Nieuws

Onderwijsassistenten snel én duurzaam voor de klas?

Met de komst van passend onderwijs zou, zo was de gedachte, het speciaal onderwijs gaan krimpen. Maar in de praktijk zien Esther Keun en Hetty Hamstra het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs (SO) juist toenemen. Tegelijkertijd constateren zij dat het aantal afstudeerstages afneemt en er minder studenten kiezen voor een baan in het SO. Noodmaatregelen als het opsplitsen van klassen, inzetten van uitzendkrachten of het naar huis sturen van kinderen zijn in het (voortgezet) speciaal onderwijs nog minder wenselijk. Deze leerlingen kunnen vaak minder goed omgaan met veranderingen. En dat maakt dit tekort nog nijpender. 

Een interview met Esther Keun en Hetty Hamstra over kansrijke mogelijkheden in het speciaal onderwijs. 

Hoe pakken jullie het lerarentekort aan?  

Esther: ,,Wij hebben, samen met de LOI en EVC* Bureau STERK een flexibele opleiding ontworpen die onderwijsassistenten en leerkrachtondersteuners op maat bedient. Voordeel van deze route is dat professionals eerder verworven competenties kunnen verzilveren in het PABO-traject, waarbij ze hebben laten zien dat zij bewust bekwaam zijn op bepaalde gebieden. Verder tellen zowel diploma’s als levens- en werkervaring mee in de beoordeling. Ook is het onder andere door flexibele lestijden en leslocaties goed te combineren met werk en gezin. Instromen is het hele jaar mogelijk en studenten doorlopen de modules in hun eigen volgorde en tempo. De route naar een onderwijsbevoegdheid wordt op deze manier voor deze groep professionals haalbaarder. En het levert het speciaal onderwijs een nieuwe toevoer van topleraren op!”

Waar zagen jullie kansen?

Esther: ,,In het speciaal basisonderwijs is het, net als in het regulier, erg lastig om voldoende goed gekwalificeerde leraren te vinden. Bij het uitblijven van pabo studenten moesten wij naar een andere aanvoer van gekwalificeerde leerkrachten gaan zoeken. Hier hebben natuurlijk veel meer scholen last van en je ziet dan ook dat er steeds meer initiatieven ontstaan die op een andere manier naar het probleem én de oplossing kijken. Zo kwam ik in contact met Hetty”.

Hetty: ,,Werken in het speciaal onderwijs is anders dan op een reguliere basisschool. Het vraagt bepaalde kwaliteiten, affiniteit met de doelgroep en de juiste instelling. Wij zagen op onze speciale scholen dat de onderwijsassistenten en leerkrachtondersteuners dat vaak bijna allemaal al in huis hebben. Hoe mooi zou het zijn als we hen gaan opleiden tot leraar? Dan bieden we hen carrièreperspectief en tegelijkertijd pakken we het lerarentekort aan.” 

Wat maakt jullie aanpak duurzaam?

Esther: ,,Wij bereiken een groep die de motivatie, ervaring en het doorzettingsvermogen heeft dat nodig is in het speciaal onderwijs. Dat hebben ze immers door hun ervaring als assistent of ondersteuner al laten zien.”

Hetty: ,,De deelnemers zitten sinds ze gestart zijn ook anders in het team. Ze zijn trots, krijgen erkenning, voelen zich gezien. En daar groeien ze van.”

Esther: ,,En we worden verrast door de competenties en vaardigheden die ze al kunnen aantonen, zoals blijkt uit de EVC-toetsen die Bureau STERK afneemt. Het blijft een pittige opleiding, maar de kans dat deze groep slaagt voor de klas én volhardt, is groter dan een startende leerkracht of zij-instromer. Daar ben ik van overtuigd.” 

Waarom zou je als schoolbestuur hier in investeren?

Hetty: ,,Het levert gemotiveerde en betrokken professionals op die in hun kracht voor de klas staan. Het is geen noodoplossing maar een duurzame en kwalitatieve oplossing. Deze manier van kijken en denken kan wel eens het omdenken zijn dat we nodig hebben in het onderwijs.”

Esther: ,,De opleiding wordt op dit moment nog betaald door ons bestuur en de deelnemer draagt zelf een deel bij. Naar de bekostiging zal zeker, ook in Den Haag, nog goed gekeken moeten worden. Want de voordelen van deze aanpak zijn groot.” 

Hebben jullie tips voor schoolbesturen die hierin een stap willen zetten?

Esther: ,,Het regionaal nadenken over een scholingstraject kan lonen om kosten behapbaar te houden. Kijk naar de kansen die EVC-procedures bieden voor passende leerroutes en wees niet bang om ook eens met andere aanbieders of opleidingen in gesprek te gaan.” 

Hetty: ,,Zoek de samenwerking, dan kun je echt iets doen aan het lerarentekort. En tegelijkertijd bied je als werkgever ontwikkelmogelijkheden en zet je mensen in hun kracht. Zonder in te boeten op de kwaliteit. Integendeel!”

* EVC: Erkenning van eerder Verworven Competenties

Over Esther en Hetty
Esther Keun is gedragsspecialist bij Entrea Lindenhout Onderwijs. Entrea is een maatwerkvoorziening voor specialistische jeugdhulp en opvoedingsondersteuning (0-18+ jaar) en speciaal primair onderwijs (4-12 jaar) in en rond de regio's Nijmegen en Rivierenland. Hetty Hamstra is beleidsmedewerker op De Piloot, een Cluster 4 school van Stichting BOOR in Rotterdam. 
Verhalen uit de praktijk
De PO-Raad ziet schoolbesturen, scholen, gemeenten, partners en opleiders samenwerken in de aanpak tegen het lerarentekort. Dit interview is de tweede van een serie verhalen uit de praktijk. De komende periode delen wij deze verhalen. Om de initiatieven inzichtelijk te maken maar vooral om anderen te inspireren. Het eerste interview gemist

Onze professionals staan voor je klaar

Stel je vraag of zoek een opleiding

Contact met de Juridische Helpdesk

Heb je een juridisch vraag? Als lid van de PO-Raad kun je via de pagina van de Juridische helpdesk je vraag stellen op Mijn PO-Raad (na het inloggen in het ledenportaal).

Voor dringende vragen bel met 030 - 31 00 933. We zijn bereikbaar op werkdagen tussen 09.00 – 12.00 uur.

Helpdesk 2 mensen praten