Een nieuw schooljaar! Vorige week al in het midden van het land, deze week in het noorden, volgende week in het zuiden. Iedereen heeft er zin in. We willen de kinderen weer zien, we willen aan de slag.

Maar er zijn ook zorgen. Vooral over de beschikbaarheid van personeel. Veel scholen hebben met kunst- en vliegwerk de formatie rond gekregen, maar de eerste noodmaatregelen – zoals vierdaagse schoolweken - zijn al gesignaleerd. En er hoeft maar weinig te gebeuren of we gaan het op meer plekken zien. Het wordt een hele toer om het wankele bouwwerk – want zo kun je veel schoolteams echt wel noemen – overeind te houden bij ziekte, pech of een nieuwe coronagolf. 

Des te belangrijker is het dat de 190 duizend mensen díe er zijn in het primair onderwijs worden gekoesterd. Ze verdienen aandacht, begeleiding, steun en waardering. En liefst niet al te veel nieuwe dingen van buitenaf, want van het onderwijs wordt eigenlijk al te veel gevraagd. 

Er komen natuurlijk wel nieuwe dingen. Heel veel zelfs. Allemaal goed bedoeld, maar bij elkaar opgeteld een hele lijst. In de laatste nieuwsbrief van de PO-Raad staan ze keurig op een rij. Zo komen er maar liefst vier nieuwe subsidieregelingen: voor ventilatie, voor duurzaam vastgoed, voor basisvaardigheden en voor de rijke schooldag. Vooral over die basisvaardigheden hebben we nog veel vragen: minister Wiersma wil teams op de scholen afsturen om ze te helpen. Maar de leden van die teams komen óf uit het onderwijs – en die willen we niet kwijt – óf bij adviesbureaus vandaan – maar dat wil de politiek niet. Eerder betoogden we dat je veel beter de scholen en hun organisaties zelf kunt versterken en dat je de expertise die in de loop der jaren is opgebouwd in en om de sector verder moet uitbouwen. 

Naast de nieuwe regelingen komen er strengere inspectieregels: de inspectie gaat scherper toezien en van schoolbesturen wordt verwacht dat ze twee keer zo snel reageren op conceptrapporten. Daar bovenop wordt het verplicht om twee uur bewegingsonderwijs te verzorgen en moet er voor 1 oktober een coronadraaiboek zijn.

En dan heb ik nog niet eens alles genoemd. Over veel van de afzonderlijke thema’s heeft overleg plaatsgevonden met het ministerie, maar nooit over het geheel. Een overkoepelende visie op hoe je het onderwijs versterkt in een tijd van grote personeelstekorten ontbreekt.

Wie zoveel nieuwe dingen wil en ze zonder samenhang op de sector afvuurt moet wel een enorm vertrouwen hebben in de schoolbesturen, toch de eindverantwoordelijken binnen de schoolorganisaties. 

Maar nee.

In een interview met de bekende columnist Aleid Truijens in de Volkskrant steekt minister Dennis Wiersma zijn kennelijke afkeer van alles wat bestuurlijk is in het onderwijs niet onder stoelen of banken. Ze zijn slechte werkgevers, ze maken leraren tot uitvoerders, je kan maar beter niet te veel contact met ze hebben. Ook de schoolleiders krijgen een sneer: ze verschuilen zich te veel achter hun luiken. De minister zelf zal het onderwijs helpen, bijvoorbeeld met de hierboven genoemde hulpteams. Truijens hoort het kritiekloos aan en vraagt de minister bijvoorbeeld niet waar hij de mensen vandaan haalt voor die hulpteams.

De reacties op de sociale media zijn voorspelbaar. Op Twitter triomfantalisme bij de bekende critici, op Linkedin onthutsing bij leidinggevenden in het onderwijs. Het resultaat is polarisatie. Het levert geen bijdrage aan het publieke belang, dat hebben we ook in andere sectoren gezien. 

Alleen goede samenwerking gaat ons verder helpen. Professionalisering op alle niveaus hoort daarbij, natuurlijk ook van bestuur.

Het is goed dat we een minister hebben die daadkrachtig wil zijn en die ambitieus is. Hij heeft het hart op de goede plaats, dat lees je in hetzelfde interview als hij het heeft over zijn eigen achtergrond en zijn betrokkenheid bij kansengelijkheid.

Maar een minister moet ook verbindend zijn en samenwerking bevorderen. Daar past niet bij dat leraren, schoolleiders en bestuurders tegen elkaar worden opgezet. 

Ik wens iedereen in het primair onderwijs een mooi en goed schooljaar!