Nieuws

'Samen stilstaan bij hoe je het doet'

,,We moeten als sector laten zien dat we volwassen zijn en onze eigen kwaliteit bewaken’’, zegt Marten Elkerbout, bestuurder bij Openbaar Onderwijs Spaarnesant in Haarlem. Hij stapte 2,5 jaar geleden over van het voortgezet onderwijs naar zijn huidige organisatie, een bestuur met 25 scholen (regulier po, sbo, vso). ,,Er moest hier veel op de rit gezet worden. Ik vond dit een mooi moment om te kijken of we op de goede weg zijn.’’ Mensen uit alle lagen van de organisatie droegen bij aan de zelfevaluatie.

Het maken van een zelfevaluatie is arbeidsintensief, maar Elkerbout vond een manier om dit effectief te doen én de hele organisatie erbij te betrekken. Net als bij het maken van het strategisch plan, liet hij vertegenwoordigers uit alle lagen van de organisatie meedoen aan voorbereidende gesprekken. Leden van het stafbureau, directeuren, leden van de Raad van Toezicht, de GMR en Elkerbout zelf kwamen een middag bij elkaar. Tevoren had de bestuurder vragen geformuleerd over de vier domeinen van de zelfevaluatie (de bestuurlijke opgave; de bestuurlijke taak; bestuurlijk vermogen en professionalisering; en sturing en governance). In gemengde groepen werden deze vragen besproken.

,,Het mooie is ook dat je zo in korte tijd ontzettend veel informatie ophaalt. Met elkaar kunnen mensen een heel compleet beeld geven.’’

Elkerbout hield eerst een korte inleiding over hoe het visitatiekader in elkaar steekt en lichtte de vragen toe. Daarna gingen de groepen aan de slag. Hun opdracht was om waar mogelijk hun antwoorden te illustreren met concrete voorbeelden. Leden van het stafbureau maakten bij elke groep aantekeningen. Na afloop presenteerde elke groep z’n opbrengsten. Anderen konden hierop reageren en vragen stellen. Elkerbout schreef op basis van alle uitkomsten een zelfevaluatie, die hij stuurde aan alle deelnemers. Daarop kon iedereen ook weer reageren. ,,Men herkende zich goed in dit document’’, vertelt de bestuurder. ,,Het mooie is ook dat je zo in korte tijd ontzettend veel informatie ophaalt. Met elkaar kunnen mensen een heel compleet beeld geven.’’

Goede dynamiek

,,De mix van mensen geeft een heel goede dynamiek’’, aldus Elkerbout. ,,En men koestert het resultaat, omdat het gezamenlijk gemaakt is.’’ Dat bevestigt bestuurssecretaris Angèle Vulink. ,,Zo’n traject geeft verbinding, dat merkte ik zelf ook. Iedereen vond het mooi om zo met elkaar te werken. De zelfevaluatie die Elkerbout schreef op basis van alle input, is verstrekt aan de GMR, RvT, alle stafleden en directeuren. In alle vergaderingen wordt een terugkoppeling gegeven, dat geeft ook weer een mooi gesprek.’’

Ik vind het belangrijk dat directeuren zich in staat en veilig genoeg voelen om vroegtijdig aan de bel te trekken wanneer ze het gevoel hebben dat het niet goed gaat.

Elkerbout formuleerde zelf de vragen die hij wilde voorleggen aan de visitatiecommissie. Die gingen over het sturen op onderwijskwaliteit. Bij Openbaar Onderwijs Spaarnesant is het toezicht gebaseerd op het Policy Governancemodel van John Carver; een model waarbij eigenaarschap belangrijk is. De verschillende lagen in de organisatie krijgen handelingsruimte, en leggen achteraf verantwoording af. Elkerbout: ,,Mijn RvT en ik willen geen verrassingen op het punt van onderwijskwaliteit. We willen niet van een inspecteur horen dat een van onze scholen niet op orde is; dat hoor ik zelf te weten. Maar ik wil ook geen strak controlesysteem optuigen dat geen bewegingsruimte voor de scholen overlaat. Ik wil op hoofdlijnen sturen en scholen laten werken aan hun professionele cultuur. Daarbij is het belangrijk dat directeuren zich in staat en veilig genoeg voelen om vroegtijdig aan de bel te trekken wanneer ze het gevoel hebben dat het niet goed gaat. Mijn vraag is: doen we dat goed genoeg?’’

Dilemma

Daarop had de visitatiecommissie in de eerste terugkoppeling geen eenduidig antwoord. ,,Men zei: kijk uit dat je het niet teveel dichttimmert. Maar ook: moet je je kwaliteitscriteria niet wat concreter maken? Dat is precies het dilemma waar ikzelf mee worstel.’’

Toch heeft hij wel degelijk wat gehad aan de visitatie. ,,Het is een bevestiging dat onze vragen over de juiste zaken gaan. Het meest zinvol vond ik nog het maken van de zelfevaluatie. Het is heel goed om samen stil te staan bij hoe je het doet. En het is interessant om te kijken of de visitatoren het beeld dat zo ontstaat, ook herkennen.’’

Ook de afsluiting van de visitatie was een gezamenlijk moment. Alle mensen die deelnamen aan het voorbereidend gesprek, werden uitgenodigd om bij de terugkoppeling van de visitatiecommissie te zijn. Vulink: ,,We begrepen dat dat vrij ongebruikelijk is, maar het is ons goed bevallen. We waren met een hele kring betrokken toehoorders. We sloten de dag af met een drankje en een hapje. Het was echt een dag die verbinding bracht.’’

In de Strategische agenda 2018-2021 hebben de leden van de PO-Raad met elkaar afgesproken dat zij allemaal meedoen aan bestuurlijke visitatie. Meer weten? Lees hier verder

Onze professionals staan voor je klaar

Stel je vraag of zoek een opleiding

Contact met de Juridische Helpdesk

Heb je een juridisch vraag? Als lid van de PO-Raad kun je via de pagina van de Juridische helpdesk je vraag stellen op Mijn PO-Raad (na het inloggen in het ledenportaal).

Voor dringende vragen bel met 030 - 31 00 933. We zijn bereikbaar op werkdagen tussen 09.00 – 12.00 uur.

Helpdesk 2 mensen praten