Was u er ook tijdens het PO-Raad congres op 16 juni in Hart van Holland, Nijkerk? U kon er ook verschillende workshops volgen over ICT in het onderwijs. Heeft u deze gemist? Lees hieronder dan de verslagen en bekijk de visuals.

1. MASTERCLASS: Keep calm and love education
Ewald van Vliet

“Do not confine your children to your own learning, for they were born in another time”. Met die waarschuwende wijsheid begint Ewald van Vliet, bestuursvoorzitter van Stichting Lucas Onderwijs, zijn masterclass over de noodzaak van onderwijsinnovatie. Aan de hand van een aantal trends en ontwikkelingen spiegelt hij de zaal die ‘andere tijd’ op gepassioneerde wijze voor. Een greep hieruit.

We leven in een snel groeiende en veranderende maatschappij. Transities op het terrein van arbeidsmarkt en energie en, steeds vaker, schurende culturen, religies en wereldbeelden vormen onze toekomstige samenleving. Dit vraagt om een nieuwe levenshouding die we kinderen moeten aanleren. Hierbij gaat het niet om één vak, maar om wereldburgerschap, geïntegreerd in het gehele onderwijs.

De wereld polariseert en de kansenongelijkheid neemt toe. De onderwijskwaliteit in Nederland staat hoog aangeschreven, maar het tij lijkt te keren. Kapitaalkrachtige, hoogopgeleide ouders sturen hun kinderen steeds vaker naar bijles of toetstraining. Er zijn in Nederland inmiddels 66.000 bureaus geregistreerd die actief zijn in dit schaduwonderwijs. Deze ontwikkeling werkt de tweedeling in het klaslokaal alleen maar in de hand. Een oplossing: meer en beter differentiëren op scholen.

Gelukkig is er volgens Van Vliet niet alleen reden tot zorgen. Zo laat hij zien hoe er op zijn scholen door vernieuwing op het gebied van onder meer IKC-vorming, individuele kindportfolio’s, learning analytics en vraaggestuurd onderwijs, ingespeeld wordt op deze ontwikkelingen.

2. SESSIE: Begrijpend kijken
Lucas Westerbeek

‘Begrijpend lezen’ is een bekend vak op school. Nu is er ook ‘begrijpend kijken’. Het gaat dan om vragen als: wat krijg je nou voorgeschoteld als je naar televisie kijkt of naar filmpjes van vloggers? Is dat de werkelijkheid? Of zie je wat iemand wil dat je ziet?

In zijn workshop ‘Begrijpend Kijken’ liet Lucas Westerbeek van De Frisse Blik aan de hand van nieuwsitems, scenes uit De Wereld Draait Door en documentaires zien hoe wij omgaan met beelden. Hoe, voor ons, wordt bepaald hoe wij deze interpreteren en met welk gevoel wij kijken. Hoe we ons mee kunnen laten voeren als we niet kritisch kijken en enkel consumeren, zonder erover na te denken. Zijn boodschap: blijf kritisch naar het aangeboden materiaal en neem niet alles klakkeloos aan.

De Frisse Blik verzorgt lessen op scholen (van po tot universiteit) over begrijpend kijken en leert leerlingen zelf korte filmitems te maken en te monteren. In zijn workshop liet hij ons kennismaken met de films van de verschillende leerlingen. Van ontwapenende gesprekjes tot serieuze interviews: alle leerlingen kunnen nieuwswaardige items maken. De deelnemers aan de workshop luisterden geïnteresseerd, maar toen over het over ‘begrijpend kijken’ ging zat iedereen op het puntje van zijn stoel en barstte de discussie los. Meer weten? Lees ook de congreskrant (pagina 5).

3. SESSIE: ICT en veranderkunde: zet de beweging in gang
Cor Ottens & Thea Jansson

Deelnemers in een workshop van 60 minuten een leergang laten volgen die normaal vier hele dagen in beslag neemt: het leek niet te doen. Toch is het gelukt in deze sessie. Op de tekening hieronder kunt u het hele traject volgen.

Moderator Cor Ottens en veranderkundige Marco de Witte - die alleen virtueel aanwezig was en wiens theorie in korte filmpjes voorbij kwam - namen de deelnemers van de workshop stap voor stap mee door de leergang en brachten in beeld uit welke onderdelen het veranderproces met ICT van een organisatie bestaat. Zij werden daarin ondersteund door Thea Jansson, bestuurder en deelnemer aan de leergang 2016-2017, met praktijkervaringen en reflecties.

Thea vertelde de zaal over haar proces, hoe spannend dat soms was onder andere omdat ze niet veel affiniteit met ICT leek te hebben. Maar door het als een veranderproces te benaderen, kreeg ze er plezier in en kwam ze tot nieuwe inzichten en uiteindelijk een plan dat volgend schooljaar uitgerold wordt.

Wilt u ook aan de slag met ICT en kunt u daarvoor nog wel wat extra kennis en feedbackmogelijkheden gebruiken? www.poraad.nl/leergangslimmerleren.

4. WORKSHOP: Van technologie naar innovatie van het onderwijs
Els Booij & Michael van Wetering

Een ruimte met bijna alleen maar mannen, dan moet het over ICT gaan. Helaas lijkt het vooroordeel wederom bevestigd te worden. Zodra het over technologie gaat, haakt een grote groep af. Maar dat duurt hopelijk niet lang meer, zeker niet als het aan de workshopgevers ligt. Els Booij en Michael van Wetering (van Kennisnet) benadrukken in hun interactieve sessie vooral op welke wijze je als school en bestuur de juiste keuzes kunt maken voor de inzet van ICT, met als hulpmiddel de hypecycle van Gartner. Verschillende ontwikkelingen worden geduid aan de hand van dit model en zo kun je als school/bestuur zelf bepalen op welke wijze je je wilt verhouden tot nieuwe technologie. Ben je een voorloper en wil je innoveren? Dan ben je vooral zelf bezig om technologie te vertalen naar onderwijskundige toepassingen. Wil je niet investeren in ontwikkelingen die zichzelf nog niet bewezen hebben? Dan hoef je het risico niet te nemen, als je wacht tot de technologie zijn waarde heeft bewezen.

Interessant is bijvoorbeeld de vraag wat Virtual Reality en Augmented Reality voor het onderwijs kunnen betekenen. Er is nog weinig onderzoek naar gedaan en technologie heeft ook risico’s. Hoe hou je de regie over de inzet van technologie en welke ethische dilemma’s moet je adresseren? Hoe verandert de rol van de leraar en willen we dat wel? Ook is het de vraag hoe je een digitale kloof kunt voorkomen en hoe technologie ook beschikbaar is voor bijvoorbeeld leerlingen met een beperking. Kortom: met meer vragen naar huis dan waarmee de deelnemers kwamen. Een goed begin voor het maken van de juiste keuzes!

5. WORKSHOP: Privacy: bestuur aan zet!?
Job Vos

Iedereen kent het verhaal van Roodkapje. Anno 2017 zou het heel anders gaan. Dan had Roodkapje koekjes gebakken via een recept van Google, had ze op Google Maps de weg gezocht en heette de wolf Facebook. “Informatiebeveiliging en privacy krijgen een heel andere invulling in onze digitale samenleving”, zegt Job Vos, adviseur privacy van Kennisnet. “Iets dat scholen goed moeten regelen vóór mei 2018.” In 2016 stemde het Europees parlement in met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Ook Nederlandse scholen moeten hier per 25 mei 2018 aan voldoen. De AVG is iets uitgebreider dan de huidige wetgeving op het gebied van informatiebeveiliging en privacy (IBP).

IBP voor scholen
Wat houdt het IBP in voor scholen? “Denk bijvoorbeeld aan de beveiliging van leerlingvolgsystemen met hierin medische gegevens van leerlingen,” zegt Job Vos. “Of het gebruik van foto’s van kinderen op de website. Maar ook aan de houding en het gedrag van leraren. Heel simpel: als je even wegloopt van je plek, sluit je je computer dan af?”

Drie-stappen-plan
Job Vos: “De AVG betekent werk voor scholen die de bescherming van privacy en informatiebeveiliging nog onvoldoende hebben geregeld. Ze hebben nog een klein jaar. Daarin kun je veel doen. Alleen al een plan maken voor IBP is een goede stap voorwaarts.” De PO-Raad en VO-raad hebben samen met Kennisnet een aanpak ontwikkeld om IBP goed te regelen. Scholen kunnen hiermee zelf aan de slag. Het gaat om drie processen: organiseren, realiseren en communiceren. Job Vos: “IBP lijkt een moeilijk onderwerp, maar in de praktijk valt het mee. Begin met dat wat relatief gemakkelijk te veranderen is, en ga zo steeds een stukje verder. Het hoeft niet in één keer 100% goed te staan.”

Graag meer weten?
Kijk op https://kn.nu/IBPonderwijs. Of mail uw vraag naar ibp@kennisnet.nl.