Suzanne Unck blogt over ICT in het onderwijs
 

,,Kijk eens tussen het fietsenrek door! Zie je dat?'' Meerschools directeur Hein Jansen wijst enthousiast naar een ooievaar die op de uitkijk staat naast het schoolplein van KBs St. Ludgerus in Loenen aan de Vecht. Loes Ypma, PvdA-kamerlid en ik, Suzanne Unck – PO-Raad, lopen mee naar binnen. We maken daar kennis met locatiedirecteur Anita Aalpoel en met Marlies van de Starre, voorzitter van het College van Bestuur van stichting Kalisto waar de Ludgerusschool onderdeel van uit maakt. Ook Simone Walvisch, vice-voorzitter van de PO-Raad schuift aan.

Ludgerusschool

Het werkbezoek is georganiseerd rondom het thema Onderwijs en ICT en de Ludgerusschool wil graag laten zien op welke manier zij ICT inzetten. Zij hebben ervoor gekozen niet primair in te zetten op de basisvaardigheden en gepersonaliseerd leren, maar veel meer op coöperatief leren, gekoppeld aan wereldoriëntatie. Dat doen ze met de zelf ontwikkelde methode LOS (Leren door Onderzoeken en Samenwerken). Enkele leerlingen vertellen over hun ervaringen met LOS. Michaela (groep 7): ,,LOS is leuk. We leren veel van elkaar en een presentatie geven over je onderwerp is veel leuker dan een toets maken.’' De kinderen formuleren zelf hun onderzoeksvragen, gaan op ontdekking uit in groepjes en maken een presentatie over de antwoorden die ze vonden. De vorm is vrij: een Prezi, Powerpoint, filmpje of iets anders. De kinderen worden uitgedaagd moeilijke vragen te stellen, samen te werken met allerlei verschillende kinderen en onderwerpen te kiezen waar ze nog niet veel over weten. Ze maken bijvoorbeeld gebruik van Wikikids om informatie te vinden.

Hein Jansen benadrukt hoe belangrijk het was om de ICT-infrastructuur op orde te krijgen: ,,We hebben sinds januari 2016 glasvezel. En we hebben gekozen voor een combinatie van devices. Hoewel we het aardig op orde hebben, lopen we tegen veel belemmeringen aan. Zo kunnen we bijvoorbeeld niet rechtstreeks via de cloud printen omdat de ICT-dienstverlener dit niet toelaat. Ook zorgen zij ervoor dat er veel vertraging is in de verbinding. Het is soms lastig om al je ambities ook snel waar te kunnen maken, er zijn nog veel drempels weg te nemen bij marktpartijen.''

Fotografie: Suzanne Unck

Onderzoeksvragen

Ondertussen lopen we naar groep 7 waar kinderen druk in de weer zijn met kartonnen dozen. ,,Ze maken een milieuvriendelijk huis'', licht de leerkracht toe. Eerst hebben ze informatie opgezocht en nu verwerken ze dat in een eigen prototype. Zo is het leren niet alleen onderzoekend, maar ook steeds meer ontwerpgericht. Een deur verder, in groep 8, is het daarentegen erg rustig. Kleine groepjes leerlingen werken aan laptops aan hun eigen onderzoeksvragen.

,,We zouden erg graag met digitale portfolio’s werken'’, geeft Anita Aalpoel aan. ,,En het zou heel fijn zijn als elke leerling een unieke inlog heeft. We zijn vooral veel zelf aan het uitvinden, dat kost veel tijd. Informatie van commerciële aanbieders is niet altijd van toepassing op wat we nodig hebben en zelf zijn we ook geen experts.''

3D-printer

Vijf leerlingen zitten inmiddels klaar om een toelichting te geven op een ander project: het maken van een 3D-printer. Het is de PR-groep die ervoor zorgt dat iedereen op de hoogte is en blijft. En zo hebben alle leerlingen een rol in dit project: de projectmanagers (de zogenaamde 3D-muur, een online tool om het project te organiseren), de programmeurs, de bouwers en de materiaalbazen. Elk kind heeft zijn eigen taken en verantwoordelijkheden. Niet alleen leren de kinderen programmeren, maar ze sturen ook brieven naar de sponsor: Rabobank Hilversum, gebruiken de Engelstalige handleiding en zorgen ervoor dat het materiaal er is om de printer te maken. Waarom dit een leuk project is? ,,Omdat het vrolijk is. Niet zo saai als taal'', aldus een leerlinge.

Maar niet alleen in de bovenbouw speelt ICT een rol. Vier kleuters laten zien hoe ze een rijdende bij programmeren waardoor het de gewenste richting in rijdt. De Bee-bot is er voor kinderen van verschillende leeftijden en leert kinderen logisch denken.

Blijven uitdagen

Anita vertelt dat het team erg enthousiast is over de mogelijkheden van ICT. ,,Het heeft een olievlek-werking. Er is bijvoorbeeld een leerkracht naar scholing geweest rondom programmeren met kleuters.'' Ze vertelt er enthousiast over en maakt zo haar collega’s ook warm hiervoor. De leerkrachten zelf geven aan dat ze nog wel veel meer tijd zouden willen steken in het vergroten van hun eigen vaardigheden, bijvoorbeeld met betrekking tot presentatietools of programmeren. Anita vervolgt: ,,Wij willen ICT blijven verbinden aan ons onderwijs. Het moet geen hype zijn en is ook altijd een middel, geen doel op zich. We hebben nu bijvoorbeeld een ICT-leerlijn ontwikkeld. En we blijven steeds nadenken over hoe we alle kinderen blijven uitdagen. Dit type projecten is niet alleen voor de plusklassen; dit is voor iedereen uitdagend. En voor de snelle leerlingen moeten we steeds blijven kijken hoe we ze extra uitdagen. Zo bieden we nu lessen Chinees aan. Dat was een idee van ouders; wij zinden het erg belangrijk dat zij betrokken zijn bij het onderwijs.’'

Het gesprek gaat intussen over metadateren; een mogelijkheid om het lesmateriaal meer modulair in te kunnen zetten doordat er duidelijkheid is over de leerdoelen. Op die manier kunnen leerkrachten zelf veel beter variëren en arrangeren en zijn ze minder afhankelijk van één methode. Een belangrijke ontwikkeling, benadrukken de leraren. ,,We willen dan wel dat het mogelijk is om al die voortgangsinformatie overzichtelijk bij elkaar te kunnen zien en te weten hoe we de input moeten duiden.'' Ook is er behoefte aan meer zicht op inkoop; aanbestedingen, subsidiemogelijkheden.

Leren

Afsluitend is er een dialoog met een aantal leerkrachten. Ook zij benadrukken hoe leuk het is om te werken met LOS. En ze geven aan hoe ze zelf ook steeds meer leren. ‘Ik leer veel van de kinderen. Ze laten me allerlei nieuwe dingen zien. En de kinderen leren ook veel van elkaar. Het is onze taak om de nieuwe kennis die ze meenemen, weer te verbinden en te delen. Kinderen nemen vaak veel meer van elkaar aan dan van de leraar.’

Een collega vult aan: ,,Door zo met elkaar te werken, ontstaan er dynamieken waardoor de hele school in beweging is.''

Het gesprek is afgelopen en Hein begeleidt ons naar buiten. We gluren nog even naar de ooievaar. Hij is weg. Maar hij keert ongetwijfeld terug.

Suzanne Unck is programmamanager van het programma Slimmer leren met ICT van de PO-Raad en Kennisnet. Binnen dat programma werken we samen op landelijk niveau aan veilige en eenvoudige toegang tot digitale middelen, ontwikkelen en implementeren we standaarden en ondersteunen we scholen bij het implementeren van ICT in hun onderwijs en het op orde hebben van privacy. Zodat scholen ICT op hun eigen manier makkelijk kunnen inzetten voor onderwijs, leerlingen meer op maat kunnen leren en we zo het beste uit ieder kind kunnen halen.