Passend onderwijs blijft zich ontwikkelen. Op diverse fronten lukt het steeds beter passend onderwijs te organiseren. Zo komen steeds meer leerlingen terecht in het reguliere onderwijs, precies zoals de bedoeling was. Wel blijven er knelpunten en is het zaak die op te lossen. Met name de procedures voor de toelaatbaarheidsverklaringen leiden tot onnodige bureaucratie voor scholen en samenwerkingsverbanden. Dat schrijft staatssecretaris Sander Dekker (Onderwijs) in de negende voortgangsrapportage passend onderwijs. De Tweede Kamer praat hier volgende week over.

Uit de rapportage blijkt ook dat het de betrokken organisaties als gemeenten, scholen en zorg steeds beter lukt soepel samen te werken om passend onderwijs vorm te geven. Daarentegen duurt het samen komen tot een goede aanpak nog veel tijd. Daar waar besturen het soms nog moeilijk vinden om goede afspraken te maken, weet men elkaar op de werkvloer juist steeds beter te vinden.

Dekker constateert ook dat knelpunten weliswaar nog niet allemaal zijn opgelost maar dat alle betrokkenen daar wel hard aan werken. PO-Raad, VO-raad, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het ministerie van Veiligheid en Justitie en staatssecretarissen Dekker en Van Rijn (Volksgezondheid) sloten onlangs bijvoorbeeld een Thuiszitterspact waarin ze de gezamenlijke ambitie afspraken dat in 2020 geen kind langer dan drie maanden thuis mag zitten zonder passend aanbod. De Inspectie van het onderwijs verkent daarnaast of er mogelijkheden zijn om sneller tot een sanctie te komen voor scholen die de zorgplicht niet serieus nemen. Inmiddels is er ook een interventieteam opgezet die in actie komt om kinderen die al jaren thuis zitten weer naar school te helpen gaan. Het team is nu bij 25 casussen betrokken.

Om de bureaucratie te kunnen verminderen, evalueren samenwerkingsverbanden hun administratieve processen. Het ministerie van Onderwijs en ook de PO-Raad helpen besturen en samenwerkingsverbanden overbodige administratie vervolgens aan te pakken. Om knelpunten en goede voorbeelden nog beter in beeld te krijgen, wil Dekker een inventarisatie uitvoeren.

Wat de PO-Raad vindt

De PO-Raad herkent het beeld dat naar voren komt uit de rapportage. Het bevestigt dat passend onderwijs een complexe stelselwijziging is die weliswaar nog niet klaar is, maar wel steeds meer landt op de werkvloer. Daardoor wordt inzichtelijker wat goed werkt en waar scholen, leraren en samenwerkingsverbanden in de praktijk tegenaan lopen. Uit recent onderzoek van DUO onderwijsonderzoek en het Algemeen Dagblad blijkt bijvoorbeeld dat leraren nog veel druk ervaren. Ze geven aan het gevoel te hebben tekort te schieten en te weinig aandacht te kunnen geven aan leerlingen die extra hulp nodig hebben. Uit de monitor (V)SO in transities die LECSO onlangs liet uitvoeren, blijkt dat scholen bovendien niet de ervaring hebben dat administratieve lasten worden teruggedrongen. Verder uit het rapport zich kritisch over de mate waarin de expertise van het speciaal onderwijs preventief wordt ingezet en het financieel onder druk staan van specialistische bovenregionale voorzieningen.

Als we hen serieus op het huidige onderwijs willen toerusten, moeten we ook serieus in leraren investeren, vindt de PO-Raad. De PO-Raad merkt dat door de stille bezuinigingen de afgelopen jaren in het primair onderwijs de werkdruk onevenredig is toegenomen. Zo is de extra ondersteuning op veel scholen weggevallen. Daar ondervinden leraren nu de lasten van. Er zijn substantiële middelen, tijd en carrièremogelijkheden nodig om te zorgen dat zij hun lessen op een klas met meer diversiteit kunnen afstemmen en daardoor meer leerlingen kunnen bedienen. Ook het inzetten van digitale leermiddelen kan het leraren makkelijker maken kinderen meer op maat les te geven.

De PO-Raad roept samenwerkingsverbanden daarnaast op bovenregionaal samen te werken. Doordat er meer kinderen naar het reguliere onderwijs gaan, daalt het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs. De PO-Raad waakt ervoor dat scholen daardoor lukraak omvallen en voor kinderen die specialistische zorg nodig hebben, geen onderwijs in de buurt meer beschikbaar is.