Simone Walvisch over de Wwz: ,,Er is helemaal niet gedacht aan de overheidssectoren''

De media stonden er vol mee: op 1 juli traden een aantal belangrijke regelingen van de Wet Werk en Zekerheid (Wwz) in werking. We vroegen Simone Walvisch, vicevoorzitter van de PO-Raad, naar haar mening over deze wet.

Hoe kijkt u aan tegen de Wwz?

,,De Wwz is een uitvloeisel van het Sociaal Akkoord, dat in 2013 werd gesloten tussen minister Asscher, de vakcentrales en VNO-NCW.  Het is een compromis waarbij helemaal niet gedacht is aan de overheidssectoren. De bedoeling van het Sociaal Akkoord is om enerzijds de flexibiliteit aan de voorkant (bij de aanstelling) terug te dringen, maar anderzijds meer flexibiliteit te brengen in het ontslagrecht. Het eerste geldt wel voor het onderwijs, het laatste niet. Daarmee is deze wet voor ons erg eenzijdig. Het onderwijs kan echter niet zomaar in het wilde weg verplichtingen aangaan, omdat het voor het gehele onderwijs een dure kwestie is als mensen helaas weer ontslagen moeten worden.'' 

Het valt op dat het basisonderwijs in de Wwz-discussie genoemd wordt als voorbeeld van slecht werkgeverschap. De juf die jarenlang ’s morgens gebeld wordt om in te vallen… Herkent u zich in dit beeld?

,,Ik vind dat dit niet het goede beeld is. Het suggereert dat het gebruikelijk is dat startende leraren jarenlang op tijdelijke contracten zitten, ook waar sprake is van reguliere vacatures. Dat is niet waar. Onze sector heeft met 93 procent zo ongeveer het hoogste percentage vast personeel in Nederland. De Wwz is dus eigenlijk overbodig voor ons, zou je kunnen zeggen. Alleen bij flexibel werk, namelijk het vervangen bij ziekte of verlof, is de sector wel genoodzaakt om een beroep te doen op een groep flexibele krachten. Er is gewoon geen geld in de bekostiging voor een permanente ruime formatie waardoor ziekte altijd opgevangen kan worden. Aan de andere kant willen we natuurlijk wel kunnen blijven vervangen, kinderen naar huis sturen is geen optie.''

Maar het komt toch voor dat jonge leraren lang moeten wachten voor ze uitzicht hebben op een vaste baan?

,,Dat komt inderdaad voor. Als startende leraren een paar jaar invalwerk moeten doen, komt dat doordat er geen vacatures zijn waar ze kunnen instromen. Dat is erg actueel door de leerlingendaling.''

Maakt u zich zorgen over de implementatie van de Wwz?

,,In overleg met de bonden hebben we gebruik gemaakt van het overgangsrecht dat de Wwz kent voor de ketenregeling. Dat geeft de nodige lucht en tijd om voorbereidingen te treffen.''

,,De wet vergt veel creativiteit van onze leden. Het is zinvol om op een andere manier na te denken over de organisatie van de vervanging. Schoolbesturen kunnen hun vervangingsbehoefte in kaart brengen en voor een deel van de vervanging een voorziening treffen. Dat kan door de formatie iets uit te breiden of door vervangingspools in te richten. In piektijden (griepgolf) wordt het echter wel een ander verhaal. Daarvoor blijft flexibele inzet nodig.'' 

,,Het is duidelijk dat grotere schoolbesturen meer mogelijkheden hebben om bovenschoolse voorzieningen te treffen. Voor kleinere besturen is dat moelijker. Die moeten samen oplossingen zoeken. Daar hebben ze tijd en middelen voor nodig: juist de kleinere besturen hebben weinig overhead om dit allemaal te organiseren.''

,,Daarnaast zijn de kleinere schoolbesturen vaak afhankelijk van regelgeving van het Vervangingsfonds. Deze regelgeving staat niet toe dat er gewerkt wordt met jaarcontracten waarbij iemand binnen dat jaar meerdere werknemers vervangt. Ook dit staat vernieuwing in de weg.''

Wat kan de PO-Raad in deze kwestie betekenen voor haar leden?

,,We hebben een Handreiking voor het hanteren van de Wwz in het primair onderwijs opgesteld met verschillende manieren om de vervanging te organiseren. De kern is dat iedereen een ‘mix’ van maatregelen nodig zal hebben om alle vervanging  te regelen. In het voorjaar zijn we al het land ingegaan om - in het kader van het uitblijven van een nieuwe cao - de implicaties van de Wwz aan de sector uit te leggen. In het najaar gaan we opnieuw in gesprek met de leden en dan willen we ook goede voorbeelden van hoe scholen zich hebben voorbereid op de Wwz laten zien. Daarmee gaan we door totdat iedereen Wwz-proof is.''