Nieuws

Q&A Kansrijk adviseren

De PO-raad roept samen met AVS, Lerarencollectief, andere partners in het primair onderwijs en de VO-raad scholen op kwetsbare groep 8-leerlingen dit jaar kansrijk te adviseren. We begrijpen dat deze oproep ook vragen oproept. In deze Q&A leggen we graag uit wat kansrijk adviseren is, waarom we dat dit jaar meer dan ooit noodzakelijk vinden voor kwetsbare groep 8-leerlingen en wat deze oproep betekent voor professionals in het onderwijs.

Wat is kansrijk adviseren?
Dat verschilt per leerling. Er zijn er waarvan je als leraar denkt: ik twijfel tussen vmbo-B en -K en zou graag nog in een toets bevestigd zien dat ‘ie -K aankan. Realiseer je dan dat dat dit jaar niet gaat gebeuren. In ‘normale’ jaren wordt het schooladvies van één op de drie leerlingen heroverwogen. Bedenk: voor welke leerlingen in mijn klas zou kunnen gelden dat ze onder normale omstandigheden een hoger advies krijgen dankzij de eindtoets?

Welke leerlingen moet ik kansrijk adviseren?
Kansrijk adviseren kan voor elk kind helpend zijn. Dat is iets anders dan dat voor elke leerling het allerhoogste advies het beste is. Het gaat de partijen die deze oproep doen in dit schooljaar specifiek om kansarmere leerlingen. Zij lijden überhaupt, zo blijkt uit onderzoek, extra onder de effecten van de coronarcrisis. En deze zelfde leerlingen hebben normaalgesproken het vaakst recht op een heroverweging. Wetende dat zij de meeste stagnatie hebben opgelopen in hun leergroei is het aannemelijk dat zij ook op de eindtoets minder goed gaan scoren. Zo neemt de kans op een heroverweging voor hen af. Een bijstelling is dan mogelijkerwijs na het advies van 1 maart niet meer mogelijk. We roepen scholen daarom op bij twijfel kansrijk te adviseren. Nogmaals: we bepleiten niet dat elke leerling simpelweg een hoger advies krijgt.

Waarom kan de eindtoets dit jaar zijn rol als kansenvergroter niet pakken?
De kans is groot dat juist kansarme kinderen minder gaan scoren op de eindtoets. Bij hen is de tijdens de schoolsluiting opgelopen achterstand forser dan bij klasgenoten die misschien wel ondersteuning krijgen thuis, zo blijkt uit onderzoek. Het zijn juist de kinderen uit gezinnen met een lagere sociaaleconomische status wiens schooladvies bovengemiddeld vaak wordt bijgesteld op basis van de eindtoetsscore. Leerkrachten zijn geneigd hen voorzichtig te adviseren. Maar de eindtoets is voor hen dus dit jaar geen mogelijkheid te laten zien wat zij in hun mars hebben en dat schooladvies omhoog bijgesteld te krijgen.

Kan er bij de normering van de eindtoets geen rekening worden gehouden met de opgelopen leerachterstanden?

Zelfs als de normering van de eindtoets dit jaar wordt aangepast aan de huidige omstandigheden is dat voor deze leerlingen uit kansarme gezinnen geen oplossing. Als iedereen het evenveel slechter zou doen, geeft de toets met een aangepaste normering dezelfde resultaten. Maar dit is niet het geval. Omdat sommige leerlingen tijdens de schoolsluiting een grotere leerachterstand opliepen dan klasgenoten die misschien wel ondersteuning krijgen thuis, vrezen we dat zij op de eindtoets niet kunnen laten zien wat ze in hun mars hebben. Ook als alle groep 8-leerlingen de toets dit jaar slechter maken, en de normering daarop wordt aangepast, zullen zij relatief nog meer inleveren.

Waarom moet ik kansrijk adviseren?
Omdat, zeker voor kansarme leerlingen, dit jaar extra veel afhangt van het schooladvies dat uiterlijk 15 maart gegeven wordt. Toetsen (dus ook de eindtoets) zullen dit jaar vooral voor deze groep de leerstagnatie in beeld brengen en bijvoorbeeld niet om een heroverweging vragen. Het schooladvies moet daarom op voorhand kansrijk zijn, juist voor hen.

Mogen scholen ook nog na 1 maart hun schooladvies vaststellen?
Ja. In januari is bekendgemaakt dat, vanwege de lockdown, de deadline voor het vaststellen van het advies is uitgesteld van 1 maart naar 15 maart. OCW vraagt deze extra tijd niet generiek te gebruiken, maar in te zetten voor de leerlingen voor wie extra tijd benut moet worden.

Hoe bepaal ik in deze corona-tijd het advies voor mijn leerlingen?
SLO schreef onlangs een handreiking schooladvisering, deze vind je op de themapagina van SLO. Specifiek voor dit schooljaar is er op deze themapagina een artikel verschenen rondom schooladviezen in coronatijd.

Verder komen er binnenkort tutorials beschikbaar over schooladvisering, in een samenwerking tussen het Lerarencollectief, ResearchED, het ministerie van OCW en de PO-Raad.

Het is ook handig Vensters te checken: Daar vind je een overzicht van hoe de schooladviezen van jouw school of bestuur zicht in de afgelopen jaren verhouden tot de eindtoetsscore

Is er een advies vanuit lvs-aanbieders hoe we voor een warme overdracht naar het vo straks toch nog onze leerlingen kunnen toetsen?
De lvs-aanbieders hebben op 12 januari gezamenlijk nieuwe informatie over het toetsen geplaatst op lesopafstand.nl. Die informatie vind je hier: Leerlingvolgsysteemtoetsen (lesopafstand.nl)

Kunnen we nog specifiek onze lvs-resultaten van de periode voor maart 2020 benutten voor het geven van kansrijke adviezen?
Veel scholen betrekken logischerwijs toetsgegevens bij hun adviesprocedure, zie ook de handreiking schooladvisering van SLO. Lvs-aanbieders bieden hierbij ook specifieke ondersteuning.

Meer informatie per aanbieder:

  • Bureau ICE (IEP)
    Alles over het IEP LVS? Ga naar de IEP-website voor alle informatie.
    Het IEP-team staat voor je klaar om al je vragen te beantwoorden. Dat kan via 088-556 98 00 of via iep@bureau-ice.nl, en op Facebook, Twitter en LinkedIn.
  • Cito LVS
    Cito b.v. ontwikkelt momenteel een tool waarmee ook de LVS-toetsresultaten medio groep 7 (M7) kunnen worden meegenomen in het te verwachten uitstroomprofiel. Deze M7 toetsen zijn afgenomen kort vóór de eerste lockdown en geven een beeld van de ontwikkeling van de leerlingen toen er nog geen sprake was van scholensluiting, thuisonderwijs en online onderwijs.
    Voor de Cito LVS-toetsen kun je terecht op de website van Cito. Via nieuwsbrieven en een speciale pagina word je zo goed mogelijk geïnformeerd.
    Ook goed om te weten:
    - Het Computerprogramma LOVS is via de gebruikelijke weg benaderbaar, vanuit je werklocatie. Een oplossing om dit ook vanuit huis te benaderen is beschikbaar: CP Online.
    - De klantenservice van Cito bereik je via 026-352 11 11, klantenservice@cito.nl, en Facebook, Twitter en LinkedIn.
  • Dia-LVS
    Misschien was je wel van plan de digitale volgtoetsen van Diataal in januari af te nemen, dat zou vanuit huis kunnen. Maar Diataal adviseert in lijn met het ministerie te wachten tot de leerlingen weer 1,5 week op school zijn. Zo heb je beter zicht op de toetssetting en krijgen alle kinderen de kans geconcentreerd aan de slag te gaan. Je kunt het tijdslot van de toets gemakkelijk aanpassen in Dia-groeiwijzer. Diataal heeft een speciale coronapagina voor meer informatie. Deze informatie vind je ook terug in de Dia-groeiwijzer onder de hulppagina ‘Thuisonderwijs’. Voor al je vragen kun je ook terecht bij basisonderwijs@diatoetsen.nl.

Moet het voortgezet onderwijs ons advies accepteren?
Het schooladvies is leidend voor toelating tot het voortgezet onderwijs. Dit staat sinds 1 augustus 2014 in de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO, artikel 27, lid 1c) en het Inrichtingsbesluit WVO (artikel 3).

Wat is kansrijk plaatsen?
Het schooladvies dat de po-school geeft is leidend voor de toelating tot het voortgezet onderwijs. Kansrijk plaatsen is ten minste het kansrijke adviezen opvolgen. Daarnaast zijn er extra mogelijkheden, bijvoorbeeld in de inrichting van de onderbouw, om de overstap nog kansrijker te maken. Denk hierbij aan bredere brugklassen maar ook aan het ruimhartig toelaten van leerlingen ook al matcht het advies deels met het aangeboden niveau.

Is het zo zeker dat het VO de kansen weggewerkt krijgt?
Dit is absoluut niet gegarandeerd in deze onzekere tijden. Daarom is het ook van groot belang dat er mogelijkheden blijven om extra ondersteuning vorm te geven. Het VO mag ook niet afgerekend worden op het kansrijk plaatsen van deze leerlingen dit jaar.

Is het niet belangrijker om de achterstanden weg te werken dan om kansrijk te adviseren?
Het wegwerken van de opgelopen achterstanden is zeker belangrijk, maar dat is voor de leerlingen uit groep 8 geen oplossing. Zij krijgen aankomende weken al hun advies, en dat advies is erg bepalend voor hun onderwijsloopbaan.

Verschilt het advies in de verschillende regio's?
In niet-stedelijke gebieden moeten adviezen vaker worden heroverwogen. Hier geeft de toets dus vaker een hoger advies aan dan het schooladvies. Het wegvallen van de eindtoets benadeelde kinderen in niet-stedelijke gebieden ook meer dan kinderen in stedelijke gebieden.

Welke invloed heeft een ervaren /minder ervaren leerkrachten op het schooladvies van een leerling?
Hier is nog weinig over bekend.

Wordt de druk vanuit ouders op het hoogst haalbare advies nu niet extra hoog door jullie oproep?
Leraren geven jaarlijks aan, zeker in de grote steden, dat de ervaren druk vanuit ouders toeneemt. Deze druk richt zich vaak op een zo hoog mogelijk advies. In die zin staat onze oproep daar volledig los van. Het gaat namelijk niet om het allerhoogste advies, maar om passend en kansrijke adviezen bij twijfel voor kansarmere leerlingen.