Nieuws

Onderzoeker: ‘Geef kwetsbare leerling bij schooladvies voordeel van de twijfel’

Twijfel je over jouw schooladvies voor een kwetsbare groep-8 leerling? Geef hem dan dit jaar zéker het voordeel van de twijfel. Dat zegt Dr. Sara Geven, die vanuit de UvA onderzoek doet naar kansengelijkheid in het onderwijs. ,,Normaal zorgt de eindtoets voor bijstelling van schooladviezen, maar die eindtoets kan zijn rol als kansenvergroter dit jaar niet pakken.”

,,We kunnen van leerlingen niet verwachten dat ze dit jaar optimaal presteren op de eindtoets”, is Gevens zorg. En haar zorg betreft specifiek kinderen in kwetsbare situaties. Onderzoek wijst uit dat met name zij leerachterstanden opliepen in de periodes van scholensluiting.

Niet iedereen doet het evenveel slechter

Zelfs als de normering van de eindtoets zou worden aangepast aan de huidige omstandigheden is dat voor hen geen oplossing. ,,Als iedereen het evenveel slechter zou doen, dan kan een toets met een aangepaste normering dezelfde resultaten geven.” Maar daar zit dus precies de pijn, zegt Geven: ,,Bij sommige leerlingen is de tijdens de schoolsluiting opgelopen achterstand veel forser dan bij klasgenoten die misschien wel ondersteuning krijgen thuis.” Ze vreest dus dat daarom de kansarme kinderen de eindtoets slechter zullen maken.

Realiseer je het belang van de toets

En het zijn juist de kansarme kinderen die normaalgesproken profiteren van de eindtoets. Scoor je daar hoger dan je schooladvies, dan moet de school het advies heroverwegen. Dat gebeurt bij gemiddeld één op de drie leerlingen. Bij bijna één op de tien wordt het advies daadwerkelijk bijgesteld. De adviezen van kwetsbare leerlingen moeten vaker heroverwogen worden, en worden daarom ook vaker bijgesteld. De eindtoets als onafhankelijk gegeven is dus een kansenvergroter voor leerlingen die misschien ondergeadviseerd zijn. Geven: ,,Leerkrachten maken gebruik van de toets, maar uit mijn onderzoek blijkt dat ze zich lang niet allemaal realiseren dat die belangrijk is voor de kansengelijkheid.”

Leraar adviseert ‘voorzichtig’

Uit Gevens onderzoek blijkt dat 20% van de leerkrachten ‘voorzichtig’ adviseert. ,,Schommelt een leerling tussen twee niveaus, dan hebben leerkrachten de neiging voor een lager niveau te kiezen omdat ze vrezen voor afstroom. Sommige leerkrachten wachten mogelijk de toets af voordat ze een leerling het voordeel van de twijfel durven geven. Maar deze leerkrachten moeten weten dat de toets die rol van kansenvergroter dit jaar niet kan pakken.”

Adviseer kansrijk

Gevens advies luidt: adviseer kansrijk aan kwetsbare kinderen. ,,Verwacht dit jaar niet van de eindtoets dat die jouw leerling het laatste zetje geeft. In voorgaande jaren moest ongeveer een derde van de schooladviezen heroverwogen worden. Dit jaar zijn er waarschijnlijk leerlingen die onder normale omstandigheden tot deze groep zouden behoren, maar die dit jaar op de toets níet kunnen laten zien wat ze in hun mars hebben. Bedenk: voor welke leerlingen in mijn klas zou dat kunnen gelden?”