We sloten vandaag met veel betrokkenen het Onderwijspact. Nog nooit werkten zoveel mensen binnen het onderwijs samen aan de ontwikkeling van het onderwijs in Nederland. Denk bijvoorbeeld aan vertegenwoordigers van alle onderwijssectoren, de vakbonden, studenten en de leerlingen zelf. Daar ben ik erg trots op. Met dit ambitieuze pact willen we kansen creëren voor alle kinderen in Nederland, met aandacht voor hun niveau en talenten. Zo hebben we een mooie stip op de horizon voor het onderwijs van de toekomst.

De stip op de horizon begint wat ons betreft met toegankelijke en laagdrempelige opvang voor alle jongere kinderen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat de achterstanden die een kind voor zijn vierde levensjaar oploopt bijna niet meer in te lopen zijn. Het huidige voorschoolse aanbod is versnipperd, segregeert en werkt kansenongelijkheid in de hand. Voor kinderen van werkende ouders is er kinderopvang, voor achterstandskinderen is er de voorschool. Welk kind daarvan gebruik kan maken hangt dus af van of zijn ouders werken of niet, of het kind risico loopt op een achterstand en in welke gemeente hij woont. De partners van het Onderwijspact pleiten daarom voor een kwalitatief hoogwaardige voorschoolse voorziening voor alle jonge kinderen, ongeacht of je ouders nu werken of niet.

Het huidige systeem zit financieel complex in elkaar voor zowel ouders, kinderopvanginstellingen als gemeenten. Het toeslagenstelsel maakt alles zo ingewikkeld dat ouders hun handen daar niet meer aan willen branden. Dat vind ik zonde, want zo komen op termijn alleen de kinderen van ouders met een grotere portemonnee nog op de kinderopvang. En, misschien nog wel het meest belangrijk, het is voor jonge kinderen vooral heel goed om tijd door te brengen met leeftijdsgenoten. Geen schoolse opdrachten en toetsen, gewoon samen spelen en ontwikkelen.  

Ook willen we dat leerlingen van alle niveaus langer bij elkaar op school zitten. Het liefst van hun tweede tot hun en met hun vijftiende. Zo kunnen ze langer van elkaar blijven leren. We moeten af van de vroege selectie waardoor kinderen op hun twaalfde al een sticker krijgen die ze maar lastig kunnen inwisselen. Na hun vijftiende stromen leerlingen dan door naar beroepsgericht of academisch onderwijs. Maar alleen wanneer ze daar aan toe zijn en op basis van wat ze kunnen én leuk vinden. Zo krijgen kinderen het onderwijs dat bij ze past.

Onze ideeën zijn niet gegoten in beton. Ze zijn juist een uitnodiging voor iedereen die goed onderwijs een warm hart toedraagt om met elkaar in gesprek te gaan.

In tijden van lerarentekort is het spannend om toekomstvisies neer te leggen. Toch denk ik dat het nodig is. Niet alleen omdat het actuele problemen zoals het lerarentekort kan helpen, maar vooral om de onderwijskwaliteit duurzaam te verbeteren. Beide is keihard nodig, en daar zijn geen simpele oplossingen meer voor. Zo moet het aantrekkelijker worden om in het primair onderwijs als leraar aan de slag te gaan. Daarbij gaat het niet alleen om een beter salaris, maar ook om genoeg uitdagingen, ontwikkelmogelijkheden en goed HR-beleid. Alleen dan kunnen we zorgen voor de beste professionals in de school en dus, goed onderwijs voor alle kinderen.

Hierbij is het belangrijk dat alle onderwijssectoren samenwerken. In het primair onderwijs moet er veel gebeuren, maar ook in het voortgezet onderwijs, het mbo en het hoger onderwijs is werk aan de winkel. Ik besef ook heel goed dat de ideeën die nu op tafel liggen heel veel vragen van iedereen in en om het onderwijs: ouders, vakbonden, lerarenopleidingen en de kinderopvang. Maar nietsdoen is geen optie.

Onze ideeën zijn niet gegoten in beton. Ze zijn juist een uitnodiging voor iedereen die goed onderwijs een warm hart toedraagt om met elkaar in gesprek te gaan. We komen dan ook graag langs bij jullie studiedagen en strategische sessies om over het stuk te praten. Wat vinden we van de ideeën uit het Onderwijspact? Denken we dat dit verbetering brengt? Als dit het niet is, wat dan wel? Ik ben in ieder geval ontzettend blij met de eenheid die dit Onderwijspact uitstraalt: samenwerken aan goed onderwijs voor alle kinderen van de toekomst.