,,Sla de armen maar eens over elkaar. En dan nu andersom, met je andere arm boven’’, gebiedt veranderkundige Marco de Witte. ,,Hoe voelt dat?’’ vraagt hij aan de ongeveer zeventig schoolbestuurders en ICT-coördinatoren die quasi ongemakkelijk om zich heen kijken.

Als je echt wil dat je schoolorganisatie meer ICT gaat inzetten in het onderwijs, moet de organisatie veranderen. En vaak is daarvoor nodig dat je zelf evengoed verandert, luidt de boodschap van De Witte. Dat je, kortom, niet langer de dingen doet zoals je ze altijd al deed. Maar dat je uit die comfortzone stapt. Ja, dat voelt vaak ongemakkelijk, maar je moet er doorheen. ,,Verandering voelt de eerste dagen, de eerste maanden, voor geen meter.’’

Vliegen

Het is op deze manier dat De Witte de mensen in de zaal stuk voor stuk probeert uit te lokken kritisch te kijken naar hun eigen aandeel in de verandering die hun organisatie moet doormaken op weg naar een goede inzet van ICT in hun onderwijs. Deze ‘ik’ en het team waarmee die ‘ik’ het moet doen, staat centraal op de derde bijeenkomst van de leergang Slimmer leren met ICT in de Jaarbeurs in Utrecht.

Verandering voelt de eerste dagen, de eerste maanden, voor geen meter.

En niet zonder reden. ,,Want’’, zegt De Witte, ,,je kan een stuitend goed idee hebben en toch komt het niet van de grond’’. Dat komt omdat het vooral om het proces zelf gaat, om de mensen met wie je het verandertraject moet doormaken en om je eigen houding. ,,Als ik in mijn organisatie verzuchtend aankondig dat we meer met ICT gaan doen, dan denken de mensen ‘daar gaat ie weer’. Maar als ik er enthousiast over ben, bereik ik meer. De manier waarop ík het doe, bepaalt enorm hoe het idee gaat vliegen.’’

Zeepkist

Zelf veranderen, daar is ook een beetje lef voor nodig. De deelnemers doen daarom diverse opdrachten om te ervaren hoe het is om iets te doen wat ze spannend vinden. ‘Klassikale’ opdrachten worden daarbij afgewisseld met individuele. Vervolgens moeten de aanwezige schoolbestuurders, directeuren en ICT-coördinatoren opschrijven welke spelers in hun organisatie bepalend zijn voor een succesvol verandertraject. Wie zou je kunnen inzetten om je doel te bereiken? En kan het proces juist in de weg zitten en moet je zien te overtuigen? ,,Je moet de club, je eigen organisatie wel meekrijgen’’, beaamt een deelnemer.

Diverse deelnemers hebben, geïnspireerd door de leergang, in hun school of scholen al stappen kunnen zetten. In de middag worden deelnemers uitgenodigd om staand op een zeepkist aan de groep hun ervaringen te vertellen. Wat ging er goed, waar ging het mis en wat was jouw rol daarbij als ‘veranderaar’?

De manier waarop ík het doe, bepaalt enorm hoe het idee gaat vliegen.

Weerstand

Een van de deelnemers heeft in zijn organisatie ‘geouwehoerd alsof zijn leven ervan af hing’ en inmiddels ook zijn college van bestuur weten te overtuigen van het belang van ICT in het onderwijs. ,,Alle 28 scholen van mijn bestuur hebben andere wensen en behoeften. Zoeken naar een gedragen visie, was daardoor lastig’’, vertelt een andere deelnemer.

Wat je in ieder geval niet moet doen? Negativiteit links laten liggen, geeft een ander toe. Krijg de hele organisatie dan nog maar eens mee. ,,Nu ga ik juist naar de weerstand toe en benoem ik het. Dat helpt.’’ Marco de Witte haakt hierop in en legt uit hoe je het beste met weerstand kunt omgaan. ,,Focus je op die mensen en plekken waar de energie zit. Is er ook weerstand? Ga er alleen naar toe als het je belemmert.’’

Wat de deelnemers hiermee in de praktijk gaan doen? Dat formuleerden de ze aan het eind van de middag in vijf concrete actiepunten. Of ze die hebben kunnen uitvoeren, zal 11 mei blijken, tijdens de volgende en laatste sessie van de leergang.