Slob gaat onderzoeken: is er voldoende geld én wordt het goed besteed?

Minister Arie Slob (Onderwijs) laat onderzoeken of het primair en voortgezet onderwijs voldoende worden bekostigd om aan alle eisen en ambities te voldoen. Tegelijkertijd moet worden bekeken of scholen en hun besturen onderwijsgeld wel doelmatig besteden. De bewindsman kondigde zijn plannen aan in het tweede deel van het debat over de Onderwijsbegroting, donderdag in de Tweede Kamer.

Slob volgt daarmee het advies op van de Onderwijsraad van afgelopen zomer. De raad stelde dat ‘de overheid het onderwijs bekostigt om te kunnen voldoen aan wettelijke minimumnormen voor kwaliteit’, maar dat de ‘maatschappelijk verwachtingen vaak verdergaan’. Een onderzoek moet hierover uitsluitsel geven. Ook de PO-Raad pleit hier al langer voor. De financiën zijn zo ingewikkeld en niet inzichtelijk dat veel misvattingen zijn ontstaan, die een goede inhoudelijke discussie over onderwijs in de weg staan. Ze is daarom blij met de toezegging van de minister.

Met zijn plan komt de bewindsman ook tegemoet aan de vragen die leven in de Tweede Kamer. Dinsdag werd in het debat duidelijk dat de Kamer zoekt naar manieren om meer grip te krijgen op de uitgaven van scholen en hun besturen. De partijen vinden het nu te onduidelijk waaraan zij hun geld uitgeven, twijfelen of het geld wel goed terechtkomt en hebben vraagtekens bij de reserves van besturen en samenwerkingsverbanden passend onderwijs. Slob gaf aan te begrijpen dat scholen reserves hebben en moeten sparen voor bepaalde uitgaven, maar hij zei ook ‘uitermate kritisch’ te zijn omdat sommige reserves ‘heel groot zijn’. Met een onderzoek hoopt hij meer inzicht te krijgen in al deze vraagstukken.

Verantwoording

Hij benadrukte daarbij dat scholen weliswaar vrijheid hebben om hun onderwijs vorm te geven, maar dat die vrijheid ‘hand in hand gaat met verantwoordelijkheid’. Schoolbesturen zelf moeten zich dan ook beter verantwoorden over hun uitgaven en behaalde resultaten, vindt hij. De PO-Raad onderschrijft dat en heeft besturen hiertoe ook opgeroepen.

De verwachting is dat het vereenvoudigen van de bekostiging hieraan verder zal bijdragen. Slob vertelde in het debat dat hij hieraan werkt omdat de huidige bekostiging nu is opgebouwd uit een ‘wirwar’ van indicatoren. Daardoor is het voor besturen vooraf vaak niet duidelijk hoeveel geld ze te besteden hebben. De PO-Raad bespreekt een voorstel hiertoe binnenkort met haar leden in een Algemene Ledenvergadering.

Prestatiebox en salarissen

Plannen van D66 en CDA om een deel van de middelen van de prestatiebox te gebruiken voor hogere lerarensalarissen, wees de bewindsman af. Dat geld wordt deels gebruikt voor menskracht, zei hij. Hogere salarissen hebben daarmee ook ontslagen tot gevolg. Slob wil bovendien eerst de evaluatie afwachten die in 2020 wordt gedaan: ,,Als je een cake bakt, moet je de oven ook niet halverwege opendoen, dan zakt die in. Er gebeuren veel goede dingen van het geld. We moeten oppassen voor het wekken van verwachtingen bij leraren, die misschien niet waargemaakt worden.’’ D66 en CDA lieten zich hierdoor nog niet overtuigen en dienden later in het debat een motie in. De Kamer stemt hier naar verwachting dinsdag over.