is eenzelfde gevoel te bespeuren. ,,In het onderwijs zijn we gewend aan tekorten. Ik heb het gevoel dat het geld nu tegen de plinten aanklotst. Dan denk je toch: Waarom krijgen we ineens zoveel geld? Waarom moeten we dat in twee jaar investeren? En wat is de verandercapaciteit van een team?”

Écht school zijn

In het nieuwe jaar hopen ze vooral weer écht een school te kunnen zijn. Buitenspelen en gym gingen maar beperkt door afgelopen jaar. Komend jaar wordt er weer lekker veel gesport en bewogen, er worden zelfs kinderyogalessen aangeboden door een professionele sportorganisatie, terwijl de leerkracht met de andere helft van de groep kan werken. Ook gaat de school weer alle andere, voor de Werf belangrijke, dingen doen: wat haar betreft is het Nederlandse onderwijscurriculum gericht op een zeer beperkt deel van wat belangrijk is in het leven, legt De Groot uit. De Werf werd bijna 100 jaar geleden opgericht met vrije persoonlijkheidsvorming als grondslag. Door corona kon een groot deel van het onderwijs niet aangeboden worden: kunst, drama, muziek en andere vormen van talentontwikkeling. Ook wordt vanuit het NPO in geïnvesteerd. De Groot: “Uiteindelijk zien we de NPO-gelden als ruimte die wordt geboden om met een lerende, nieuwsgierige houding te onderzoeken wat onze school nodig heeft en daar duurzaam op in te zetten. Dus uiteindelijk is het voor ons zeker een cadeau: in de vorm van een kans om ons onderwijs nóg beter te kunnen neerzetten.”