Het lerarenregister schiet zijn doel voorbij en dreigt vooral een technisch-bureaucratische exercitie te worden die ver afstaat van de leraren in de klas en van de praktijk binnen scholen. Dat stelt de Onderwijsraad in een advies, waarin de raad zijn zorgen uit over hoe het lerarenregister vorm krijgt.

De Onderwijsraad benadrukt dat het oorspronkelijke doel van het register voorop moet blijven staan: een garantie dat leraren bekwaam zijn en blijven. De belangrijkste zorg van de raad is ‘dat bij de voorgenomen structuur en besluitvormingsprocedures rondom het register de aandacht verschuift naar administratieve handelingen in plaats van daadwerkelijk bekwaamheidsonderhoud'.

Afvinkgedrag

In de door de Onderwijscoöperatie voorgestelde structuur van adviescommissies, validering van aanbod en beoordeling van leraren schuilt volgens de Onderwijsraad het risico dat het bekwaamheidsonderhoud van leraren in belangrijke mate een vastomlijnd en zeer gestandaardiseerd programma wordt. 'De voorziene werkwijze kan aanzetten tot ‘afvinkgedrag’, waarbij gezocht wordt naar scholing die meetelt en die weinig inspanning vergt, zonder dat deze scholing daadwerkelijk bijdraagt aan de ontwikkeling van de desbetreffende leraar en zonder dat er een relatie is met de onderwijspraktijk in de school.’ Bovendien kan de voorgestelde uitwerking leiden tot hoge uitvoeringskosten en juridisering leiden, waarschuwt de raad.

Dat versterkt de negatieve sfeer rondom het register en kan betekenen dat het register in onvruchtbare aarde landt. Daarnaast heeft de raad als zorg dat bepaalde randvoorwaarden om het beoogde doel te halen, niet op orde zijn.

Vereenvoudiging register

De Onderwijsraad is voorstander van de invoering van het lerarenregister, maar pleit voor een eenvoudige uitwerking. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door voor herregistratie te werken met portfolio’s. Ook adviseert de raad om de bekwaamheidseisen goed te formuleren, zodat duidelijk is wat van een leraar verwacht mag worden. Hoe die zijn bekwaamheid onderhoudt, hoort bovendien goed afgestemd te worden op de situatie in de eigen school en op het schoolbeleid, aldus de Onderwijsraad. Een belangrijke aanbeveling van de raad is dan ook om werkgevers eerder en meer te betrekken bij herregistratie van een leraar. Ten slotte vindt de Onderwijsraad dat het ICT-systeem voor het lerarenregister pas gebouwd kan worden als de criteria voor herregistratie duidelijk zijn.

Koppeling met school en werkgever

De PO-Raad herkent de zorgen van de Onderwijsraad over (de implementatie van) het register en heeft die dan ook al veelvuldig onder de aandacht gebracht van de politiek, samen met de VO-raad en MBO Raad. De PO-Raad vindt het belangrijk dat de herregistratiecriteria en valideringsregels duidelijk worden vastgesteld en goed worden afgestemd. In de uitwerking ontbreekt vooralsnog een koppeling met het school- en werkgeversperspectief. Voor schoolbesturen is de professionalisering van leraren een essentieel element van hun onderwijs- en personeelsbeleid. Ook de Onderwijsraad vraagt hiervoor speciale aandacht: ‘Het belang van de werkgeversrol voor een levend register, komt onvoldoende tot uitdrukking in de voorgestelde uitwerking'.

Regeerakkoord

Het rapport van de Onderwijsraad komt op een interessant moment. Voor het nieuwe kabinet is de betrokkenheid en het eigenaarschap van de beroepsgroep een ‘harde voorwaarde’ in de verdere uitwerking van het register, zoals in het nieuwe Regeerakkoord is opgenomen. Het register moet van, voor en door de leraar zijn uitgewerkt. De Onderwijsraad wijst met zijn advies op een bredere set randvoorwaarden die voor een betekenisvolle implementatie van het lerarenregister van belang zijn. De PO-Raad onderschrijft de aanbevelingen van de Onderwijsraad en ziet dan ook met belangstelling uit naar de reactie van het kabinet.