Onderzoek toereikendheid bekostiging en doelmatigheid bestedingen is gepubliceerd

Het onderzoek van McKinsey & Company naar de toereikendheid bekostiging en doelmatigheid bestedingen in het primair en voortgezet onderwijs is gepubliceerd. Het rapport ‘Een verstevigd fundament voor iedereen’ is op 22 april 2020 door minister Arie Slob naar de Tweede Kamer gestuurd.

Op dit moment ligt de focus in het onderwijs volledig op de aanpak van de coronacrisis. In het begeleidend schrijven kondigt de minister dan ook aan dat er na de zomer een beleidsreactie volgt op het rapport. De PO-Raad gaat het rapport de komende tijd bespreken met haar leden. Zij horen binnenkort hoe de PO-Raad hier (digitaal) invulling aan wil geven.

Het rapport laat zien dat structurele investeringen in het onderwijs nodig zijn. De bekostiging die scholen ontvangen is slechts toereikend om het oordeel ‘voldoende’ te krijgen van de Inspectie van het Onderwijs. De ambities binnen het onderwijs en de verwachtingen van de maatschappij zijn echter hoger dan het minimumniveau van die ‘voldoende’. Met de huidige bekostiging lijkt dat hogere niveau niet realistisch. Daarnaast moet de overheid investeren om uitdagingen als het lerarentekort, de veranderende leerlingpopulatie en de onderinvestering in de onderwijshuisvesting het hoofd te bieden. Dit zijn de belangrijkste conclusies ten aanzien van de bekostiging in het rapport.

Andere opvallende conclusies uit het rapport van McKinsey zijn:

De overheidsuitgaven in het primair onderwijs liggen relatief laag ten opzichte van andere OESO-landen en liggen zelfs onder het OESO-gemiddelde;
Het kabinet investeert in 2019 1,8 miljard euro per jaar meer in het funderend onderwijs dan in 2009 (gecorrigeerd voor inflatie). Dit bedrag wordt echter volledig tenietgedaan door de afname van 1,9 miljard euro in uitgaven van andere overheden. Met name gemeenten geven minder uit aan bijvoorbeeld onderwijsachterstanden, voor- en vroegschoolse educatie, gesubsidieerde banen en onderwijsbegeleiding;
Tegelijkertijd zijn de maatschappelijke en politieke verwachtingen wel flink toegenomen. Dit wordt zichtbaar in 4.400 Kamerbrieven met 300 additionele en uiteenlopende opgaven;
De kwaliteit van het onderwijs staat (op de lange termijn) onder druk.
Om het tij te keren zijn investeringen nodig. Opgeteld rekent McKinsey met een additionele en structurele investering die kan oplopen tot 1,5 miljard euro per jaar.

Er zijn ook kanttekeningen te plaatsen bij het onderzoek. Op de vraag of de bekostiging werkelijk toereikend is, geeft het rapport helaas geen afdoende antwoord. Dat is het gevolg van het feit dat de onderzoekers van McKinsey ervoor hebben gekozen om doelmatigheid als voornaamste invalshoek te kiezen. Verder is daarbij in het onderzoek een beperkte set aan doelen gekozen.

De PO-Raad gaat deze en andere punten uit het rapport verder met haar leden bespreken en komt daarna met een uitgebreide inhoudelijke reactie.