Scholen zijn behoudend in hun vraag naar digitale leermiddelen. Producenten op hun beurt zijn voorzichtig met het ontwikkelen van nieuw materiaal omdat snelle innovatie hun verdienmodel aantast. Innovatie en de ontwikkeling van digitale leermiddelen gaan daardoor minder snel dan mogelijk is.

Zo luidt een van de conclusies uit een onderzoek naar de leermiddelenmarkt van SEO Economisch Onderzoek en Oberon, in opdracht van het Doorbraakproject Onderwijs & ICT. Hierin werken diverse partijen, waaronder de PO-Raad, samen aan meer onderwijs op maat met hulp van ICT. Met digitaal leermateriaal wordt het voor leerlingen makkelijker lessen op hun eigen niveau te volgen. Leraren krijgen sneller inzicht in de vorderingen van hun leerlingen en kunnen hun les daar weer op afstemmen.

De verwachting is, zo schrijven de onderzoekers, dat de ontwikkeling van digitaal leermateriaal sneller gaat wanneer de scholen op grote schaal hun vragen aan de markt stellen. ‘Op dit moment lijkt het erop dat uitgevers eigenlijk de inhoud van het onderwijs bepalen. Scholen moeten bewuster nadenken over de rol van leermiddelen in hun organisatie’, adviseren zij daarom.
De PO-Raad onderschrijft het belang hiervan en bekijkt hoe ze scholen en hun besturen kan faciliteren bij het nadenken over randvoorwaarden voor het werken met digitale leermiddelen en het bundelen van hun vragen. Vicevoorzitter Simone Walvisch: ,,Uit het rapport blijkt duidelijk dat de markt vast zit, terwijl beweging zo ontzettend belangrijk is om nieuwe leermiddelen en innovatie met leermiddelen mogelijk te maken. Scholen en besturen kunnen hierin het verschil maken.’’

De vraag is hoe ver scholen vervolgens bij de keuze van leermateriaal moeten worden ontzorgd, stellen de onderzoekers. Het ontbreekt scholen nu vaak aan expertise om de juiste keuze te maken uit het aanbod. Het is verstandig als zij hiervoor advies inwinnen van externen, maar zij moeten hier ook niet te afhankelijk van worden gemaakt, waarschuwen ze: ‘Er bestaat daarmee een risico op een vicieuze cirkel: leraren gaan steeds meer leunen op methoden, die daardoor steeds groter en vollediger worden, waarna leraren steeds meer gedwongen worden de methode te volgen om het risico te beperken dat ze onderdelen missen.’ Daarbij komt dat de keuze voor leermiddelen idealiter voortvloeit uit onderwijskundige uitgangspunten, zegt de PO-Raad. Scholen en besturen moeten die keuze vrij kunnen maken.

SEO en Oberon uiten verder hun zorgen over de beperkte concurrentie tussen de twee leveranciers – Heutink en de Rolf Groep - in het primair onderwijs. Hun positie is ‘dominant’ aldus het onderzoek. Daarbij komt dat ‘het advies van de leveranciers een grote rol speelt bij de inkoopbeslissingen van scholen, terwijl de manier waarop het advies tot stand komt, onduidelijk is’. Bezorgd zijn de onderzoekers ook over de toegankelijkheid van de markt voor nieuwe aanbieders. 

Aan de slag met digitale leermiddelen

Meer weten over onderwijs op maat en digitale leermiddelen? Kom ook naar Dé Onderwijsdagen voor het primair onderwijs op 9 november aanstaande.

Voor vragen over digitale leermiddelen of het maken van de juiste keuzes hierbij kunt u terecht bij de PO-Raad en Kennisnet. Kijk hier voor een overzicht van het ondersteuningsaanbod.