Overgang naar middelbare school steeds soepeler

De overgang van leerlingen naar de middelbare school begint soepeler te verlopen. Het afgelopen schooljaar ontvingen meer leerlingen een meervoudig schooladvies. Daardoor houden zij verschillende mogelijkheden voor hun vervolgopleiding langer open. Ook werken steeds meer scholen in een regio samen om de overgang voor leerlingen goed te organiseren, schrijft staatssecretaris Sander Dekker (Onderwijs) in een brief aan de Tweede Kamer.

Anderhalf jaar geleden zijn diverse maatregelen genomen om groep-achters beter op een passende middelbare school te krijgen. Naast het samenwerken in de regio en het stimuleren van meervoudige adviezen, werd het schooladvies leidend bij het bepalen naar welk niveau middelbare school een leerling gaat. Dit omdat de basisschool goed weet wat een leerling in zijn mars heeft, zoals ook de Inspectie van het Onderwijs in 2014 oordeelde, en de eindtoets een momentopname is. De eindtoets geldt nu als second opinion.
Scoort een leerling op de eindtoets hoger dan het schooladvies, moet de school haar advies opnieuw bekijken en heroverwegen. Vorig schooljaar werd het advies daarop bij één op de vijf van die leerlingen naar boven bijgesteld. Een jaar eerder ging het nog om minder dan één op de zes leerlingen.

Net als in 2015 is het aantal leerlingen dat in 2016 op de eindtoets láger scoorde dan hun schooladvies, hoger dan andersom. Dat gold voor 15 procent van de leerlingen. Het hogere schooladvies blijft in die gevallen altijd staan.

Hoe meer het schooladvies en de eindtoets afwijken, hoe eerder scholen hun advies bijstellen, zo blijkt verder uit de cijfers over vorig schooljaar. Verschilden eindtoets en schooladvies meer dan een hele schoolsoort, dan werd het schooladvies in één op de drie gevallen aangepast. Is het verschil kleiner, een half schooltype, dan werd het schooladvies in één op de negen gevallen bijgesteld.

Wat de PO-Raad vindt

Een goede overgang naar de middelbare school is belangrijk om leerlingen goede toekomstkansen te bieden, vindt de PO-Raad. Ze is dan ook blij dat de eerste signalen over het werken met de nieuwe regels positief zijn. Of aanvullende maatregelen nodig zijn, wordt over twee jaar duidelijk als de leerlingen die vorig jaar aan de brugklas begonnen in de derde klas zitten. Deze informatie is volgens de PO-Raad van cruciaal belang voor eventuele aanpassing van de regels. De regels eerder aanpassen, zoals sommige partijen willen, is volgens de PO-Raad onverantwoord.

In de brief kondigt Dekker verder aan om het bij wet te verbieden meervoudige adviezen uit te sluiten. Hiermee voert hij een motie uit van PvdA en D66. In plaatsingswijzers, waarin primair en voortgezet onderwijs opnemen welk niveau middelbare school bij een kind past, kunnen scholen ook nog enkelvoudige adviezen vastleggen. Vooral bij leerlingen over wie wordt getwijfeld welk niveau ze aankunnen, is het ‘onwenselijk’ als scholen alleen enkelvoudige adviezen geven, aldus Dekker in de brief. De PO-Raad onderschrijft dit.

Om alles uit leerlingen te halen en hen goede kansen te geven, is meer nodig dan een goede overgang naar de middelbare school, vindt de PO-Raad. Het stapelen van diploma’s moet makkelijker worden, zo bepleitte ze al eerder. Ook één basisvoorziening voor alle kinderen van 0 – 4 jaar zorgt ervoor dat leerlingen zich optimaal en langs een doorgaande lijn kunnen ontwikkelen.

Eindtoets in het so en sbo opgeschort

In de brief laat Dekker verder weten de verplichte eindtoets in het speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs op te schorten. De bedoeling was dat daar vanaf 2018 een digitale adaptieve toets kon worden ingezet, maar de toets is dan nog niet voor alle leerlingen geschikt.

De bewindsman kondigt daarnaast aan dat hij de diverse eindtoetsen worden gebruikt, laat onderzoeken. Uit onderzoek blijkt dat leerlingen op verschillende toetsen heel verschillend scoren. Het is niet duidelijk of dat aan de toetsen ligt of aan de populatie leerlingen die ze heeft gemaakt.