Ze hadden al zo’n 50 vacatures voor dit nieuwe schooljaar openstaan. En toen zag stichting INOS dat aantal naar aanleiding van de NPO-plannen verdubbelen tot bijna 100. Driekwart van de NPO-vacatures is inmiddels ingevuld, door bestaande collega’s. Nicole van Son en Constance Janssen van INOS leggen uit hoe ze dat aanpakten. 

INOS heeft 28 scholen in Breda. Maar er is nog een 29e school en loopbaanexpertisecentrum: Phoenix. Dat speelt een belangrijke rol in dit verhaal, leggen bestuurder Van Son en Phoenix-directeur Janssen uit.

Twee keer zoveel vacatures

In april 2021 had INOS ongeveer 50 reguliere vacatures voor het nieuwe schooljaar. Rond die tijd ontwikkelden haar scholen hun NPO-plannen. ,,Onze interventies bestaan uit een mooie mix van de inzet van personeel voor cognitieve ontwikkeling en executieve vaardigheden, deskundigheidsbevordering en een aanbod voor brede ontwikkeling in samenwerking met externe partners”, schetst Van Son. ,,Desalniettemin kregen we er hierdoor nog eens zo’n 50 vacatures bij: twee keer de gewone vacatureruimte.” 

Maar de kracht van INOS werving, mobiliteit en ontwikkeling ligt bij Phoenix. Een eigen team van ruim 50 fte vervult van daaruit alle vervangingsvragen binnen de eigen stichting. Deze school is niet alleen de plek waar starters hun introductie kunnen doen (met extra ontwikkeltijd): het begeleidingsteam van INOS is vanuit Phoenix actief én het is het loket voor mobiliteitsvragen binnen de stichting. ,,Voor de derde keer op rij stromen er dit jaar zo’n 30 fte in en ook weer door naar de reguliere vacatures”, legt Janssen uit. De in- en doorstromers zijn overigens niet dezelfde mensen. ,,Het gaat om LIO’ers, zij-instromers, mensen vanuit de scholen die zich breed willen oriënteren of mensen vanuit andere organisaties die bij ons komen werken en vanuit Phoenix de stichting verkennen.”  

Ongewenste concurrentie 

Zonder NPO was de instroom dekkend geweest voor zowel de reguliere vacatures van INOS als de vervangingsvragen, namelijk 56 fte. Maar Janssen en Van Son zagen door NPO een vorm van ongewenste concurrentie op gang komen. Zowel landelijk tussen besturen onderling als intern, tussen de extra formatie nodig voor NPO en de reguliere formatieruimte.  

Phoenix is er natuurlijk niet voor niks. Het is het resultaat van vooronderzoek dat INOS deed naar het oplossen van het lerarentekort. Conclusie: collega’s zijn niet bereid om hun aanstellingsomvang te vergroten voor de groep. Van 3 naar 4 werkdagen gaan betekent in de praktijk dat je ook groepsverantwoordelijkheid draagt en dan is de toename van de (beleefde) werkdruk relatief veel groter dan die ene dag. 

Intrinsieke motivatie en variatie 

Tóch werd maar liefst ruim driekwart van de NPO-vacatures opgevuld door zittende medewerkers. Dit zijn collega’s die niet van 3 naar 4 dagen wilden gaan als het puur ging om werken voor de groep, legt Van Son uit, maar die wel gemotiveerd zijn om een tijdelijke uitbreiding te nemen voor ondersteunende werkzaamheden met groepjes kinderen, begeleidingstaken, experttaken, co-teaching etcetera. Van Son: ,,Met deze NPO mogelijkheid raak je de intrinsieke motivatie inhoudelijk en blijf je meer in balans.” 

Deze oplossing kent overigens ook een keerzijde. De vijver voor vervangingsvragen is nagenoeg leeg: Phoenix heeft nog 12 fte vacatureruimte. Daarbij is er verschuiving van interesse: NPO-vacatures kunnen op een grotere belangstelling rekenen dan de reguliere vacatures.  

Maar tijdelijke uitbreidingen dus. Dat is de truc. Besturen die zoeken naar oplossingen voor hun NPO-vacatures adviseren Van Son en Janssen het werk aantrekkelijk te maken door variatie in taken. Zoeken naar een goed evenwicht in de balans werk-privé en uitdaging-ontwikkeling. Kortom: organiseer het werk anders. Van Son: ,,Het feit blijft dat, hoe mooi deze tijdelijke invulling van NPO ook is, het ook in deze tijd van een groot lerarentekort de continuïteit van het onderwijs onder druk zet.”